فلج بلز نوعی فلج موقتی صورت است که می‌تواند بر روی فعالیت‌های روزانه، برقراری ارتباط با دیگران، اعتماد به نفس و کیفیت زندگی وی تأثیر بگذارد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عصب‌های کنترل‌کننده حرکات در یک سمت صورت ملتهب می‌شوند. فلج بلز به طور معمول با احساس ضعف و فلجی ناگهانی در یک سمت صورت آغاز می‌گردد. اصلی‌ترین روش درمان این بیماری فیزیوتراپی می‌باشد. فیزیوتراپیست‌ها در انجام حرکات درمانی تخصص دارند و به کمک حرکات درمانی با دست، آموزش بیمار و تجویز حرکات ورزشی کیفیت زندگی بیمار را بالا می‌برند.
فیزیوتراپی چگونه به درمان فلج بلز کمک می‌کند؟
متخصص فیزیوتراپی به شما حرکات ورزشی مخصوص صورت را آموزش می‌دهد. این حرکات با تقویت عضلات صورت باعث می‌شوند تا عضلات با یکدیگر هماهنگ‌تر شده و دامنه حرکات آن‌ها افزایش یابد. برخی از فعالیت‌های متخصص فیزیوتراپی به شرح زیر می‌باشد:
- به شما آموزش می‌دهد چگونه از صورت و چشم‌های خود محافظت کنید.
- به شما یاد می‌دهند چگونه با وجود فلج صورت فعالیت‌های روزانه خود را مدیریت نمایید.
- بهبود هماهنگی عضلات صورت
- اصلاح حرکات غیرعادی صورت که ممکن است در دوران بهبودی ایجاد شوند.
- اصلاح و بهبود حرکات لازم برای انجام برخی عملکردهای صورت مانند صحبت‌کردن یا بستن چشم‌ها
- بهبود حرکات بیان‌کننده حالت صورت مانند لبخند زدن
- توضیح دادن مسیر درمان. از این طریق شما متوجه علائم و نشانه‌های بهبودی خواهید شد.
- بررسی پیشرفت شما و تشخیص این که آیا نیاز است در صورت مؤثر نبودن روند درمان شما را به پزشک متخصص ارجاع دهد یا نه.
معاینات قبل از شروع فیزیوتراپی
در طی روزهای نخست بعد از شروع علائم متخصص فیزیوتراپی یا متخصص طب فیزیکی شرایط شما را بررسی خواهد نمود. این پروسه شامل موارد زیر می‌شود:
- بررسی سابقه پزشکی و پرسیدن در خصوص بیماری‌های قبلی یا انجام جراحی
- بررسی این که علائم شما از چه زمانی شروع شده است و چه چیزی باعث تشدید یا کم‌تر شدن آن‌ها می‌شود.
- انجام یک معاینه فیزیکی با تمرکز بر الگوهای ضعف ناشی از فلج بلز
- حرکات ابرو
- بسته شدن چشم
- توانایی استفاده از گونه‌ها برای لبخند زدن
- توانایی جمع‌کردن لب‌ها
- توانایی گرفتن بخش داخلی گونه به کمک دندان‌ها
- بالا بردن لب بالایی
- بالا یا پایین بردن لب پایینی
روش‌های فیزیوتراپی برای فلج بلز
روتین ورزشی که متخصص فیزیوتراپی ممکن است تجویز نماید به شرح زیر می‌باشد:
تحریک صورت
قبل از شروع ورزش‌های صورت باید حتماً عضلات صورت خود را گرم و تحریک نمایید. برای این که بتوانید این حرکات را به‌صورت دقیق‌تر انجام دهید بهتر است روبه‌روی آینه بنشینید تا بتوانید به طور کامل صورت خود را ببینید و حرکات آن را مشاهده کنید.
- قدم اول: سعی کنید به آرامی تمامی قسمت‌های صورت خود را حرکت دهید.
- قدم دوم: به کمک انگشتان سعی کنید ابروهای خود را بالا ببرید. در این حالت یک ابرو بالاتر از ابروی دیگر قرار می‌گیرد. سعی کنید به قسمتی که پایین افتاده فشار زیادی وارد نکنید.
- قدم سوم: به کمک انگشتان قسمت‌های مختلف صورتتان مانند پیشانی، بینی، گونه و دهان را ماساژ دهید.
