پوکی استخوان در جوانی: علت، علائم و درمان

پوکی استخوان یک بیماری ضعیف کننده استخوان است که بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد، اما افراد جوان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. پزشکان معمولاً پوکی استخوان را به دو دسته تقسیم می‌کنند: ایدیوپاتیک (علت ناشناخته) و ثانویه (ناشی از یک بیماری شناخته شده). پوکی استخوان ثانویه، در جوانان، اغلب به دلیل سوء تغذیه یا عدم دریافت مواد مغذی کافی در رژیم غذایی ایجاد می‌شود. همچنین با بیماری‌های مزمن از جمله آسم، دیابت و صرع مرتبط است. شناسایی و درمان پوکی استخوان در جوانان برای کمک به رشد مناسب استخوان‌های فرد جوان مهم است. ما علل بالقوه و عوامل خطر این نوع پوکی استخوان و نحوه درمان آن را برای شما شرح خواهیم داد.

علت‌های پوکی استخوان در جوانی

پوکی استخوان در جوانان معمولاً از لحاظ قابل شناسایی بودن و نبودن به دو دسته تقسیم می‌شود. بیایید نحوه عملکرد این دسته‌بندی را بررسی کنیم:

پوکی استخوان ثانویه جوانان

پوکی استخوان ثانویه نتیجه یک بیماری است که باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. با توجه به تحقیقات مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، بیماری‌هایی که می‌تواند باعث پوکی استخوان ثانویه در جوانان شود شامل موارد زیر است:

• بی‌اشتهایی عصبی

• سندرم کوشینگ

• دیابت

• پرکاری تیروئید (شایع ترین بیماری گریوز است)

• آرتریت روماتوئید نوجوانان

• بیماری کلیوی

• سندرم‌های سوء جذب، مانند بیماری التهابی روده

• osteogenesis imperfecta  (بیماری استخوان شکننده)

داروهایی که می‌توانند باعث پوکی استخوان ثانویه در جوانان شوند عبارتند از:

• داروهای ضد تشنج (تجویز شده برای درمان صرع، سایر تشنج‌ها، اضطراب، و موارد دیگر)

• کورتیکواستروئیدها (برای درمان آلرژی‌ها، بیماری‌های خودایمنی و موارد دیگر )

• داروهای ضدایمنی (که بیماری‌های خود ایمنی، سرطان‌ها و موارد دیگر را درمان می‌کنند)

به طور کلی، عوامل خطری که می‌توانند منجر به پوکی استخوان ثانویه در جوانان شوند عبارتند از:

• سوء تغذیه

• کمبود وزن

• کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)

• داشتن یک بیماری مزمن دیگر (به ویژه آسم، دیابت، یا صرع)

• بلوغ تاخیری

در حالت ایده آل، درمان علت زمینه‌ای پوکی استخوان ثانویه می‌تواند به افراد جوان کمک کند تا استخوان‌های قوی‌تری بسازند.

پوکی استخوان ایدیوپاتیک جوانان

پوکی استخوان ایدیوپاتیک جوانان، زمانی است که یک فرد جوان پوکی استخوان دارد، اما پزشکان نمی‌توانند علت اصلی آن را شناسایی کنند. در بیشتر موارد، پوکی استخوان ایدیوپاتیک جوانان در ابتدا علائمی را در جوانی ایجاد می‌کند که شامل درد در ناحیه کمر، لگن و پاها می‌شود. سپس فرد ممکن است مشکلاتی در راه رفتنش بوجود آید یا حتی استخوان‌هایش بشکنند. به طور معمول، پوکی استخوان ایدیوپاتیک جوانان، منجر به شکستگی‌های متافیزال و مهره‌ای می‌شود. آسیب‌های متافیزال، در صفحات در حال رشد در انتهای استخوان‌های بلند رخ می‌دهد. شکستگی‌های مهره، بر مفاصل ستون فقرات تأثیر می‌گذارد. برخی از جوانان مبتلا به پوکی استخوان ایدیوپاتیک ممکن است تغییراتی در ظاهر فیزیکی خود داشته باشند، مانند ستون فقرات یا قفسه سینه خمیده. البته هنوز مشخص نیست که آیا پوکی استخوان ایدیوپاتیک جوانان به طور مستقیم باعث این شرایط می‌شود یا خیر.

