دومین یا سومین محل شایع برای ایجاد دیسک گردن در بین مهره های شماره ۴ و ۵ گردنی یا همان دیسک C4 و C5 می باشد. وقتی فرد به دیسک گردن مبتلا می شود، مایع نرم درون آن و پروتئین عامل ایجاد التهاب شروع به خروج از دیسک و ورود به لایه خارجی محافظتی و حتی ستون فقرات می کند. فتق دیسک با فشردن یا ایجاد التهاب در ریشه عصب معمولاً منجر به ایجاد دردهای تیز در گردن یا دست می شود. ساختار های نزدیک به عصب تحت فشار یا دیسک بیرون زده نیز ممکن است ملتهب شده و با درد مواجه شوند. معمولاً بیرون زدگی دیسک c4-c5 در اثر آسیب دیدگی یا ضربه ناشی از تصادف، افتادن، آسیب دیدگی ورزشی یا صدمات وارده در حین کار رخ می دهد. بیرون زدگی دیسک c4-c5 همچنین ممکن است در اثر تحلیل رفتن دیسک و در طول زمان رخ دهد. مدیریت درد ناشی از بیرون زدگی دیسک گردنی ۴ و ۵ معمولا به کمک روش های درمانی غیرجراحی ممکن است. درمان اولیه درد فتق دیسک گردن احتمالاً یک دوره استراحت کوتاه، مصرف دارو و فیزیوتراپی به منظور تقویت قدرت انعطاف و حالت گردن است. با این حال در صورت شدید بودن دیسک گردن احتمالاً با توصیه پزشک مبنی بر جراحی رو به رو خواهید شد. در این مقاله درباره روشه ای مختلف فیزیوتراپی گفته می شود که برای درمان بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردنی استفاده می شود. باید بدانید که برای درمان بیرون زدگی دیسک چهار و پنج گردن باید به یک پزشک مجرب و ماهر مراجعه کنید که در درمان و مدیریت مشکلات ناشی از این وضعیت مسلط است. این کار به کاهش خطرات و عوارض جانبی و همچنین دوره ریکاوری بعد از درمان کمک می کند.
نشانه های بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن
بعضی از نشانه ها و علائم رایج بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن عبارتند از:
- درد گردن: این درد معمولاً در قسمت اتصال گردن به پشت و کناره های گردن حس می شود. درد ناشی از بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ می تواند به صورت یک درد خفیف باشد که با لمس شدن افزایش پیدا کند و یا به شکل تیز و سوزش باشد.
- درد شعاعی: این درد در نتیجه عصب فشرده شده ایجاد شده و به سمت شانه ها و دست ها و انگشتان دست منتشر می شود. گاهی اوقات درد شعاعی به شکل گرما یا یک شوک الکتریکی احساس می شود.
- رادیکولوپاتی گردنی: عصب تحت فشار یا التهاب ریشه عصب منجر به بی حسی و ضعف می شود که آن را در شانه، دستان و انگشتان دست نیز احساس خواهید کرد. درد شعاعی ممکن است در بعضی از موارد با رادیکولوپاتی همراه شود.
- نشانه هایی که با فعالیت ها یا قرار گرفتن سر در موقعیت مشخص بدتر میشود: اصولاً درد ناشی از بیرون زدگی دیسک در حین انجام فعالیت هایی مانند انجام ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین بدتر می شود. بعضی حالات به خصوص سر مانند چرخاندن سر از یک سمت به سوی دیگر یا به چپ و راست نگاه کردن می تواند این درد را بدتر کند.
- خشکی گردن: درد و التهاب ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن میتواند بعضی حرکات گردن را محدود کرده و بازه حرکتی آن را کاهش دهد. الگوهای درد به خصوص و نقایص عصبی تا حد زیادی به کمک موقعیت دیسک گردن تعیین می شود.
