فیزیوتراپی دست نوعی توانبخشی است که توسط متخصص طب فیزیکی برای بیمارانی که در حرکت دادن و استفاده از دستشان دچار مشکل شده‌اند انجام می‌شود. فیزیوتراپی دست به فرد کمک می‌کند تا بتواند به زندگی عادی خود بازگردد. این درمان معمولاً با معاینه شروع می‌شود؛ این کار به درمانگر کمک می‌کند تا اطلاعاتی درباره‌ی علائم شما و اهدافتان به دست بیاورد. اگر مشکلی دارید که دستانتان را درگیر کرده با ما همراه باشید.
چه مواقعی پزشک فیزیوتراپی دست را به شما توصیه می‌کند؟
فیزیوتراپی دست به افرادی که مشکلات یا آسیب‌هایی در ناحیه دست، بازو و انگشتان دست داشته‌اند کمک می‌کند. این درمان به افرادی که مشکلات مزمنی داشته که روی عملکرد دستشان تأثیر گذاشته، مانند: اختلالات خودایمنی و نورولوژیکی، درد مزمن، دیابت، دیستونی کانونی دست (کرامپ نوازندگان)، نقص‌های مادرزادی (آنومالی) و اختلالات حرکتی مربوط به مشکلات روانی نیز کمک می‌کند. به طور کلی فیزیوتراپی دست می‌تواند برای درمان موارد زیر کاربرد داشته باشد:
- آسیب‌های تصادفات و ترومای دست
- پارگی تاندون و یا رباط و آسیب‌های دیگر تاندونی
- اختلالات اعصاب محیطی و مشکلات نورولوژیک دیگر
- شکستگی و در رفتگی
- آرتریت یا تاندونیت
- سندرم تونل کارپال
- انقباض دوپویترن
- تعویض مفصل
- عفونت
- سوختگی
- صدمات ورزشی
- قطع عضو و پیوند
- مشکلات دست و بازو ناشی از سکته مغزی
- لنف ادم
فواید فیزیوتراپی دست
یکی از مزایای مهم فیزیوتراپی دست این است که این درمان غیر جراحی و غیر تهاجمی است. مزایای دیگر فیزیوتراپی دست عبارتند از:
- برطرف کردن درد جدید یا قدیمی
- کاهش احساس درد ناشی از مشکلات عصبی
- بازگشت حس بعد از آسیب عصبی (بازآموزی حسی)
- یادگیری انجام امور روزانه با کمک ابزار خاص
- کمک به بازگشت به کار، ورزش و تفریحات
- کمک به بهبود فرد بعد از جراحی. این مورد می‌تواند شامل کمک به بهبود زخم، جلوگیری از عفونت، درمان اسکار و کاهش تورم باشد.
معاینات قبل از شروع فیزیوتراپی دست
متخصص طب فیزیکی باید سن، دست غالب، شغل شما و سابقه‌ی مشکلات دیگر مربوط به دست شما را بداند. متخصص طب فیزیکی در صدمات نیز باید از موارد زیر اطلاع کسب کند:
- نوع صدمه‌ای که رخ داده
- زمان و مکان صدمه دیدن
- اطلاعات دیگر درباره‌ی صدمه. مثلاً: آیا مربوط به شغل و کار بوده؟ آیا دست به وسیله‌ی دستگاه یا ماده‌ی شیمیایی آلوده‌ای آسیب دیده است؟
- شکل و وضعیت شست یا انگشتان آسیب دیده در حین آسیب یا افتادن
- سوابق پزشکی شما
در برخی موارد به سادگی و با کمک معاینه‌ی فیزیکی مشکل تشخیص داده می‌شود. اما در غیر این صورت، متخصص طب فیزیکی شما را برای انجام برخی آزمایشات به پزشک ارجاع خواهد داد.
