رادیکولوپاتی – یا گرفتگی عصبی در ستون فقرات – میتواند منجر به ایجاد علائم آزاردهندهای مانند درد، ضعف و بیحسی گردد. رادیکولوپاتی عبارتی کلی است و مربوط به علائمی میشود که توسط ریشه عصبی فشرده شده در هنگام عبور از ستون فقرات ایجاد میگردد. این حالت میتواند در هر ناحیهای از کمر، از جمله سیاتیک، رادیکولوپاتی گردن و رادیکولوپاتی گلو روی دهد. برای دانستن در مورد دلایل رادیکولوپاتی، چگونگی و درمان آن این مقاله را مطالعه کنید.
رادیکولوپاتی چیست؟
رادیکولوپاتی گردن (که فشردگی عصبی نیز نامیده میشود)، بیماری است که با فشرده شدن و التهاب هر یک از ریشههای عصبی ستون فقرات گردن منجر به ایجاد اختلال عملکرد عصبی میشود. اختلال عملکرد عصبی میتواند شامل درد منتشر شوند، ضعف و یا بیحسی عضله شود. اکثر اوقات رادیکولوپاتی گردن در یک طرف مشاهده میشود، اما اگر خارهای استخوانی در یک سطح باشند و به ریشه عصبی هر دو سمت برخورد کند یا آنها را تحریک کند، ممکن است دو طرفه نیز باشد. اگر انتشار محیطی درد، ضعف یا سوزن سوزن شدن وجود داشت، موقعیت درد به ریشه عصبی آسیب دیده مربوط میگردد.
علائم رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی گردن باعث ایجاد علائمی میشود که از گردن منتشر میگردند. این یعنی هرچند مشکل در ستون فقرات است، اما علائم آن ممکن است در شانه، بازو یا دست حس شود. این علائم در نواحی که عصب تحریک شده از آنها میگذرد، احساس میشود. با بررسی نواحی که علائم را دارند، متخصص ستون فقرات معمولا تشخیص میدهد کدام عصب درگیر است. این علائم شامل درد، بیحسی و ضعف میشود. واکنشهای بازو نیز میتوانند تحت تاثیر این وضعیت قرار گیرند.
زمانی که مبتلا به رادیکولوپاتی گردنی میشوید، معمولا گردن درد و سر درد در پشت سر ایجاد میشود. گاهی به این دردها، سر دردهای اکسیپیتال گفته میشود، زیرا این ناحیه درست در حدود پشت سر و جایی که پس سری نامیده میشود، قرار دارند.
علائم ممکن است مخصوص ریشه عصبی درگیر باشند. مثالهایی از محل ریشه عصبی و علائم مربوط به آن عبارتند از:
- ریشه عصبیC5 (بین مهرههای گردنی C4-C5)
- ضعف در عضله دلتوئید (جلو و کنار شانه) و بازو
- شانه درد و بیحسی در داخل بازو
- ریشه عصبیC6 (بین مهرههای گردنی C5-C6)
- بیحسی در عضله دو سر بازو (جلوی بازو) و عضلاتی که مچ را کشش میدهند.
- بی حسی در انگشت شست، در سمت ساعد و دست
- ریشه عصبیC7(بین مهرههای گردنی C6-C7): بیحسی در عضله سه سر بازو (پشت بازو) و عضلاتی که مچ را خم میکنند.
- بیحسی و گزگز در پشت بازو و انگشت میانی دست آسیب دیده
- ریشه عصبیC8 (بین مهرههای C7-T1): ضعف در جمع کردن و گرفتن اشیاء با دست
- بیحسی در انگشت کوچک و داخل ساعد
مرسومترین سطوح ریشههای عصبی برای این بیماری C6 و C7 است.
دلایل بروز رادیکولوپاتی گردن
بیماری زوال دیسک و آرتروز استخوان اغلب باعث ایجاد رادیکولوپاتی میشوند. با این حال، بیماریها و صدمات مختلفی میتوانند باعث بروز این حالت گردند:
- فتق دیسک
- تنگی منافذ ستون فقرات، بیماری که وقتی کانال ستون فقرات باریک گردد ایجاد میشود.
- خارهای استخوانی
- تومورهای ستون فقرات
- آرتروز استخوان یا ستون فقرات
- شکستگی بر اثر فشار
- اسپوندیلولیستزیس (زمانی ایجاد میشود که مهرهای حرکت کرده و روی مهره پایینی قرار گیرد)
- اسکولیوز
- دیابت
عواملی که احتمال ایجاد رادیکولوپاتی را افزایش میدهند:
- بالا رفتن سن
- بلند کردن اجسام سنگین
- حرکات تکراری به مدت طولانی
- کار با تجهیزات لرزه دهنده
- سیگار کشیدن
چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟
اگر هر کدام از موارد زیر را احساس کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- درد جدید یا دردی که بدتر میشود.