کدام جوانان در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند؟

یک جوان در صورت داشتن هر یک از موارد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان در جوانان است:

• استفاده از دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها

• سابقه خانوادگی این بیماری

• عدم فعالیت بدنی

• سابقه بیماری‌های مزمن خاص

علائم پوکی استخوان در جوانی

این عارضه ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند؛ اما یک جوان مبتلا به پوکی استخوان ممکن است سابقه شکستگی استخوان داشته باشد. همچنین جوان مبتلا به پوکی استخوان جوان ایدیوپاتیک نادر ممکن است علائمی مانند زیر را داشته باشد:

• درد کمر، لگن و پا

• قوز ستون فقرات (کیفوز)

• قفسه سینه فرو رفته

• لنگ زدن هنگام راه رفتن

علائم پوکی استخوان در جوانان ممکن است مانند سایر اختلالات استخوانی یا مشکلات سلامتی به نظر برسد. اطمینان حاصل کنید که نوجوان شما برای تشخیص به پزشک مراجعه کند.

تشخیص پوکی استخوان در جوانی

تشخیص این عارضه در جوانان، شامل گرفتن سابقه پزشکی و بررسی سابقه علائم وی می‌باشد. اغلب، این اطلاعات ممکن است از جانب پدر و مادر وی ارائه شود که شاهد تغییرات جوان خود بوده‌ است. علاوه بر ملاحظات مربوط به علائم، پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری را نیز برای تعیین میزان کاهش استخوان در یک فرد جوان توصیه کند. روش‌های تصویربرداری تشخیصی پوکی استخوان عبارتند از:

1. اسکن جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA)
2. سی تی اسکن
3. جذب سنجی دوگانه (DPA)

این آزمایش‌ها معمولاً مؤثرتر از اشعه ایکس، در کمک به پزشک برای تشخیص پوکی استخوان می‌باشند. همه آن‌ها بدون درد بوده و شامل تکنیک‌های تهاجمی نیستند. پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون را برای رد سایر علل احتمالی انجام دهد. این علل شامل استخوان‌زایی ناکامل، راشیتیسم، بیماری ویلسون یا بیماری سلیاک است.

درمان پوکی استخوان در جوانی

اگر پوکی استخوان ثانویه رخ دهد، پزشک از روش‌های درمانی مختلفی برای کاهش از دست دادن توده استخوانی فرد جوان استفاده می‌کند. گاهی اوقات، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که معمولاً برای درمان پوکی استخوان در بزرگسالان استفاده شود. این داروها که به نام بیس فسفونات‌ها شناخته می‌شوند، به کاهش سرعت تجزیه استخوان‌ها کمک می‌کنند. با این حال، پزشکان به اندازه کافی این داروها را بررسی نکرده‌اند که آیا برای درمان پوکی استخوان در جوانان مناسبند یا خیر. پوکی استخوان در جوانان نادر بوده، در نتیجه مطالعه آن را دشوارتر می‌کند. همچنین ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به فرد جوان کمک کند تا استخوان‌های خود را تقویت کند و از آسیب‌های ناشی از پوکی استخوان جلوگیری کند. این کارها شامل:

• رفتن به فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری

• استفاده از وسایل کمکی، مانند عصا، برای افزایش تحرک

• افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D برای ساختن استخوان‌های قوی‌تر

• حفظ وزن سالم، زیرا کمبود یا اضافه وزن یک عامل خطر است.

پیشگیری از پوکی استخوان در جوانی

استخوان‌ها در سنین جوانی رشد می‌کنند و معمولاً در سن 18 سالگی در زنان و 20 سالگی در مردان به اوج تراکم یا قدرت خود می‌رسند. ایجاد توده استخوانی قوی در سنین پایین برای اطمینان از داشتن بافت استخوانی سالم برای یک فرد جوان برای تمام عمر مهم است.

دریافت مواد مغذی کافی

روش‌های پیشگیرانه شامل حصول اطمینان از مصرف کافی غذاهای حاوی کلسیم توسط فرد جوان است. محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر همگی حاوی کلسیم هستند. با این حال، گزینه‌های غیرلبنیاتی نیز برای مصرف کلسیم وجود دارند.

غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:

• ماهی ساردین (کنسرو شده در روغن، با استخوان)

• توفو، سفت، غنی شده با کلسیم

• آب پرتقال غنی شده با کلسیم

• غلات غنی شده با کلسیم

• شلغم

• کلم پیچ

• نان ذرت مکزیکی

• کلم بروکلی

همچنین ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد اینکه آیا جوانان شما باید از مکمل‌های کلسیم یا ویتامین D برای ساخت و حفظ استخوان‌های سالم استفاده کنند صحبت کنید.

فعال بودن

انجام فعالیت‌های منظم ورزشی استقامتی نیز به جوانان کمک می‌کند تا استخوان‌های سالمی داشته باشند. نمونه‌هایی از این تمرینات شامل پیاده‌روی، وزنه برداری و رقصیدن می‌باشد. (از طرف دیگر، شنا یا دوچرخه سواری، تمرینات استقامتی نیستند). فعالیت بدنی برای جوانان لزوماً نباید حول یک بازی یا ورزش باشد و می‌تواند شبیه به پیاده‌روی یا بازی در زمین باشد.

خلاصه نکات

پوکی استخوان در جوانی یک بیماری نادر است که باعث تحلیل استخوان و افزایش احتمال شکستگی می‌شود. متعاقباً می‌تواند منجر به درد شده و بر رشد بدنی جوانان تأثیر بگذارد و حتی گاهی اوقات منجر به بی‌نظمی‌های اسکلتی دائمی شود. این نوع پوکی استخوان به عنوان “پوکی استخوان ثانویه”، در نتیجه بیماری یا مصرف داروی خاص، یا “ایدیوپاتیک”، به معنای علت ناشناخته طبقه‌بندی می‌شود. پیشگیری از این عارضه بیشتر شامل داشتن تغذیه خوب، فعالیت بدنی کافی و مدیریت سایر شرایط سلامتی است. درمان آن نیز می‌تواند شامل فیزیوتراپی، داروها و مکمل‌های غذایی باشد. تشخیص به موقع این عارضه می‌تواند به جوان کمک کند تا یک برنامه مراقبتی برای تقویت استخوان‌های خود و جلوگیری از شکستگی تنظیم کند. اگر جوان شما عوامل خطر خاصی برای پوکی استخوان دارد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

سؤالات متداول

آیا ممکن است در دهه 20 سالگی به پوکی استخوان مبتلا شد؟

درحالیکه پوکی استخوان در افراد مسن شایع‌تر است، گاهی اوقات افراد جوان از جمله زنان در سنین 20، 30 و 40 سالگی را درگیر می‌کند.

آیا پوکی استخوان در دوران جوانی ارثی است؟

بله، به طور معمول ایجاد این بیماری در خانواده‌ها به دلیل عوامل ژنتیکی است.

اگر پوکی استخوان در دوران جوانی دارید چه چیزی نخورید؟

• تا حد امکان غذاهای بدون نمک بخورید.

• گوشت‌های فرآوری شده، مانند سوسیس، ژامبون و هات داگ مصرف نکنید.

• فست فود، مانند پیتزا، همبرگر، تاکو و سیب زمینی سرخ شده، نخورید.

• غذاهای فرآوری شده، از جمله وعده‌های غذایی منجمد و کم کالری مصرف نکنید.

• غذاها و سبزیجات کنسرو شده نخورید.

آیا پوکی استخوان در جوانان خوب می‌شود؟

هیچ درمان پزشکی یا جراحی ثابتی برای پوکی استخوان جوانان وجود ندارد. در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد، زیرا این بیماری اغلب خود به خود از بین می‌رود.

چگونه می‌توانم تراکم استخوان خود را بدون دارو افزایش دهم؟

1. مقدار زیادی کلسیم را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
2. به مصرف ویتامین D توجه کنید.
3. فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
4. از استعمال دخانیات خودداری کنید.

اگر پوکی استخوان جوانان را درمان نکنید چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر این عارضه درمان نشود،  می‌تواند منجر به شکستگی‌های جدی استخوان، به ویژه در لگن و ستون فقرات شود. از هر سه زن، یک زن احتمالاً در طول زندگی خود دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان جوانی می‌شود. شکستگی لگن نیز می‌تواند باعث درد و ناتوانی جدی شود و نیاز به جراحی داشته باشد.