سندرم تونل کارپال (CTS) عارضه‌ای نسبتاً شایع در ناحیه دست و انگشتان است که باعث ایجاد احساس سوزش، گزگز، بی‌حسی و در پاره‌ای مواقع درد در این ناحیه می‌شود. معمولاً این علائم به‌صورت تدریجی نمایان شده و در شب شدت بیشتری پیدا می‌کنند. علائم مذکور بر روی انگشتان شست، نشانه و میانه دیده و احساس می‌شود.
علائم سندرم تونل کارپال
مهم‌ترین علامت سندروم تونل کارپال (CTS) فشردگی و آسیب‌دیدگی عصب میانی است.
عصب میانی از میان تونل کارپال در مچ دست عبور کرده و وظیفه آن کنترل بعضی حرکات شست و کنترل احساسات شست و دو و نیم انگشت بعدی آن است.
علائم سندرم تونل کارپال به‌صورت تدریجی نمایان شده و معمولاً در شب و صبح زود شدت بیشتری پیدا می‌کنند.
سه علامت مهم این سندرم عبارتند از:
- گِزگِز کردن
- بی‌حسی
- درد
این علائم در محل‌های زیر بروز می‌کند:
- انگشت شست
- انگشت نشانه
- انگشت میانی
- نصف انگشت حلقه
در بعضی مواقع ممکن است احساس گزگز، درد و بی‌حسی به قسمت‌های دیگر هم کشیده شود.
این علائم در یک یا هر دو دست دیده می‌شود اگرچه در غالب اوقات نهایتاً هر دو دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
استفاده از دستان
افرادی که دچار سندرم تونل کارپال هستند اغلب از اینکه مرتباً اشیا از دستشان می‌افتد شکایت دارند.
در بسیاری از موارد در اثر سندرم تونل کارپال، چابکی که درواقع توانایی استفاده از دستان برای انجام صحیح وظایف خاصش می‌باشد، کاهش می‌یابد. همچنین شما متوجه خواهید شد توانایی انگشتان در انجام برخی از کارها نظیر تایپ کردن و بستن دکمه‌ها کاهش یافته است.
علل سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال به دلیل فشردگی (له‌شدگی) عصب میانی به وجود می‌آید.
عصب میانی دو وظیفه مهم بر عهده دارد که عبارتند از:
دریافت و انتقال حس‌های حرکتی- مانند احساس لمس کردن از دست به مغز
دریافت و انتقال سیگنال‌های عصبی- از مغز به دست، کنترل حرکتی
هرگونه فشار بر عصب میانی باعث ایجاد اختلال در سیگنال‌های عصبی شده و بر حس لامسه و حرکات دست تأثیر می‌گذارد. درصورتی‌که تونل محل عبور عصب میانی، متورم شده یا در طول زمان تنگ شود باعث افزایش فشار به این عصب می‌شود.
افزایش خطر
در بسیاری از مواقع علل فشردگی عصب میانی نامشخص است. بااین‌حال بسیاری از علل ممکن است باعث ایجاد سندرم تونل کارپال شوند که عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- بیماری‌های خاص نظیر دیابت، کم‌کاری غده تیروئید یا رماتیسم مفاصل
- بارداری
- برخی جراحات و آسیب‌دیدگی‌ها در مچ دست
- فعالیت‌های خاص
تشخیص سندرم تونل کارپ
تنها راه تشخیص سندرم تول کارپ و تنگی کانال مچ دست تست نوار عصب و عضله می باشد. بر اساس تست نوار عصب ، تنگی کانال مچ دست به سه دسته تقسیم می شود: خفیف، متوسط و شدید.
درمان سندرم تونل کارپال
درمان سندرم تونل کارپال به شدت بیماری و مدت‌زمان بروز بیماری بستگی دارد. اگر سندرم تونل کارپال به دلیل وجود برخی بیماری‌های مهم مثل رماتیسم مفاصل باشد با بهبود بیماری مذکور علائم سندرم نیز باید بهبود یابد.
روش‌های درمانی متعددی برای سندرم تونل کارپال در کلینیک طب فیزیکی و توان‌بخشی پیشگام وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره‌شده است.
باید از انجام هرگونه فعالیتی که باعث تشدید علائم این بیماری می‌شود خودداری گردد.
درصورتی‌که شغل شما به گونه است که در آن باید از صفحه کلید کامپیوتر استفاده کنید با تغییر در محل کار به احتمال زیاد علائم بیماری بهبود پیدا خواهد کرد.
درمان‌های غیر جراحی
به‌غیراز مواردی بسیار ضروری برای جراحی، غالباً در ابتدا درمان‌هایی نظیر استفاده از مچ‌بند یا تزریق کورتیکواستروئید توصیه و تجویز می‌شود.
مدارک کافی مبنی بر تأثیر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن برای درمان سندرم تونل کارپال و یا استفاده از داروی مدر برای بهبود احتباس مایعات در بدن وجود ندارد.
مچ بند
مچ‌بند برای ثابت نگه‌داشتن و جلوگیری از حرکت مچ به‌کاربرده می‌شود.
مچ‌بند نباید به‌طور مستقیم روی تونل کارپال فشار بیاورد.
مچ‌بند از خم شدن مچ که باعث افزایش فشار روی عصب میانی و بدتر شدن علائم می‌شود، جلوگیری می‌کند.