این ها بعضی از الگوهای درد شایع در نتیجه بیرون زدگی دیسک گردن هستند، اما این الگوها به همین موارد خلاصه نمی شوند. الگوی عروق هر کس با دیگری متفاوت است و بنابراین درد و نشانه هایشان هم متفاوت خواهد بود. نشانه های التهاب یا فشار ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن بر روی نخاع عبارتند از:
- درد، گزگز کردن، بی حسی یا ضعف در دستان یا پاها
- مشکل در راه رفتن یا هماهنگی اعضای بدن
- سختی کنترل ادرار و مدفوع
هر یک از این نشانه ها نیازمند مراقبت های فوری پزشکی خواهد بود.
شایع ترین علت دیسک گردن بین مهره C4 و C5
به طور قطع می توان گفت که شایع ترین علت دیسک گردن در بین مهره ۴ و ۵ گردنی، پایین بودن طولانی سر به خصوص بر روی موبایل و بر روی کامپیوتر می باشد. استفاده های متداول و رایج از موبایل که روز به روز رو به افزایش می باشد، موجب می شود دیسک های گردن در مناطق نامعمول تر ایجاد شود.
انتظار ما برای ایجاد دیسک گردن معمولا بین مهره پنجم و ششم گردنی و همچنین مهره ششم و هفتم گردنی می باشد. سومین محل شایع برای دیسک گردن، دیسک بین مهره های C4 و C5 می باشد که این نقاط معمولاً به جز استفاده از مبل، ممکن است در اثر ضربه هم ایجاد شود. به طور نمونه در اثر تصادف رانندگی یا ضرباتی که مستقیماً به ناحیه سر هنگام برخورد توپ در یک مسابقه ورزشی ایجاد می شود.
با بالا رفتن سن فرد، دیسک شروع به فرسایش می کند و با از دست دادن رطوبت، از انعطاف و دوام کمتری برخوردار می شود. احتمال ترک خوردگی و پارگی در این حالت و با کم شدن مایع درون دیسک بالا می رود. دلایل دیگری برای بیرون زدگی دیسک وجود دارد که البته از رواج کمتری برخوردار است که از آن جمله می توان به اختلالات بافت های ارتباطی یا ناهنجاری ستون فقرات اشاره کرد.
تشخیص دیسک گردن بین مهره C4 و C5
تشخیص دقیق بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن معمولاً شامل سه گام است:
- بررسی سابقه پزشکی بیمار: در این مرحله سابقه پزشکی بیمار شامل مشکلات مزمن، آسیب دیدگی های قبلی یا سابقه درد سر و گردن مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین اطلاعات مرتبط با نشانه های فعلی بیمار نیز جمع آوری می شود.
- معاینه بیمار: پزشک برای بررسی وجود تورم، حساسیت یا درد، شروع به لمس گردن بیمار می کند. او همچنین بازه حرکتی گردن بیمار، و نشانه های نقایص عصبی در دستان مانند مشکلاتی در واکنش دستان، بی حسی یا ضعف حرکتی را بررسی می کنند.
- عکس برداری: بررسی تصاویر می تواند به تعیین جابجایی یا تغییر شکل دیسک کمک کند. تصویر ام آر آی به دلیل کیفیت بالای نمایش بافت ها، برای مشاهده بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ ترجیح داده می شود. اگر ام آر آی مناسب نبود می توان از سی تی یا سی تی میلوگرام برای این منظور استفاده کرد.
با انجام آزمایش نوار عصب و عضله دست و همچنین ام آر آی گردن، شما می توانید دیسک گردن را شناسایی کنید و میزان فشار بر روی عصب های اطراف که عامل ایجاد درد می باشد را شناسایی کنید.
گاهی اوقات تنها با بررسی سابقه پزشکی بیمار می توان به اطلاعات کافی برای شروع درمان دست پیدا کرد؛ بنابراین همیشه در مرحله اول نیازی به عکس برداری نیست. با این حال برای تعیین اینکه آیا فتق دیسک ۴ و ۵ گردن منجر به بروز درد شده یا خیر، معمولاً به مقایسه سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی تصاویر و تزریق ماده رنگی برای تشخیص بهتر مشکل نیاز خواهد بود.
درمان دیسک گردن بین مهره 4 و 5
توجه کنید دیسک کمر و دیسک گردن هر دو به صورت کنترلی می توانند توسط سیستم های پزشکی و تا ۹۰ درصد به صورت های غیرجراحی معالجه شوند. معالجه آنها عمدتاً در کلیه سیستم های جراحی و غیرجراحی به صورت کنترلی و نه به صورت حذفی می باشد.
