طب سوزنی درمانی جایگزین است که نقاط خاصی از بدن را عموماً از طریق فروکردن سوزن در پوست تحریک می‌کند؛ طب سوزنی با هدف تسکین درد یا درمان عارضه‌های گوناگون انجام می‌شود. طب سنتی چین طب سوزنی را تکنیکی برای متعادل کردن جریان انرژی نیروی زندگی (چی) می‌داند و معتقد است که چی در گذرگاه‌های بدن در جریان است.
طب سوزنی روشی بسیار ایمن برای برانگیختن فرایندهای طبیعی التیام‌بخشی بدن و بهبود عملکرد بدن است. طب سوزنی، به شرط درست انجام شدن، به ندرت باعث بروز عوارض جانبی می‌شود. بسیاری از بیماران احساس سوزش خفیفی را حین فرو رفتن سوزن‌ها احساس می‌کنند؛ عده‌ای نیز دردی خفیف را پس از وارد شدن سوزن دور آن تجربه می‌کنند.
اگر در مدیریت درد یا دیگر عارضه‌های مربوط به سلامتی با استفاده از روش‌های متعارف دچار مشکل شدید یا نتیجه دلخواه را نگرفتید، طب سوزنی حتماً ارزش امتحان کردن را دارد. فقط ابتدا با پزشک مشورت کنید تا از مناسب بودن درمان طب سوزنی با شرایط خود مطمئن شوید. برای این‌که احتمال بروز عوارض جانبی جدی و شدید طب سوزنی به حداقل برسد، برای انجام طب سوزنی حتماً به متخصصی مجرب، آموزش‌دیده و دارای مجوز مراجعه کنید که از سوزن‌های یک‌بارمصرف و استریل استفاده می‌کنند.
دکتر سپهریان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی اطلاعات لازم درباره طب سوزنی را به شما ارائه می کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره های 02166576991 و 02166914650 تماس حاصل فرمایید.
سازوکار اثرگذاری طب سوزنی
برای آن‌که پس از درمان به خوبی از خود مراقبت کنید، ابتدا باید مطلع شوید که این روش دیرینه طب شرقی چگونه بر بدنتان اثر می‌گذارد. وقتی برای طب سوزنی به کلینیک مراجعه می‌کنید، معمولاً اتفاقات زیر انتظارتان را می‌کشد. متخصص طب سوزنی شرایط خاصتان و عارضه‌ای را که برای درمانش مراجعه کرده‌اید، به تفصیل بررسی می‌کند، سپس دوازده گروه اندام‌های حیاتی را ارزیابی می‌کند تا متوجه شود که سوزن‌های بسیار ظریف و به نازکی مو را در کدام نقطه از بدن باید فروکند تا به نتیجه دلخواه برسد. لازم نیست نگران باشید، چون سوزن‌های طب سوزنی از سوزن‌های مورداستفاده برای تزریق بسیار نازک‌تر است. اکثر بیماران دردی بسیار ناچیز را هنگام ورود سوزن‌ها به بدن حس می‌کنند یا اصلاً دچار درد نمی‌شوند. متخصص سوزن‌ها را در نقاط خاصی از بدن فرومی‌کند تا بین یین و یانگ در بدن تعادل برقرار شود و جریان خون و انرژی مسدودشده آزاد شود. علائم پس از آزاد شدن جریان خون و انرژی برطرف می‌شود.
طب سوزنی برای درمان چه عارضه‌هایی کاربرد دارد؟
کمردرد
کمردرد عارضه بسیار شایعی است و تقریباً 80 درصد بزرگسالان در طول عمرشان دچار این درد می‌شوند. همچنین کمردرد شایع‌ترین علت مرخصی گرفتن است. مطالعات متعدد سودمندی طب سوزنی را برای تسکین کمردرد ثابت کرده است. پزشکان توصیه می‌کنند که طب سوزنی را در صورت کارساز نبودن راهبردهای مراقبت از خود یا تمایل به بهره‌گیری از طب سنتی مکمل امتحان کنید.
گردن درد
پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که طب سوزنی برای تسکین گردن درد مفید است. شواهد موجود حکایت از آن دارد که طب سوزنی بهترین اثر را در کوتاه‌مدت دارد و بیماران دچار گردن درد مزمن به کمک طب سوزنی دردشان به مدت حدوداً سه ماه آرام می‌شود و کیفیت زندگی‌شان بهبود می‌یابد. مشخص نیست که ماندگاری نتایج طب سوزنی چقدر است. همچنین شواهدی در دست است که نشان می‌دهد طب سوزنی در کنار درمان‌های معمول برای تسکین گردن درد مؤثر است.