ورزش‌های گونه و بینی
بعد از گرم کردن می‌توانید ورزش این نواحی را شروع کنید. این قسمت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند، چرا که هرگونه سفتی یا ضعف در این ماهیچه‌ها می‌تواند بر روی قدرت کل صورت در دوران بهبودی اثر بگذارد.
- قدم اول: با استفاده از انگشتان سعی کنید در عین حال که بینی خود را چین می‌اندازید پوست کنار آن را به سمت بالا بکشید.
- قدم دوم: سعی کنید صورت خود را جمع کرده و در هم بکشید. به خصوص نواحی اطراف بینی و گونه‌ها
- قدم سوم: سوراخ‌های بینی خود را بازکرده و سعی کنید از طریق بینی چند نفس عمیق بکشید. می‌توانید قسمتی از بینی که آسیب ندیده است را بپوشانید تا عضله آسیب دیده بیشتر کار کند.
- قدم چهارم: گونه‌های خود را باد کرده و سپس هوا را به آرامی بیرون دهید. این حرکت را 10 بار تکرار نمایید.
ورزش‌های دهان
ناحیه بعدی که می‌توانید بر روی آن کار کنید دهان می‌باشد که شامل لب‌ها و زبان می‌شود. خوردن و آشامیدن برای اکثر افراد مبتلا به فلج بلز مشکل است، چرا که میزان حرکت عضلات محدود می‌باشد. علاوه بر این برخی از افراد کنترل بزاق و آب‌دهان خود را نیز از دست می‌دهند که این می‌تواند باعث بروز استرس در آن‌ها شود.
این ورزش‌ها به افراد مبتلا به فلج بلز کمک می‌کند تا کنترل حرکات دهان خود را به دست آورند. می‌توانید هر یک از این حرکات را 4 بار در روز و هر بار برای 30 مرتبه تکرار نمایید.
- قدم اول: دهان خود را باز کنید؛ به گونه‌ای که انگار می‌خواهید بخندید سپس دوباره آن را ببندید. سپس برعکس عمل کرده و سعی کنید اخم نمایید.
- قدم دوم: به‌آرامی لب‌های خود را جمع کرده و دوباره رها کنید.
- قدم سوم: سعی کنید هر گوشه از لب‌ها را به صورت تکی بالا ببرید. می‌توانید برای بالا بردن سمت آسیب دیده لب از انگشتان خود استفاده کنید.
- قدم چهارم: زبان خود را بیرون آورده و به سمت پایین و رو به چانه بکشید.
ورزش چشم
افراد مبتلا به فلج بلز به سختی می‌توانند چشم آسیب دیده خود را ببندند که این باعث می‌شود نتوانند درست بخوابند. این تمرینات صورت کمک می‌کنند تا کنترل عضلات اطراف چشم را به دست آورید.
- قدم اول: سعی کنید ابروهای خود را بالا و پایین ببرید. می‌توانید برای بالا بردن ابرو سمت آسیب دیده از انگشت استفاده کنید.
- قدم دوم: به پایین نگاه کنید و چشمانتان را ببندید. در عین حال پلک و اطراف ابروهایتان را ماساژ دهید.
- قدم سوم: چشمان خود را به طور کامل باز کرده و سپس به آرامی ببندید.
دیگر تکنیک‌های فیزیوتراپی که ممکن است پزشک به شما توصیه کند
این تکنیک‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
تحریک الکتریکی
یکی دیگر از متدهای فیزیوتراپی استفاده از جریان‌های الکتریکی می‌باشد. بر خلاف ورزش‌های صورت که اکثراً در خانه انجام می‌شود برای انجام تحریک الکتریکی صورت باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
در این روش با استفاده از امواج الکتریسیته ضعیف، ماهیچه را فعال می‌نمایند. این کار باعث می‌شود تا ماهیچه‌ها به‌گونه‌ای فعال شوند گویی امواج الکتریکی مغز باعث فعال شدن آن‌ها شده است. در مراحلی از فلج بلز که بیشتر قسمت‌های صورت فلج شده‌اند تحریک به کمک امواج الکتریکی تنها روش فعال کردن آن‌ها می‌باشد.