مصرف دارو
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به کاهش التهاب در بدن کمک می کند. با توجه به آنکه بدترین درد ایجاد شده توسط بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن در نتیجه التهاب ریشه عصب و بافت های دیگر ایجاد میشود، داروهای NSAID بدون نسخه مانند ادویل آلیو و متین به عنوان اولین داروهای استفاده شده توسط پزشکان توصیه می شود. اگر با مصرف داروهای بدون نسخه به کاهش کافی درد دست پیدا نکردید، باید برای دوره های کوتاه از مسکن های دیگر استفاده کنید. از جمله موارد دیگر می توان به NSAID های تجویزی، شل کننده عضلانی یا استروئید خوراکی اشاره کرد. با توجه به خطر بیشتر بروز عوارض جانبی خطرناک، تجویز داروهای مسکن باید تنها در دورههای کوتاه و برای یک یا دو هفته اوج درد رخ دهد.
فیزیوتراپی
تقویت و ایجاد کشش در گردن میتواند مقاومت بیشتری در مقابل درد به این عضو بدهد. بعضی از تمرینات مانند پایین آوردن چانه (ایجاد غبغب) می تواند به حفظ و ایجاد حالت بهتر قرارگیری سر و گردن منجر شود. ضعف عضلات گردن، به جلو آمدن سر و درد گردن منجر می شود. وقتی سر در موقعیت طبیعی خود قرار بگیرد و گوش ها درست در بالای شانه باشند، فشار کمتری بر مهره های گردن و دیسک های آن وارد می شود.
ورزش های گردن بعد از انجام درمان دیسک تنها راه کنترل دائمی دیسک گردن می باشد و این موضوع در مورد دیسک های بالای گردن مانند دیسک شماره ۴ و ۵ بسیار واجب می باشد.
یک فیزیوتراپ یا متخصص مراقبت های فیزیکی می تواند یک برنامه درمان توانبخشی را برای رفع نیازهای به خصوص بیمار طراحی کند. شاید لازم باشد که برخی تمرینات یا حرکات کششی برای کاهش درد یا هدف گیری یک عضله به خصوص اصلاح شوند. اکثر بیماران با گذشت زمان قادر خواهند بود که خودشان تمرینات ورزشی را انجام داده و انعطاف و قدرت گردنشان را به دست بیاورند.
تزریق
اگر بیمار با داروهای خوراکی و فیزیوتراپی به کاهش درد مد نظر خود دست پیدا نکرد، ممکن است تزریق دارو در نظر گرفته شود. اکثر تزریق های انجام شده برای درد گردن با کمک فلوتوروسکوپی و ماده رنگی، برای تعیین دقیق محل سوزن در ستون فقرات انجام میشود. هدف از تزریق برای خط دیسک ۴ و ۵ گردن، قرار دادن دارو مستقیماً در محل مورد نیاز و بدون آسیب رسیدن به ساختارهای حیاتی درون ستون فقرات (مانند ریشه عصب، عروق خونی یا نخاع) است. دو تزریق رایج برای بیرون زدگی دیسک گردن عبارتند از:
- تزریق اپیدورال استروئید در گردن:یک محلول استروئید برای کاهش التهاب در محیط اپیدورال (یعنی لایه خارجی کانال نخاعی) تزریق می شود که امروزه شایعترین تزریق انجام شده به شمار می رود.
- تزریق در ریشه عصب به خصوص:یک محلول استروئید و بی حسی در نزدیکی عصب نخاعی که از سوراخ بین مهره ها خارج شده، تزریق میشود. از این تزریق برای کمک به تشخیص ریشه عصب عامل درد نیز استفاده می شود.
اکثر افراد حداقل درصدی از از کاهش درد بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن را بعد از تزریق استروئید گزارش کرده اند. بروز مشکلات جدی اگرچه به ندرت رخ می دهد، اما ممکن است؛ به همین دلیل باید مزایا و خطرات احتمالی تزریق استروئید را با پزشکتان مورد بحث قرار دهید.
