فیزیوتراپی یکی از محبوبترین و موثرترین روشهای درمانی برای رهایی از کمر درد است. متخصصین فیزیوتراپی، درمانهای فیزیوتراپی را به دو شیوه انجام میدهند. یکی، درمان منفرد است که در آن یک روش درمانی به تنهایی به کار میرود و دیگری روش ترکیبی است که در آن ترکیبی از چند روش مختلف همزمان به کار گرفته میشود؛ برای مثال، ترکیب ورزش، ماساژ، تراکشن، گرمادرمانی و اولتراسوند.
ساختار کمر و ستون فقرات انسان، اساسا پیچیده است و ترکیبی از عناصر و المانهای به هم مرتبط مانند ستون مهرهها، مفتصل فاسِت، دیسکهای بین مهرهای، رباطها، شاخههای عصبی، عضلات و تاندونها است. بنابراین وقتی افراد با درد کمر مواجه میشوند لازم است دورههای فیزیوتراپی و بازتوانی را بگذرانند تا این ساختارها هماهنگی خود را مجددا بازیابند.
اگر دچار کمردرد یا سایر دردهای مرتبط با مشکلات کمر شدهاید و انجام کارهای روزانه برایتان مشکل شده است، لازم است در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. دکتر سپهریان متخصص طب فیزیکی میتوانند به شما کمک کنند که به آسانی عامل بروز کمر درد را شناسایی کرده و برای درمان آن اقدام کنید. ایشان در ابتدا شما را معاینه فیزیکی کامل میکنند و سپس در مورد نتایج تشخیصی به دست آمده و روشهای درمانی ممکن با شما صحبت میکنند و شما میتوانید یک برنامه درمانی اختصاصی که ویژه شرایط شما است، داشته باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره های 02166576991 و 02166914650 تماس حاصل فرمایید.
علت کمردرد
دردکمر مشکل بسیار شایعی است. این درد معمولا به دو نوع دستهبندی میشود:
درد با منبع نامشخص
واژه ی “نامشخص” در این جا بدین معنی است که علت بروز درد به طور قطع مشخص نیست و یا دلایل احتمالی بروز کمر درد به چند عامل مختلف بازمیگردد. کمردرد با منبع نامشخص میتواند از موارد زیر نشات بگیرد:
- قرارگیری بدن در وضعیت ناصحیح موقع خوابیدن، نشستن، ایستادن، کار کردن و …
- کشش دادن بیش از حد عضلات کمر در حین انجام تمرینات ورزشی
- کشیده شدن عضلات و تاندونها در حین بلند کردن اجسام سنگین
درد با منبع مشخص
این نوع از کمردرد کمتر شایع است و میتواند بر اثر مشکلات و بیماریهای متعددی ایجاد شود از جمله:
- تغییرات فرسایشی در ستون فقرات
- پوکی استخوان
- فتق دیسک کمر
تنها 10 تا 15 درصد از همهی موارد ابتلا به کمردرد، از نوع درد با منبع مشخص هستند. در هر حال، تمامی انواع کمردردهای گفته شده در بالا با فیزیوتراپی قابل درمان یا بهبودی هستند.
میزان تاثیرگذاری فیزیوتراپی در بهبودی کمردرد و گردن درد
فیزیوتراپی به عنوان یکی از آسانترین و در عین حال موثرترین روشها برای رفع گرفتگی و درد در کمر و گردن شناخته میشود. درمانهای فیزیوتراپی شامل انواع حرکات کششی، افزایش تحرکپذیری، افزایش قدرت عضلانی و ماساژ و بسیاری دیگر از تکنیکهای خاص مانند طب سوزنی، تراکشن، اولتراسوند و غیره میشود.