- ضعف، گزگز یا بی حسی جدید یا بیشتر شده در پاها و رانها
- مشکل در کنترل مثانه و روده
آزمایشات و تشخیص رادیکولوپاتی گردن
برای تشخیص رادیکولوپاتی گردن، پزشک ابتدا از شما میخواهد که تمامی علائم خود را توصیف کنید و پیشینه پزشکی شما را بررسی میکند. او معاینه فیزیکی نیز انجام میدهد.
این معاینه شامل بررسی گردن، شانهها، بازوها و دستها به منظور چک کردن ضعف عضلانی و مشکلاتی در حس کردن و واکنش نشان دادن است. پزشک ممکن است از شما بخواهد که بازوها یا گردن را حرکت دهید تا بررسی کند که آیا حرکات خاصی باعث ایجاد یا کاهش درد یا دیگر علائم میشوند یا خیر.
این آزمایشات نیز ممکن است انجام شوند:
- عکسبرداری اشعه ایکس، برای بررسی تنگی ورودی مهرهها یا صدمه به دیسک
- CT اسکن، برای داشتن تصاویر دقیقتر از ستون فقرات گردن
- MRI، برای بررسی آسیب به ریشههای عصبی یا بافتهای نرم
- الکترومیوگرافی، برای بررسی عملکرد عضلانی در زمان استراحت و انقباض
درمان رادیکولوپاتی گردن
باید توجه کنید که اکثر بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی گردن به مرور زمان بهبود مییابند و نیاز به درمان ندارند. برای برخی بیماران، درد با سرعت نسبتا بالا و در عرض چند روز یا چند هفته، رفع میشود. برای دیگر بیماران، ممکن است بیشتر زمان نیاز باشد.
در موارد بهبود یافته رادیکولوپاتی گردن، بازگشت بیماری در آینده ممکن است. حتی اگر این اتفاق روی دهد، برای بهبودی معمولا نیاز به درمان خاصی نمیباشد. اما در برخی موارد، رادیکولوپاتی گردن بهبود نمییابد. این بیماران نیاز به ارزیابی و درمان دارند.
گردنبند نرم
حلقه بالشتک داری است که دور گردن پیچیده شده و با چسب ولکرو در جای خود ثابت میشود. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که گردنبند طبی نرم استفاده کنید تا عضلات گردن امکان استراحت داشته و تحرک گردن کاهش یابد. این وسیله میتواند به کاهش گرفتگی ریشههای عصبی که همراه با حرکت گردن ایجاد میشوند، کمک کند. گردنبند نرم فقط برای مدت کوتاهی باید استفاده شود، زیرا استفاده طولانی مدت ممکن است استقامت عضلات گردن را کاهش دهد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی درمانی موثر برای رادیکولوپاتی گردن است. در اکثر موارد، فیزیوتراپی علائم را کاملا برطرف میکند. متخصص فیزیوتراپی برنامه درمانی مخصوص به شرایط شما را طراحی میکند. این برنامه بر اساس مدارک ارزیابی اولیه شما است. برنامه درمانی ممکن است به صورت زیر باشد:
یادگیری حالت مناسب بدنی
یادگیری حالت مناسب بدنی، بخشی مهم برای بهبود شما است. متخصص فیزیوتراپی ممکن است پیشنهاد ایجاد تنظیماتی را در محل کار و عادات کاری شما بدهد. هدف هر تغییری، تقویت حالت مناسب بدنی و محافظت از گردن است. در مراحل اولیه ریکاوری، این امر ممکن است فقط به معنی نشستن به مدت 15 تا 20 دقیقه باشد. متخصص به شما آموزش میدهد که در طی روز چگونه به صورت ایمن خم شوید، خود را کشش دهید و اجسامی را بلند کنید. حالت بدنی مناسب قرار گرفتن حداقل فشار روی دیسکهای ستون فقرات را تضمین میکند.
کنترل درد
اولین هدف کاهش درد و التهاب در ناحیه مورد نظر است. قرار دادن یخ روی گردن و تیغه شانهها در 24 تا 48 ساعت پس از شروع درد، میتواند به کاهش التهاب کمک کند. بعد از 48 ساعت رطوبت گرم میتواند به شل شدن عضلات اطراف ناحیه صدمه دیده کمک کند. برای داشتن خوابی راحتتر نیز ممکن است توصیه کنند که از یک بالش زاویه دار به منظور حمایت از گردن استفاده کنید.