روش های درمانی غیر جراحی دیگر
روش های بسیاری برای کاهش درد ناشی از فتق دیسک ۴ و ۵ گردنی مانند موارد زیر وجود دارد:
- یخ یا گرما درمانی: اعمال ۱۵ الی ۲۰ دقیقه ای یخ می تواند باعث کاهش التهاب و تسکین درد شود. در بعضی افراد، اعمال گرما برای همین مدت می تواند باعث کاهش درد شود. چه از یخ درمانی و چه گرما درمانی برای کاهش درد استفاده می کنید، باید به منظور کاهش آسیب های پوستی، فاصله دو ساعته میان اعمال یخ یا گرما را رعایت کنید.
- کشش گردن: یک دستگاه به سر بیمار متصل می شود و به آرامی سر را به سمت بالا میکشد، تا در ناحیه ستون فقرات گردنی، کشش ایجاد کند. هدف از این کار، کاهش فشار وارد بر دیسک و ریشه عصب است. بعضی افراد با کاهش درد در حین کشیدگی گردن مواجه می شوند اما این موضوع در میان همه مشترک نیست. بعضی بیماران در صورت کاهش درد تصمیم به خرید یک دستگاه برای خود می گیرند. همچنین در بین روش های غیرجراحی، درمان دیسک گردن با استفاده از تخت دکامپرشن و کشش درجا، خصوصاً کشش هایی که حالت واکیوم در داخل دیسک ایجاد می کند مانند دکامپرشن چاتاناگا، می تواند در درمان بسیار موثر باشد.
- ماساژ درمانی: ماساژ ملایم محل دردناکی می تواند با شل کردن عضلات و افزایش جریان خون به کاهش درد کمک کنند. اگر ماساژ باعث بدتر شدن درد شود، باید آن را بلافاصله متوقف کرد.
روش های دیگری هم برای درمان درد بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن وجود دارد و در بعضی افراد می توانند منجر به کاهش درد شود و از آن جمله می توان به تنس (TENS) یا تحریک عصبی به کمک امواج الکتریکی زیر پوستی، طب سوزنی، مدیتیشن و روش های دیگر اشاره کرد.
همچنین استفاده از طب سوزنی در نقاط صحیح و باز کردن عصب ها و عضلات درگیر می تواند به صورت ناگهانی موجب کاهش درد در کتف و عضلات شانه و دردهای گردن بشود.
قبل از پیدا کردن ترکیب بهینه برای کاهش درد بیماران مختلف، شاید به یک فرآیند سعی و خطا نیاز باشد. اگر نقایص عصبی بدتر شدند، برای مثال اگر بی حسی دست یا ضعف حرکتی شدیدتر شد، شاید به انجام جراحی نیاز باشد.
جراحی بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن
بعضی از انواع رایج تر جراحی بیرون زدگی دیسک ۴ و ۵ گردن عبارتند از:
دیسکتومی قدامی گردن و فیوژن ستون فقرات (ACDF)
جراحی ACDF، شایع ترین روش انجام شده در میان جراحان ستون فقرات برای درمان فتق دیسک گردنی 4 و 5 است. دیسک در این روش از طریق یک برش کوچک 2.5 سانتیمتری در جلوی گردن برداشته می شود. فضای خالی بعد از برداشتن دیسک برای رشد مهره های کناری و جوش خوردن آنها آماده می شود. می توان یک صفحه به جلوی محل پیوند متصل شود تا پایداری و امکان جوش خوردن بهتر و بالا رفتن نرخ موفقیت، ممکن شود.
جایگزینی دیسک گردن یا دیسک مصنوعی
جایگزینی دیسک گردن هم مانند جراحی ACDF شامل برداشتن دیسک آسیب دیده از طریق یک برش کوچک در جلوی گردن است. به جای جوش خوردن مهره های مجاور، یک دیسک مصنوعی در فضای بین دو مهره مجاور کار گذاشته میشود. هدف دیسک مصنوعی، شبیه سازی شکل و عملکرد دیسک 4-5 گردن است.