شرایط هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است و بنابراین متخصص فیزیوتراپی برای هر بیمار یک برنامه درمانی ویژه و شخصیسازیشده تهیه میکند. بعد از معاینه و ترزیابی کامل شرایط بیمار، انتخاب روشهای درمانی آغاز میشود و در این انتخاب، مسائلی مانند عادات روزمره ی بیمار، سطح آمادگی جسمانی او و سبک زندگی او مد نظر قرار میگیرد. هدف از درمانهای فیزیوتراپی فقط تسکین درد نیست بلکه فیزیوتراپ سعی میکند ریشه و عامل بروز مشکل را برطرف کند تا کمر درد دوباره عود نکند. بنابراین اگر میخواهید برای همیشه از درد کمر رها شوید، استفاده از دارو برای شما مناسب نیست و باید با منشا و دلیل بروز کمردرد مواجه شده و آن را برطرف کنید. برای این کار میتوانید از یک فیزیوتراپ کمک بگیرید .
مزایای فیزیوتراپی
در ادامه به برخی از مهمترین مزایای فیزیوتراپی برای درمان کمر درد میپردازیم:
برنامه ی درمانی شخصیسازیشده
به جای آنکه به داروخانه بروید و داروهای ضددرد عمومی برای درد کمر خود تهیه کنید، میتوانید به یک فیزیوتراپ مراجعه کنید تا یک برنامه ی درمانی شخصی برای برطرف کردن علت اصلی درد خود داشته باشید. متخصص فیزیوتراپی، در ابتدا با دقت وضعیت شما را ارزیابی میکنند و سپس متناسب با شرایط شما، یک برنامه درمانی تنظیم میکند.
کاهش درد
یکی از اصلیترین اهداف فیزیوتراپی کمک به کاهش درد و پیشگیری از بروز درد است. تمرینات ویژهی فیزوتراپی شامل حرکات کششی و قدرتی به شما کمک میکند علاوه بر دامنه حرکتی، قدرت عضلانی خود ر بازیابی کنید تا این عضلات بهتر از مفاصل شما پشتیبانی کنند و درد شما کاهش پیدا کند.
افزایش دامنه حرکتی
درست است که تسکین درد کمر در اولویت اول قرار دارد، اما افزایش دامنه حرکتی نیز بسیار مهم است. خشکی و گرفتگی کمر مانع از این میشود که بتوانید به راحتی خم شوید و بچرخید. متخصص فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا بتوانید توانایی حرکتی خود را به طور کامل بازیابی کنید.
کاهش احتمال بروز آسیبدیدگی
با بهبود شرایط فیزیکی کمر با کمک درمانهای فیزیوتراپی، احتمال بروز آسیبدیدگی در ناحیه کمر نیز در آینده کاهش مییابد، چرا که آمادگی جسمانی شما افزایش یافته است.
کاهش وابستگی به داروها
داروهای ضددرد میتوانند عوارض جانبی بسیاری ایجاد کنند و همچنین ممکن است در شما وابستگی ایجاد کنند. فیزیوتراپی به شما کمک میکند بدون استفاده از مسکنها، درد خود را کاهش دهید تا دیگر به دارو وابسته نباشید.
کاهش احتمال نیاز به جراحی
جراحی معمولا به عنوان آخرین راه حل ممکن برای بهبود درد کمر در نظر گرفته میشود. در صورتی که شما برای مدت طولانی درد کمر داشتهاید اما برای درمان خود اقدامی نکرده باشید، احتمال این که نیاز به جراحی پیدا کنید بیشتر میشود. شما میتوانید با اقدام به موقع برای درمان و انجام روشهای فیزیوتراپی، احتمال نیاز به جراحی را کاهش دهید.
ریکاوری و بهبودی ایمن پس از آسیبدیدگی
فیزیوتراپیستها در کمک به بیماران برای پیش بردن برنامه ی ریکاوری پس از آسیب کمر، به نحوی ایمن و موثر مهارت دارند. تفاوتی نمی کند که شما دچار کشیدگی و رگبهرگ شدن کمر شدهاید، عضلات شما اسپاسم شدهاند یا مچ پایتان پیچ خورده؛ در هر حال متخصص فیزیوتراپی میتواند به ریکاوری و بهبود پس از آسیب به شما کمک کند. او بعد از ارزیابی دقیق وضعیت شما و بررسی سوابق پزشکی شما برنامه درمانی مناسبی برای شما تعیین میکند.