روش‌های فیزیوتراپی دست
متخصص طب فیزیکی شما، بسته به وضعیت شما ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند. روش‌های فیزیوتراپی دست عبارتند از:
ورزش
بسته به مشکل شما، ورزش می‌تواند برای درد یا تحرک مفید باشد.
توجه: ورزش‌ها باید تحت نظر متخصص طب فیزیکی انجام شوند.
تمرین‌های کششی مچ دست
بازویتان را صاف در مقابل بدنتان به بیرون دراز کنید و کف دستتان به طرف بیرون و انگشتان دستتان به طرف پایین باشند. با کمک دست دیگرتان، انگشتان این دست را به سمت بدنتان بکشید. 15 ثانیه در این حالت بمانید و 3 بار این حرکت را تکرار کنید.
سپس دست آسیب دیده را در مقابل خود دراز کنید به طوری که پشت دست به طرف بیرون و کف دست به طرف خودتان باشد و انگشتان دست نیز به سمت پایین باشند. با کمک دست دیگر، انگشتان دست آسیب دیده را به سمت بدنتان بکشید. 15 ثانیه در این حالت بمانید و این کار را 3 بار تکرار کنید.
کشش پنجه دست
دست آسیب دیده را دراز کنید و کف دستتان را به سمت صورتتان بگیرید. انگشتان دست و شستتان را طوری خم کنید که کف دستتان را لمس کنند. این کشش را 30 ثانیه حفظ کنید و دو بار این کار را تکرار کنید.
مشت کردن
دستتان را مشت کنید و شستتان را زیر انگشتان دست قرار دهید. 30 ثانیه در این حالت بمانید. بعد از 30 ثانیه مشتتان را باز کنید و شست و انگشتانتان را بکشید. دو بار دیگر این کار را انجام دهید.
لمس کردن انگشت شست
دستتان را مانند وقتی که می‌خواهید با کسی دست بدهید دراز کنید. هر یک از انگشتانتان را به شست برسانید و هر انگشت را 30 ثانیه در این حالت نگه دارید. این کار را 3 بار تکرار کنید.
حرکت انگشت شست
برای انجام این حرکت، کف دست خود را باز کنید (مانند زمانی که عدد 5 را با دست خود نشان می‌دهید) پس از آن انگشت شستتان را به سمت انگشت کوچک خود ببرید (همچون زمانی که با دست خود عدد 4 را نشان می‌دهید) این حرکت را چندین بار انجام دهید.
لیزر درمانی
لیزر معمولاً انرژی نوری‌ای است که در یک قسمت خاص متمرکز و تشدید شده است. لیزر درمانی در درمان درد مچ و دست، آرتریت، بورسیت، سندرم تونل کارپال، آرنج تنیس بازان، سندرم تونل کوبیتال و انگشت ماشه‌ای مؤثر است. این مورد می‌تواند برای درمان صدمات ورزشی، پیچ خوردگی و کشیدگی یا آسیب‌های دیگر بافت نرم در شانه، آرنج، مچ و دست نیز استفاده شود.
شاک ویو تراپی
اساس کار شاک ویو تراپی انتقال انرژی جنبشی به قسمت مورد نظر از طریق پوست است. این انرژی با بافت‌های مجاور همکاری کرده و باعث تشکیل رگ‌های خونی جدید، تولید کلاژن و شکسته شدن کلسیفیکاسیون موجود می‌شود و این موارد به نوبه‌ی خود درد را کاهش داده و دامنه‌ی حرکتی را بهبود می‌بخشند.
اولتراسوند تراپی
انرژی گرمایی حاصله از اولتراسوند در درمان دست می‌تواند باعث نرم شدن عضلات منقبض شده و تاندون‌ها شود. اولتراسوند غیر حرارتی نیز با روش‌هایی که مربوط به انتقال گرما نیستند می‌تواند مؤثر باشد. وقتی که انرژی از طریق اولتراسوند وارد بدن می‌شود، باعث ایجاد حباب‌های گازی ریزی می‌شود که در اطراف بافت‌ها جمع می‌شوند.