درمان دستی
متخصص فیزیوتراپی ممکن است از درمان دستی مانند کشش دستی گردن استفاده کند. این کار ممکن است فشار در ناحیه گردن را رفع کند. کشش میتواند به ایجاد تسکین فوری درد و بیحسی بازو کمک کند. متخصص فیزیوتراپی ممکن است عضلات ستون فقرات گردن و تیغه شانهها را نیز ماساژ دهد. این کار به شل شدن عضلات و بهبود گردش خون به منظور تقویت بهبودی و تسکین درد، کمک میکند.
ورزشها
متخصص فیزیوتراپی به شما ورزشهای ملایم گردنی را آموزش میدهد. این کار به تسکین علائم کمک کرده و به شما در انجام مجدد حرکات طبیعی کمک میکند. در حین اینکه بهبودی شروع میشود، این ورزشها نباید درد بازو را افزایش دهند. اگر این حرکات باعث ایجاد درد شدند، علائم را به طور دقیق برای فیزیوتراپ خود توصیف کنید. اگر در طی یک روز کاری، ساعات طولانی را پشت میز مینشینید، گردن شما ممکن است خشک شود. متخصص فیزیوتراپی نیز حرکات کششی ملایم گردن را به شما آموزش میدهد. این حرکات کششی فشار روی گردن که در اثر نشستن طولانی مدت است را کاهش میدهد تا به بهبود حرکت آن کمک کند.
برخی ورزشهایی که متخصص فیزیوتراپی ممکن است به شما توصیه کنند عبارت است از:
حرکت شانه
زمانی که ایستاده یا روی یک صندلی نشستهاید، کمر خود را به دیوار فشار دهید. حالا، گوشهای خود را هم تراز شانهها قرار دهید که احتمالا نیاز به یک آینه داشته باشید. چانه خود را به سمت پایین خم کنید، تا 5 ثانیه ثابت بمانید و سپس بدن را رها کنید. این ورزش را حداقل 10 بار در روز انجام دهید. این حرکت برای بهبود حالت بدن و استقامت گردن عالی است.
به هم فشردن تیغه شانه
با حالت بدنی مناسب بایستید و سعی کنید بدن در آرامش باشد تا عضلات شل شوند. سپس، تیغههای شانه را به هم فشار دهید و سعی کنید که آنها را به هم برسانید. باید کشش جزئی را حس کنید. به مدت 10 ثانیه این حالت را نگه دارید، به حالت استراحت برگردید و این حرکت را 5 بار تکرار کنید. این ورزش برای کاهش فشار در بالای کمر و شانهها مناسب است. این کار به آرام کردن عضلات سفت شده کمک میکند و روند بهبودی برخی از مشکلات گردن مانند رادیکولوپاتی گردن را تسریع میکند.
کشش گردن
روی تخت به پشت بخوابید. گردن را نزدیک لبه تخت به صورتی قرار دهید که سر به عقب کشیده شود. سر را به سمت زمین پایین بیاورید و حدود یک دقیقه نگه دارید. سر را بالا بیاورید و سپس این ورزش را چند بار تکرار کنید. این حرکت کششی با ایجاد فضایی بین مهرههای گردن، باید ستون فقرات را به آرامی کشش دهد. این کار میتواند به رفع برخی از دلایل رادیکولوپاتی گردن کمک کرده و گردن درد را تسکین دهد.
دارو
در برخی موارد، داروها میتوانند به بهبود علائم کمک کنند:
- داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDs): NSAIDs شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن میشوند و اگر درد به علت التهاب و آزردگی عصب باشد، آن را تسکین میدهد.
- کورتیکو استروئیدهای خوراکی: مصرف دوره کوتاهی از کورتیکواستروئیدهای خوراکی با کاهش ورم و التهاب اطراف عصب، ممکن است به تسکین درد کمک کند.
تزریق استرئید
در این روش، استروئیدها نزدیک عصب درگیر تزریق میشوند تا التهاب موضعی را کاهش دهند. این تزریق ممکن است بین لامینهها (تزریق اپیدورال)، در منفذ فورامن (تزریق عصبی اختیاری) یا در فاصله بین مفصلی انجام شود. اگرچه تزریق استروئید فشار روی عصب که به علت تنگی منفذ فورامن یا بیرون زدگی دیسک فتق شده است را تسکین نمیدهد، اما ممکن است ورم را کاهش داده و درد را به اندازه کافی تسکین دهد تا امکان بهبودی عصب ایجاد شود.
جراحی
اگر بعد از یک دوره زمانی، درمان بدون جراحی علائم را رفع نکرد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. چندین روش جراحی وجود دارند که رادیکولوپاتی را درمان میکنند. درمانی که پزشک توصیه میکند، به چندین عامل مانند نوع علائم شما و موقعیت ریشه عصبی درگیر بستگی دارد.