البته هر آسیبی به خودیخود و به مرور زمان بهبود مییابد اما درمانهای فیزیوتراپی موجب تسریع روند بهبودی و پیشرفت توانبخشی میشوند. فیزیوتراپ در هر مرحله از روند بهبودی شما، پروتکلهای درمانی خود را نسبت به وضعیت جدید شما تغییر داده و با وضعیت شما تطبیق میدهد. متخصصین فیزیوتراپی همچنین میتوانند در مورد وضعیت شما و اقدامات لازم به پزشکف مربی یا همکاران شما اطلاعات مفیدی بدهند تا آنها بهترین همکاری را با شما در روند بهبودی داشته باشند و درمان شما به سریعترین و ایمنترین روش ممکن تسهیل شود.
بهبودی موثر خشکی و گرفتگی کمر
فیزیوتراپ در هر مرحله از روند بهبودی شما، درمانهای متناسب با همان مرحله را ارائه میدهد. در مراحل اولیه ممکن است شما از کمربند طبی یا آتل، تِیپینگ، گرما و سرما درمانی بهرهمند شوید. با پیشروی بیشتر برنامهی درمان، فیزیوتراپیستها وارد مرحله ی تسکین درد و رفع اسپاسم میشوند. برای رفع گرفتگی و اسپاسم، علاوه بر تمرینات کششی از روشهای ماساژ و سوزن خشک نیز استفاد میشود.
ماساژ بافتهای نرم و حرکت دادن مفاصلی که دچار خشکی شدهاند، علاوه بر افزایش دامنه حرکتی موجب تسکین درد نیز میشود. درمانهای مرتبط با حرکتپذیری باید در زمان مناسب انجام شوند و فیزیوتراپها متخصصینی هستند که با دقت روند پیشروی شما در برنامه درمانی را زیر نظر میگیرند و هر درمان را در زمان مناسب اعمال میکنند. تفاوتی نمی کند که آسیب شما حاد یا مزمن، شدید یا خفیف باشد؛ در هر حال فیزیوتراپها به شما کمک میکنند در کمترین زمان ممکن به بهبودی دست یابید .
راهنمایی شما در مسیر پیشرفت برنامه تمرینی و ورزشی
فیزیوتراپیستها در راهنمایی شما در مراحل مختلف توانبخشی مهارت بالایی دارند و راه حلهای مناسب برای درمان بلند مدت درد ارائه میدهند. تمرینات فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی به تدریج یشرفت میکند و در ادامه درمان شما به باشگاه ورزشی راه پیدا میکند؛ جایی که تجهیزات ورزشی متنوع و حرفهای مانند انواع وزنهها، قرقرهها، تجهیزات بازآموزی تعادل و دستگاهها وجود دارد.
البته شما باید خارج از برنامه درمانی فیزیوتراپی، تمرینات قدرتی خود را انجام دهید. اما فیزیوتراپ به شما راهنمایی میدهد که چه تمریناتی را درخانه انجام دهید و چه زمانی میتوانید برای انجام تمرینات بیشتر به باشگاه بروید. البته ممکن است نوع ورزش یا فعالیت شما خارج از باشگاههای ورزشی باشد که در این صورت نیز فیزیوتراپ برنامه ورزشی متناسب با وضعیت شما را تنظیم میکند.