باید توجه داشت که بهبود علائم بیماری با استفاده از مچ‌بند باید ظرف مدت چهار هفته نمایان شود. در کلینیک پیشگام، متخصصین ما مچ‌بند مناسب با شرایط شما را برایتان تجویز خواهند کرد.
تزریق سندرم تونل کارپال با کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها نوعی از داروهای استروئیدی به شمار می‌آیند. استروئیدها نوعی هورمون هستند که در بدن به‌طور طبیعی تولید می‌شوند. آن‌ها مواد شیمیایی قوی‌ای هستند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
اگر مچ‌بند جواب نداد، احتمالاً کورتیکواستروئید تجویز می‌شود. کورتیکواستروئید ها به‌صورت قرص استفاده می‌شوند ولی برای سندرم تونل کارپال تزریق مستقیم کورتیکواستروئید در مچ دست تجویز می‌شود.
معمولاً یک مرتبه تزریق برای شروع درمان تجویز می‌شود. اگر یک‌بار تزریق جواب داد و باعث بهبودی شد ولی بیماری دوباره عود کرد، درمان مشابه دوباره تکرار می‌شود.
ترریق سندرم تونل کارپال با اوزون درمانی
تزرق گاز ازن برای سندرم تونل کارپال هم بسیار موثر و بی ضرر می باشد ولی ممکن است تاثیر سریع و دراماتیک کورتون را نداشته باشه .
درمان‌های مکمل
برخی از روش‌های مکمل که برای درمان درد ناشی از سندرم تونل کارپال ایجاد می‌شوند عبارتند از:
- طب سوزنی
- فیزیوتراپی
- لیزر درمانی
تمرینات ورزشی
قبل از هرچیز باید متذکر شد که چنانچه به سندرم تونل کارپال یا مچ درد مبتلا شده‌اید پیش از هر چیز باید به دست خود استراحت بدهید. این استراحت مادامی‌که گزگز انگشتان ادامه دارد باید تداوم داشته باشد و پس‌ازآن باید با نظر پزشک به ورزش‌های زیر برای تقویت عضلات مچ دست پرداخت:
- خم نمودن مچ دست به سمت جلو: این حرکت باید به‌صورت آرام و ملایم بوده و حدود 5 ثانیه مچ دست را در این وضعیت قرار دهید. این حرکت باید روزی سه بار و هر بار 10 مرتبه تکرار شود.
- خم نمودن مچ دست به سمت عقب: این حرکت باید به‌صورت ملایم و آرام باشد و 5 ثانیه در این وضعیت قرار گیرد. این حرکت نیز باید سه بار در روز و هر بار 10 مرتبه تکرار شود.
- حرکت به پهلوی مچ دست: در این حرکت مچ دست آسیب‌دیده باید به‌آرامی به پهلو حرکت داده شده و به مدت 5 ثانیه در این وضعیت بماند و دوباره به حالت اول برگردد. این حرکت را باید فرد سه بار در روز و هر بار 10 مرتبه انجام دهد.
- حرکت کششی مچ دست: در این حرکت لازم است هر دو کف دست را روی یک میز قرار داده و به‌آرامی وزن خود را به روی مچ دست منتقل نمایید و به دستان خود تکیه دهید. هر با این حرکت را 15 تا 30 ثانیه انجام داده و سه بار در روز این حرکت را تکرار نمایید.
- کشش مچ دست:در این حرکت لازم است مچ آسیب‌دیده توسط مچ سالم به جلو و عقب کشیده شود و هر کدام 15 تا 30 ثانیه به طول انجامد و هر یک از این حرمت‌ها را دوبار در روز انجام شود.
- باز کردن و بستن انگشتان: انگشتان در دست آسیب‌دیده را باز کرده و به نمایید آرامی بر روی مفصل میانی انگشتان خم به‌طوری‌که 5 ثانیه در این حالت قرار گیرد. لازم است این حرکت سه بار و هر بار 10 مرتبه انجام شود.
- خم کردن مچ دست آسیب‌دیده و جلو و به عقب: در این حرکت لازم است یک لیوان و یا قوطی را با کف دست گرفته و به سمت بالا و پایین نگه‌دارید. لازم است این حرکت 5 ثانیه طول بکشد و سه بار در روز و هر بار 10 مرتبه انجام شود.
- تقویت انگشتان دست آسیب‌دیده: در این حرکت یک توپ پلاستیکی نرم باید به مدت 5 ثانیه فشرده شود. بهتر است این حرکت 10 بار در روز انجام شود.
در تصویر زیر به بهترین شکل نحوه انجام ورزش‌های مذکور نمایش داده‌شده است:
درمان سندرم تونل کارپال در طب سوزنی
در طب سنتی برای درمان سندرم تونل کارپال توصیه می شود که با استفاده از سیاه دانه و عسل و سرکه انگور به صورت مخلوط یک قاشق صبح و یک قاشق شب استفاده شود. همچنین ماساژ روغن سیاهدانه روی مچ دست کمک کننده می باشد.
عمل جراحی تونل کارپال
جراحی معمولاً برای زمانی تجویز می‌شود که درمان‌های دیگر کاهش علائم سندرم تونل کارپال جواب نمی‌دهد. به خصوص در مواردی که در تست نوار عصب و عضله بیمار گزارش بسیار شدید دیده شود.