دیسکتومی خلفی گردن
روند این جراحی مشابه دیسکتومی خلفی کمر است و برای ترمیم بیرون زدگی دیسک 4 و 5 گردن و ورود به محل عبور عصب (تونل عبور عصب برای خروج از کانال نخاعی) مناسب است. دیسکتومی خلفی به دلیل وجود عروق خونی زیاد در این ناحیه که می توانند با خونریزی خود، فرایند جراحی را با مشکل مواجه کنند، از دیسکتومی قدامی سخت تر است. همچنین این رویکرد، نیازمند دستکاری های بیشتری روی نخاع است و همین موضوع، خطر این جراحی را بالاتر می برد.
اگرچه هر جراحی بزرگی با مشکلات و عوارض جانبی خاص خود مواجه است، اما بروز مشکلات جدی ناشی از جراحی دیسک 4 و 5 گردن در دستان یک جراح مجرب، به ندرت رخ می دهد. دو تا از رایج ترین جراحی های انجام شده، جراحی ACDF و تعویض دیسک است که هر دوی آنها هم جراحی های قابل اعتمادی محسوب می شوند که نتایج مطلوبی در کاهش درد منتشره و گزگز کردن ناشی از فشردگی عصب دارند.
سوالات متداول
کدام اعصاب توسط فتق دیسک 4 و 5 گردن متاثر می شوند؟
عصب پشتی کتفی از اعصاب c4 و c5 عصب دهی می شوند و تامین کننده ماهیچه چهارگوش و بالا برنده کتف است. همانطور که گفته شد، c5 در کنار c3 و c4 نقش مهمی در اعصاب میان بندی و عصب دهی دیافراگم ایفا می کنند.
بهترین گزینه درمانی برای دیسک 4 و 5 گردن چیست؟
درمان به کمک استراحت، داروی مسکن، تزریق در ستون فقرات و فیزیوتراپی اولین گام در ریکاوری درد ناشی از بیرون زدگی دیسک 4 و 5 گردن است. اکثر افراد در طول 6 هفته بهتر می شوند و به فعالیت های روزمره خود بازمی گردند. اگر نشانه ها ادامه پیدا کنند، شاید لازم به انجام جراحی باشد.
نحوه خوابیدن در زمان ابتلا به فتق دیسک 4 و 5 گردن چگونه است؟
حالت بهینه در زمان خواب برای بیمار مبتلا به بیرون زدگی دیسک 4 و 5 گردن، خوابیدن به پشت است. وقتی به پشت می خوابید، ستون فقرات در حالت خنثی قرار دارد و احتمال فشرده شدن اعصاب، کمتر است. برای راحتی بیشتر، یک بالش کوچک یا حوله را در زیر زانو و کمرتان قرار دهید.
درمان فتق دیسک 4 و 5 چگونه است؟
یکی از شایع ترین ابزار درمان غیرجراحی بیرون زدگی دیسک گردن، کشیدگی گردنی است. کشیدن گردن یک روش مسکن درد است که شامل کشیدن و تنظیم مجدد جهت ستون فقرات است. فیزیوتراپ می تواند این کار را به صورت دستی یا با کمک تجهیزات مخصوص انجام دهد.
اگر بیرون زدگی دیسک 4 و 5 درمان نشود، چه می شود؟
فشار زیاد ناشی فتق دیسک 4 و 5 گردن بر عصب منجر به آسیب یا قطع عملکرد عصب می شود. فشردگی اعصاب منجر به بروز مشکلاتی مانند بی حسی اندام های تحتانی و حتی بی اختیاری ادراری می شود.
آیا فتق دیسک 4 و 5 گردن یک مشکل جدی است؟
گاهی اوقات بیرون زدگی دیسک 4 و 5 گردن می تواند منجر به فشردگی نخاع شود. در این صورت نیاز به اجرای برنامه های درمانی تهاجمی تر مانند جراحی، خواهد بود.
افراد مبتلا به بیرون زدگی دیسک 4 و 5 گردن باید از انجام چه حرکاتی خودداری کنند؟
- نشستن طولانی مدت: نشستن، بخصوص اگر به سمت جلو قوز کنید، فشار بیشتری بر دیسک های ستون فقرات وارد می کند.
- شستن لباس
- جارو کشیدن
- غذا دادن به حیوان خانگی
- ورزش شدید
- پارو کردن برف و باغبانی