پیشگیری از بروز تروما و آسیب در آینده
یکی از مسائل آزاردهنده در مورد آسیب و درد این است که ممکن است این مشکلات بنا به دلایل مختلفی به دفعات تکرار شوند و یا هرگز به طور کامل درمان نشوند. در برخی موارد بافتها به طور برگشتناپذیری آسیب دیدهاند که نه فیزیوتراپ و نه جراح نمی تواند آن را به حالت عادی بازگرداند. بعضی اوقات نیز شخص به یک بیماری زمینهای مبتلا است که موجب میشود آسیب یا درد مجددا عود کند. در پارهای از موارد، میزان التهاب در محل آسیبدیدگی به حدی است که موجب میشود عضلات آن ناحیه اصطلاحا تغییر برنامه دهند و به طور دائمی وارد فاز اسپاسم شوند و یا برعکس مهار شوند یعنی از کار بیافتند.
فیزیوتراپ در این موارد چه کاری میتواند انجام دهد؟ در این موارد فیزیوتراپ در ابتدا یک ارزیابی بیومکانیکال کامل از بدن شما میکند وسپس بررسی میکند که کدام عضلات در ناحیه آسیبدیده اسپاسم شده یا از کار افتادهاند. انجام دادن تمرینات و حرکات ویژهای (که در آن عضلات مورد نظر درگیر هستند) میتواند به تدریج این عضلات را به حالت عادی بازگرداند. با بازگشت بدن به سیستم بیومکانیک قبلی، اختمال بازگشت آسیب و درد نیز کمتر میشود.
همچنین اگر آسیبی در بخشهای استخوانی و مفصلی رخ داده باشد، فیزیوتراپ با تجویز تمریناتی سعی میکند عضلاتی که از این ساختارها پشتیبانی میکنند را تقویت کند. برای مثال، پارگی دیسک کمر ممکن است هرگز به طور کامل درمان نشود اما با انجام تمریناتی میتوان به تقویت عضلات کمر و افزایش ثبات در ستون فقرات کمک کرد که موجب کاهش درد میشود.
ریکاوری پس از جراحی
در صورتی که عمل جراحی انجام داده باشید، متخصص فیزیوتراپی میتواند به شما کمک کند که پس از جراحی دوره ریکاوری را با موفقیت پشت سر بگذارید و به تریج و به نحو ایمن به روند عادی زندگی و فعالیتهای روزمره بازگردید و تا جای ممکن توانایی فیزیکی خود را افزایش دهید.
مشکلات ناشی از بالا رفتن سن
افراد مسنتر که دچار آرتروز مفاصل هستند و میزان حرکت پذیری آنها کاهش یافته است میتوانند از جلسات منظم فیزیوتراپی کمک بسیار زیادی بگیرند. برای مثال افرادی که عمل تعویض مفصل را انجام دادهاند، نیاز به یک دوره برناه بازتوانی دارند تا روند ریکاوری آنها تسریع یابد. تکنیکهای فیزیوتراپی همچنین میتواند با تقویت عضلات و بهبود تعادل بدن، خطر زمین خوردن را در افراد مسن کاهش دهد.
بهبودی آسیبهای ورزشی
فیزیوتراپها به خوبی با انواع ورزشها و آسیبهای خاصی که هر یک از آنها میتوانند ایجاد کنند، آشنا هستند. بنابراین برای ورزشکارانی که دچار آسیب شدهاند، فیزیوتراپ میتواند یک برنامه ریکاوری و توانبخشی کاملا تخصصی و ویژه تنظیم کند و علاوه بر این تمرینات خاصی به ورزشکاران آموزش دهد تا از بروز مجدد آسیبها جلوگیری کنند.
انواع روشهای فیزیوتراپی کمر
کمر شما یکی از پیچیدهترین و پرکاربردترین قسمتهای بدن است. اگر از کمردرد رنج میبرید، فیزیوتراپی میتواند به بازگرداندن بدن شما به حالت قبل از آسیب کمک کند. فیزیوتراپیستها از هر دو شکل فعال و غیرفعال فیزیوتراپی استفاده میکنند تا به شما در مسیر بهبودی کمک کنند.