لیزرتراپی با لیزر کم‌توان
لیزر کم‌توان، لیزر سرد یا بیوسنسور یک روش درمانی است که انرژی سطح پایین لیزر یا دیودهای ساطع‌کننده نور را به سطح پوست وارد می‌کند. از لیزرتراپی می‌توان برای درمان فلج بلز استفاده نمود. این روش یک روش درمانی غیرتهاجمی و بدون درد محسوب می‌شود که می‌تواند بر روی تمامی افراد مبتلا به فلج بلز اجرا گردد.
ماساژ افلوراژ
در این روش با ایجاد کشش و وارد کردن فشار عمیق باعث می‌شوند تا عضلات سفت شده صورت درهم‌شکسته، فشار وارده بر عضلات برطرف شده و مایعات جمع شده در بافت‌ها که باعث التهاب و درد می‌شوند حرکت نمایند.
طب سوزنی
طب سوزنی نوعی روش درمانی و بخشی از طب سنتی چینی به حساب می‌آید که در طول آن سوزن‌های ظریفی به پوست وارد می‌شود. بر اساس باورها نقطه‌های طب سوزنی باعث تحریک سیستم عصبی مرکزی می‌گردد و در نتیجه باعث ترشح مواد شیمیایی درون عضلات صورت خواهد شد.
ماساژ درمانی
ماساژ علاوه بر بهبود گردش خون به کشش و حرکت عضلات صورت کمک می‌کند و از بروز عوارضی مانند انقباض صورت جلوگیری می‌نماید. تکنیک‌هایی مانند ایجاد حرکات چرخشی بر روی گونه‌ها باعث افزایش حرکات عضلات گونه می‌شود.
توصیه‌های ایمنی
ورزش‌های مناسب برای درمان فلج بلز کاملاً ایمن هستند و می‌توان آن‌ها را به راحتی و بدون نظارت در خانه انجام داد. با این حال نباید فشار زیادی به عضلات خود وارد کنید. در صورتی که عضلات خسته شده‌اند نیازی نیست تمامی تمرینات را به صورت کامل انجام دهید.
علاوه بر این نباید عضلات دو طرف صورت را مجبور کنید که بر خلاف هم حرکت کنند. در صورتی که در هنگام انجام ورزش‌های مخصوص فلج بلز احساس کردید عضلاتتان کشیده شده یا حرکت می‌کنند باید تمرین را متوقف کنید و استراحت نمایید.
هزینه فیزیوتراپی فلج بلز چقدر است؟
میزان دقیق هزینه‌ها به مدت زمان لازم برای بهبود شرایط بیماری بستگی دارد. در نتیجه تعداد جلسات مورد نیاز و مدت آن‌ها بیان‌کننده میزان دقیق هزینه‌ها می‌باشند.
سؤالات متداول
آیا فلج بلز به کمک فیزیوتراپی درمان می‌شود؟
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما اکثر افراد به کمک فیزیوتراپی قدرت و کنترل عضلات صورت خود را به دست می‌آورند.
طول دوره‌های فیزیوتراپی برای درمان فلج بلز چقدر است؟
بین 2 هفته تا 6 ماه بعد از شروع علائم.
آیا می‌توان تمرینات فیزیوتراپی فلج بلز را در خانه انجام داد؟
برخی از تمرینات را می‌توان در خانه انجام داد؛ اما روتین اصلی تمرینات باید توسط متخصص طب فیزیکی تجویز شود.
چگونه متوجه شویم فلج بلز از طریق فیزیوتراپی بهبود پیدا می‌کند؟
بعد از دو هفته از فیزیوتراپی به طور کامل متوجه بهبودی عضلات صورت خود خواهید شد.
برای درمان فلج بلز به چند جلسه فیزیوتراپی احتیاج است؟
تعداد دقیق جلسات به شدت بیماری شما بستگی دارد؛ اما به طور کلی برای درمان این بیماری به 10 تا 15 جلسه فیزیوتراپی نیاز است.
آیا فیزیوتراپی برای فلج بلز دردناک است؟
ممکن است این جلسات در ابتدا کمی سخت باشند؛ اما باعث درد نمی‌شوند.
هر جلسه فیزیوتراپی فلج بلز چقدر زمان می‌برد؟
این جلسات بین 20 تا 60 دقیقه زمان می‌برند.