درد آرتروز
میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان از آرتروز رنج می‌برند. درد ناشی از آرتریت فرسایشی می‌تواند شدید و طاقت‌فرسا باشد. خوشبختانه مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند به تسکین درد آرتروز، به‌ویژه درد آرتروز زانو و مفصل ران کمک کند. پژوهشگرانی که به بررسی این کاربرد طب سوزنی پرداختند، متوجه شدند بیمارانی که طب سوزنی را امتحان کردند، درد کمتری را نسبت به بقیه تحمل کردند. همچنین مشخص شد که طب سوزنی شبیه‌سازی‌شده، که در آن از وسیله دیگری به جز سوزن‌های واقعی طب سوزنی استفاده می‌شود، به اندازۀ طب سوزنی اصلی مؤثر است.
سردرد
پژوهشگران اثر طب سوزنی بر میگرن و سردرد تنشی را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که طب سوزنی برای تسکین هر دو نوع سردرد مفید است. اما پژوهشگران درباره اثربخش‌تر بودن طب سوزنی از طب سوزنی شبیه‌سازی شده به نتیجه یکسانی نرسیده‌اند. درهرحال شواهد بیانگر کاهش فراوانی و شدت سردرد تنشی و میگرن است.
حالت تهوع و استفراغ
درمان حالت تهوع و استفراغ یکی از شناخته‌شده‌ترین کاربردهای طب سوزنی است. دانشمندان متوجه شدند که طب سوزنی پس از جراحی و شیمی‌درمانی برای رفع حالت تهوع و استفراغ مفید است؛ اکثر طرح‌های مهم بیمه طب سوزنی را در این دو حالت لازم می‌دانند و خسارت آن را پوشش می‌دهند. همچنین پزشکان دریافته‌اند که طب سوزنی احتمالاً برای ویار صبحگاهی نیز مفید است.
اختلال‌های دندانی
همچنین دانشمندان تشخیص داده‌اند که طب سوزنی روش موثری برای تسکین دندان درد پس از درمان‌های دندانپزشکی است. ضمناً سودمندی طب سوزنی برای درمان دیگر عارضه‌های دندانی دردناک، مانند اختلال مفصل فکی ـ گیجگاهی (TMJ یا TMD) نیز اثبات شده است.
عارضه‌هایی که شواهد کافی درباره‌شان وجود ندارد.
طب سوزنی کاربردهای فراوان دیگری نیز دارد که از فشار خون بالا تا حساسیت و دردهای قاعدگی متغیر است. همچنین صدها مطالعه گواه اثربخشی طب سوزنی است. مطالعات انجام‌شده روش‌های معتبری را برای اکثر این عارضه‌ها بیان نمی‌کنند یا نتایج مطالعات با هم در تضاد است. طب سوزنی نیز مانند هر روش درمانی دیگری زمانی بیشترین اثربخشی را دارد که به دست متخصصی ماهر و مجرب انجام شود. تفاوت مراجعه به متخصصی مجرب و برخوردار از دانش گسترده درباره عارضه تحت درمان و مراجعه به فردی غیرمتخصص می‌تواند به اندازه فرق بین موفقیت و شکست درمان باشد.
آیا طب سوزنی دردناک است؟
ممکن است هنگام فروکردن سوزن در بدن سوزش، گزش یا درد مختصری را احساس کنید. برخی متخصصان طب سوزنی سوزن‌ها را پس از فروکردن در بدن دستکاری می‌کنند و سوزن را می‌چرخانند یا می‌پیچانند، بالا و پایین می‌برند یا از دستگاهی با جریان یا پالس الکتریکی خفیف استفاده می‌کنند.
برخی متخصصان طب سوزنی گزگز، بی‌حسی، احساس سنگینی یا درد خفیف (موسوم به د چی یا de qi) را مطلوب و نشانه اثر کردن درمان می‌دانند.
اگر در طول درمان دچار درد، بی‌حسی یا ناراحتی شدید، مشکلتان را فوراً به متخصص طب سوزنی اطلاع بدهید.
عوارض طب سوزنی
حتماً عوارضی را که پس از طب سوزنی دچارش می‌شوید، به متخصص طب سوزنی اطلاع بدهید؛ راحتی و سلامتی بیماران اولویت تمام پزشکان است. هرچه بیشتر با متخصص معالجتان ارتباط برقرار کنید، ایشان بهتر می‌توانند به شما کمک کنند.