در این جا با برخی از روشهای فیزیوتراپی برای درمان و کاهش درد کمر آشنا میشوید:
تکنیکهای منفعل در فیزیوتراپی
تکنیکهای منفعل در فیزیوترای با استفاده از مدالیتههای درمانی مختلف موجب تسکین درد کمر میشوند. در تکنیکهای منفعل، تراپی توسط متخصص فیزیوتراپ انجام میشود و بیمار حرکت فعالی ندارد. این درمانها موجب کاهش اسپاسم عضلانی و التهاب و درد میشوند.
مدالیتههای درمانی بسیار مختلفی برای درمان منفعل در فیزیوتراپی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- سرما و گرمادرمانی:این روش یکی از پرکاربردترین روشهای فیزیوتراپی است. بسته به شرایط بیمار، فیزیوتراپ از پک کمپرس سرد یا کمپرس سرد برای کاهش درد در کمر استفاده میکند. این درمان در مراحل اولیه آسیب بسیار مهم است.
- یونتوفورزیس: در این روش درمانی داروهای استروئیدی از طریق پوست و با کمک از جریان الکتریکی وارد بدن میشوند. این روش موجب کاهش درد و التهاب در کمر شده و بسیار سریع عمل میکند و موثر است.
- دستگاهTENS: در روش” تحریک الکتریکی عصبها از طریق پوست” یا همان TENS از یک ولتاژ الکتریکی ضعیف برای تحریک عصبها استفاده میشود. این کار موجب کمتر شدن حس درد در کمر میشود.
- اولتراسوند: این دستگاه با کمک اعمال انرژی و تولید گرما در بافتهای عمقی بدن موجب کاهش دردف افزایش جریان خون و در نتیجه تسریع روند درمان در عضلات کمر میشود.
تکنیکهای فعال در فیزیوتراپی
در این مورد، نیاز به مشکارت فعال خود بیمار در روند درمان است تا کارایی ستون فقرات بازیابی شده و عضلات تقویت شوند. تکنیکهای فیزیوتراپی فعال نیز شامل روشهای مختلفی میشود از جمله:
- حرکات کششی: انجام حرکات کششی عمومی راهی عالی برای کاهش درد در بیمارلنی است که به کمردرد مزمن مبتلا هستند. برای آنکه کششها موثر باشند لازم است که تمام عضلات بدن، و نه فقط کمر، کشیده و منعطف شوند. کشش عضلات پشت ران و کشاله ران به خصوص بسیار مهم است.
- تقویت عضلات: ضعیف بودن عضلات کمر و شکم میتواند عامل اصلی بروز درد کمر باشد. ورزشهای تجویز شده از سوی فیزیوتراپ برای تقویت این عضلات و ثبات بیشتر ستون فقرات موجب میشود که عامل بروز کمردرد رفع شده و بنابراین درد به نحوی ایمن درمان شود.
- تمرینات هوازی: برای کاهش درد در طولانی مدت، ممکن است فیزیوتراپها انجام تمرینات هوازی سبک مانند ورزش در آب، شنا و دوچرخه سواری را پیشنهاد دهند.
اغلب افراد در مقطعی از زندگی خود ابتلا به کمر درد را تجربه میکنند. برای حفظ سلامت ستون فقرات، بسیار مهم است که سبک زندگی فعالی داشته و به طور منظم ورزش کنید و حرکات کششی و قدرتی انجام دهید.
متخصصین فیزیوتراپی برنامه درمانی شخصیسازیشده و متناسب با وضعیت شما ارائه داده و به کمک تکنیکهایی درد کمر مزمن یا حاد را تسکین میدهند. تکنیکهای به کار رفته در هر دوره از درمان با دقت انتخاب میشوند به نحوی که دقیقا با شرایط و نیازهای فعلی شما تطبیق داشته و علاوه بر ایمن بودن، موثر نیز باشند.