پرسشهای متداول
مرسومترین ناحیه برای رادیکولوپاتی کجاست؟
کمر مرسومترین ناحیه است که در آن رادیکولوپاتی روی میدهد. رادیکولوپاتی گردن: رادیکولوپاتی گردن عصب گیر کردهای است که در نواحی بالای کمر ایجاد میگردد و باعث ایجاد علائمی مانند گزگز، درد و بیحسی میشود که میتواند به جلوی بدن نیز منتشر گردد.
کدام یک بدتر هستند؟ رادیکولوپاتی یا نوروپاتی؟
هرچند رادیکولوپاتی به علت گیر کردن ریشههای عصبی ستون فقرات ایجاد میگردد، اما نوروپاتی آسیب یا نقص عملکردی اعصاب محیطی است. این مورد شامل طیف وسیعی از مشکلات ناشی از آسیب عصبی میشود.
آیا رادیکولوپاتی بیماری دائمی است؟
اگر میلوپاتی درمان نشود، به مرور زمان میتواند بدتر شده و باعث آسیب دائمی به اعصاب گردد. رادیکولوپاتی مشکلی موقتی است که به مرور زمان بهبود مییابد و اغلب بدون درمان رفع میگردد.
آیا با بیماری رادیکولوپاتی گردنی میتوان رانندگی کرد؟
بسیاری از بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی یا میلوپاتی که علت آن بیماری دیسک گردن است، به این نتیجه میرسند که توانایی کمی در رانندگی دارند. پس از جراحی ستون فقرات گردنی قدامی، اکثر بیماران بعد از 6 هفته میتوانند به راحتی رانندگی کنند.
چه کسی رادیکولوپاتی را درمان میکند؟
هرچند رادیکولوپاتی توسط پزشک عمومی تشخیص داده میشود، اما بیماری باید توسط یک جراح مغز و اعصاب مجرب و کاردرمانگر درمان گردد. در جراحی مغز و اعصاب، متخصصان دیگری نیز وجود دارند که در درمان بیماریهای مربوط به ستون فقرات تخصص دارند.
چه زمانی رادیکولوپاتی گردن وضعیتی اضطراری است؟
هر زمان دچار بیحسی پیش رونده یا یک ساعته، بیحسی که بدتر و بدتر میشود شدید، حالت اضطراری دارید. هر زمان ضعف پیشروی کننده داشتید یا در یک یا هر دو بازو احساس ضعف کردید، حالتی اضطراری است. هر زمان بیحسی یا ضعف پیشروی کنندهای در پاها ایجاد شد، وضعیت شما اضطراری است.
آیا رادیکولوپاتی میتواند به خاطر استرس باشد؟
رادیکولوپاتی گردن در جوانان اغلب به علت صدمه جسمانی یا فشار مکرر است که منجر به فتق دیسک میگردد. این حالت روی ریشه عصبی فشار آورده باعث ایجاد دردی میشود که از نواحی تحت تاثیر منتشر میشود.
آیا شل کنندههای عضلانی میتوانند به رفع رادیکولوپاتی گردن کمک کنند؟
شل کنندههای عصبی، مانند Flexeril یا Skelaxin، اغلب برای درمان گرفتگی مرتبط با رادیکولوپاتی استفاده میشوند. ثابت کنندههای غشای عصبی، مانند Neurontin یا Lyrica، به کاهش تحریک پذیری فشردگی اعصابی که باعث ایجاد رادیکولوپاتی شده است، کمک میکنند. اپیویدها زمانی استفاده میشوند که درد بسیار شدید باشد.
اگر مبتلا به رادیکولوپاتی باشم، انتظار چه چیزی را میتوانم داشته باشم؟
باید انتظار بهبودی کامل را داشته باشید. درمان میتواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد، اما معمولا وضعیتی موقتی است.
آیا نمیتوانم به سرکار یا مدرسه بروم؟
اگر میتوانید بدون تشدید علائم به کارهای مدرسه یا شغل خود برسید، نباید در هنگام ریکاوری، آنها را رها کنید. قبل از بازگشت به فعالیتهای جسمانی قبل، با پزشک خود مشورت کنید.
رایجترین علت رادیکولوپاتی گردن چیست؟
رادیکولوپاتی گردن اغلب به علت تغییرات همراه با فرسودگی و پارگی در ستون فقرات، مثلا آرتروز، روی میدهد. در جوانترها، اغلب به علت صدمه ناگهانی است که منجر به فتق دیسک میشود. با این حال، در برخی موارد، هیچ ترومایی مرتبط با شروع علائم وجود ندارد.
اگر رادیکولوپاتی را درمان نکنم، چه اتفاقی میافتد؟
هر چه زمان بیشتری رادیکولوپاتی را درمان نکنید، احتمال دائمی شدن صدمات و علائم بیشتر میگردد. در حقیقت، در موارد حاد، اگر رادیکولوپاتی برای مدت طولانی درمان نشد، ممکن است فلج شوید.