عوارض جانبی نادر اما محتمل
طب سوزنی عوارض جانبی نادر اما محتملی دارد؛ البته هیچ کدام از این عوارض کشنده نیست و همگی موقتی‌اند، بااین‌حال به‌جا است که از این عوارض اطلاع داشته باشید. البته لازم به ذکر است که تمام این عوارض کاملاً عادی‌اند و جایی برای نگرانی وجود ندارد. همچنین هیچ دلیلی ندارد که درمان طب سوزنی را در صورت بروز عوارض خفیف متوقف کنید.
شدیدتر شدن علائم
هرچند اکثر افراد پس از طب سوزنی بهتر می‌شوند، علائم برخی بیماران از قبل بدتر می‌شود. همان‌طور که بدن شروع به احساس کردن تغییرات و اثرات ایجادشده بر سلامتی می‌کند، سموم، انرژی‌ها و بسیاری موارد دیگر تحریک می‌شوند. در نتیجه ممکن است علائم موجود شدت بگیرد و بیماری‌های نهفته آشکار شود. همچنین احتمال دارد طب سوزنی موجب کاهش قدرت تحمل مسائلی شود که مدیریتشان سابقاً آسان بود. البته این عوارض مدت زیادی طول نمی‌کشد.
خستگی شدید
افزایش انرژی یکی از نتایج متداول طب سوزنی است، بااین‌حال بیماران گاهی‌اوقات احساس خستگی می‌کنند. این اتفاق در واقع پیام بدنتان است که اعلام می‌کند انرژی‌اش تحلیل رفته است. اگرچه خستگی پس از طب سوزنی نگران‌کننده نیست، اما باید پیام بدنتان را که می‌گوید، به استراحت نیاز دارید، جدی بگیرید. باقی ساعات روز را به خودتان سخت نگیرید، در وان آب داغ دراز بکشید، زود بخوابید و آب فراوان بنوشید. انتظار می‌رود که استراحت و طب سوزنی اثر خود را بکند و تا روز بعد کاملاً سرحال شوید.
درد
احساس درد در محل ورود سوزن‌های طب سوزنی معمولاً ظرف یک روز برطرف می‌شود. متأسفانه درد و ناراحتی ناشی از آزادسازی نقاط ماشه‌ای بزرگ مدت بیشتری طول می‌کشد و چند روز استمرار دارد. احتمال احساس ناراحتی عضلانی در محل ورود سوزن‌ها وجود دارد، همچنین اگر نقاط ماشه‌ای حین درمان آزاد شده باشد، در فاصله‌ای دورتر از محل فروکردن سوزن‌ها نیز احساس درد خواهید داشت. متخصص طب سوزنی در صورت زدن سوزن به نقاط ماشه‌ای باید به شما هشدار بدهد تا آمادگی بروز عوارض جانبی موقتی ناشی از درمان را داشته باشید.
کبودی
کبودی حتی از درد نیز نادرتر است، اما گاهی اوقات در محل ورود سوزن مشاهده می‌شود. کبودی گاهی پیامد جمع شدن موضعی خون زیر پوستی است که حین درمان تحریک می‌شود. گاهی نیز حتی فشار مختصر طب سوزنی می‌تواند باعث کبودی خفیف شود. البته دلیل ایجاد شدن کبودی گاهی‌اوقات نامشخص است. معمولاً دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، فقط این عارضه ظاهر خوشایندی ندارد. اکثر بیماران اصلاً با کبودی مواجه نمی‌شوند.
پرش عضله
احتمال پرش عضله حین طب سوزنی یا پس از آن وجود دارد. پرش عضله در عضلاتی که سوزن در آنها وارد می‌شود و همچنین در بخش‌هایی تصادفی و دور از محل ورود سوزن مشاهده می‌شود. اگر حین درمان یا پس از آن با پرش عضله مواجه شدید، حتماً موضوع را به متخصص اطلاع بدهید تا اطمینان حاصل کنند که عضله پیش از ترک کلینیک آزاد شده است.
سرگیجه
سرگیجه یکی از عوارض بسیار نادر طب سوزنی است و اگر بیمار دچار سرگیجه شود، احتمال غش کردن او نیز وجود دارد. اگر بلافاصله پس از طب سوزنی یا ظرف 24 ساعت پس از درمان احساس سرگیجه کردید، به سرعت بنشینید تا عوارض جانبی غش کردن مانند خراش، شکستگی یا ضربه مغزی کمتر شود. به آرامی از روی تخت طب سوزنی بلند می‌شوید؛ همچنین درمان را با معده خالی انجام ندهید و آب مورد نیاز بدن را قبل از شروع درمان تأمین کنید. این اقدامات احتمال سرگیجه گرفتن پس از طب سوزنی را کاهش می‌دهد.