تکار تراپی
تکار تراپی (TECAR) نوعی حرارت درمانی درونی (با تولید گرما در داخل بدن باعث درمان می‌شود) بر اساس امواج رادیویی است. کاربرد اصلی تکار در فیزیوتراپی دست توانبخشی موسکولواسکلتال (عضلانی-اسکلتی) و کاهش درد و توانبخشی ورزشی است. برخی از مشکلاتی که معمولاً درمان می‌شوند عبارتند از: صدمات و التهابات حاد یا مزمن و اسپاسم عضلانی.
الکتروتراپی
الکتروتراپی دست می‌تواند درد را کاهش داده و احتمالاً درد را کاملاً برطرف کند. دلیل این امر این است که این درمان درد باعث بهبود گردش خون در دست، شل شدن عضلات و اختلال در ارسال سیگنال‌های درد می‌شود.
درمان دستی
این درمان روشی بالینی در فیزیوتراپی می‌باشد که شامل منوال تراپی یا موبیلیزاسیون با کمک دست برای معاینه، تشخیص و درمان مشکلات و صدمات بافت نرم یا مفاصل است. این درمان معمولاً جزئی از توانبخشی ارتوپدی یا ورزشی یا تمرینات کاربردی است.
ماساژ درمانی
ماساژ دست کمک می‌کند تا درد تسکین یافته، قدرت دست افزایش یابد و احساس استرس و اضطراب کاهش یابد. ماساژ دست می‌تواند مکمل درمان آرتریت، سندرم تونل کارپال، نوروپاتی و مشکلات دیگر باشد.
هزینه فیزیوتراپی دست چقدر است؟
هزینه‌ی دقیق فیزیوتراپی دست به مشکلی که به خاطر آن می‌خواهید فیزیوتراپی دست انجام دهید بستگی دارد. عوامل دیگری مانند: موقعیت جغرافیایی، مهارت متخصص طب فیزیکی و مدتی که فیزیوتراپی شما طول خواهد کشید نیز روی هزینه تأثیر خواهند گذاشت.
سؤالات متداول
فیزیوتراپی دست چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً برنامه‌ی فیزیوتراپی دست یک الی دو ماه طول می‌کشد. طی درمان از مداخلات مختلفی کمک گرفته می‌شود، اما زمان دقیق به مشکل شما بستگی دارد.
آیا فیزیوتراپی دست درد دارد؟
فیزیوتراپی دست با کمی ناراحتی و تورم همراه خواهد بود، چون برای مؤثر واقع شدن فیزیوتراپی، بدن نیاز به تحرک و انجام ورزش دارد. همانطور که بدن برای قوی تر شدن نیاز به تمرین دارد، فیزیوتراپی نیز برای بهبود دردهای عضلانی لازم است و ممکن است با درد همراه باشد.
چه وقت باید فیزیوتراپی دست را متوقف کرد؟
در کل باید تا زمانی که درمانگر به اهدافش برسد یا تشخیص دهید که مشکلتان به قدری شدید شده که اهدافتان باید مجدداً بررسی شوند، فیزیوتراپی را ادامه دهید.
هر جلسه فیزیوتراپی دست چقدر طول می‌کشد؟
هر جلسه فیزیوتراپی دست حدود 30 الی 90 دقیقه طول می‌کشد.
آیا می‌توان دستی که فلج شده را با فیزیوتراپی دست درمان کرد؟
این امر به مشکل اصلی بستگی دارد، اما با فیزیوتراپی برای فلج دست فرد می‌تواند تسکین درد، بازگشت کارکرد عصبی، تقویت عضلات، تسریع روند بهبودی اسکارها و عدم نیاز به جراحی را تجربه کند.
هفته‌ای چند بار باید فیزیوتراپی دست را انجام داد؟
این مورد به مشکل فرد بستگی دارد، اما در کل 2 تا 3 بار در هفته توصیه می‌شود.