آزاد شدن هیجانات
بسیاری از ما هیجانات را در طول زندگی سرکوب می‌کنیم. وقتی طب سوزنی تنش را از بین می‌برد، هیجانات سرکوب شده آزاد می‌شود و حتی تعداد انگشت‌شماری از بیماران گریه می‌کنند. آزاد شدن هیجانات یکی از عوارض شایع طب سوزنی و معمولاً تجربه‌ای خوشایند است، بااین‌حال برخی، به‌ویژه افرادی که هیجاناتشان را پنهان و سرکوب می‌کنند، این تجربه را نامطلوب تلقی می‌کنند. طب سوزنی می‌تواند یک تجربه شدید جسمی و هیجانی باشد و گاهی اوقات بدن به محض اتمام درمان نمی‌تواند به‌طور کامل از این تجربه سنگین بهبود پیدا کند.
رایج‌ترین عوارض جانبی طب سوزنی
طب سوزنی پنج اثر دیگر نیز دارد که بالاترین درصد شیوع را دارند. بی‌خوابی یکی از شایع‌ترین شکایت‌های بیماران پیش از درمان است و طب سوزنی می‌تواند درمان بسیار موثری برای معکوس کردن این وضعیت باشد. اگرچه ممکن است طب سوزنی باعث خستگی شود، یکی از عوارض جانبی شایع‌تر طب سوزنی معمولاً افزایش انرژی است. برخی بیماران علاوه بر افزایش انرژی و شادابی جسمی متوجه افزایش تمرکز ذهنشان می‌شوند که به نوبه خود اعتمادبه نفس بیشتری را در آنان القاء می‌کند و کمکشان می‌کند سریع‌تر تصمیم بگیرند. طب سوزنی می‌تواند اثر مثبتی بر گوارش نیز داشته باشد، چون گوارش و اندام‌های گوارشی ارتباط تنگاتنگی با دیگر ساختارها و عملکردهای سراسر بدن دارد. در نهایت هرچند هیجانات آزادشده گاهی‌اوقات منفی هستند، اما این فرایند موجب افزایش آگاهی، تعادل خلقی و بهتر مدیریت کردن استرس می‌شود و فرد در بلندمدت استرس کمتری را تحمل خواهد کرد.
قوانینی برای مراقبت بعد از طب سوزنی
- قانون شماره یک این است که به خودتان سخت نگیرید!استراحت کردن معادل التیام یافتن است.
- ورزش کردن اشکالی ندارد، اما حد اعتدال را باید رعایت کنید.به عبارت دیگر می‌توانید پیاده‌روی سریع کنید، اما بلافاصله پس از طب سوزنی نباید 5 کیلومتر بدوید.
- استفاده از پد گرمایی خوب است، اما کیسه یخ احتمالاً فکر خوبی نیست.گرما گردش خون را بهبود می‌دهد که هدف طب سوزنی است.
- مشروبات الکلی و کافئین مصرف نکنید.نگران نشوید، مجبور نیستید الکل و کافئین را به سرعت برای همیشه ترک کنید، فقط چند روزی پس از طب سوزنی خوددار باشید.
- از تلویزیون و دنیای مجازی فاصله بگیرید.هدف از طب سوزنی این است که بدن و عصب‌ها را متعادل کنید. تماشای تلویزیون و چرخ زدن در اینترنت عامل‌های حواس‌پرتی غیرضروری است.
- همان چیزی هستید که می‌خورید.طب سوزنی سموم را از بدن دفع می‌کند، پس با مصرف غذاهای ناسالم اثر طب سوزنی را از بین نبرید. رژیم غذایی‌تان را سرشار از میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی بکنید.
طب سوزنی برای چه افرادی مناسب نیست؟
ابتلا به بعضی بیماری‌ها مانع انجام طب سوزنی می‌شود. خطر خونریزی یا کبودی در صورت ابتلا به اختلال‌های خونریزی دهنده یا مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین (کومادین) بیشتر می‌شود.
طب سوزنی نباید به جای درمان‌های استاندارد انجام شود. اجتناب از درمان استاندارد یا به تأخیر انداختن آن می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
