کیفوز به گرد شدن غیر طبیعی و اغراق آمیز قسمت بالای کمر گفته میشود. کیفوز در افراد مسن معمولا ناشی از ضعف استخوان های ستون فقرات است و باعث فشرده شدن یا ترک خوردن استخوان ها میشود. انواع دیگر کیفوز به دلیل ناهنجاری ستون فقرات یا شکستگی استخوان های ستون فقرات میتواند کودکان یا نوجوانان را درگیر کند. کیفوز خفیف مشکلات کمی ایجاد میکند. کیفوز شدید میتواند باعث درد و تورم و تغییر شدید ظاهری شود. درمان کیفوز به سن و علت انحنای ستون فقرات بستگی دارد. در این مقاله علائم، علل و راه های درمان این بیماری توضیح داده میشود.
انواع کیفوز
کیفوز انواع مختلفی دارد. سه موردی که بیشتر کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار میدهند عبارتند از:
- کیفوز وضعیتی
- کیفوز شوئرمن
- کیفوز مادرزادی
کیفوز مرتبط با وضعیت بدن
کیفوز وضعیتی شایع ترین نوع کیفوز است که معمولا نوجوانان را درگیر میکند. از نظر بالینی باعث خمیدگی نامناسب پشت میشود اما با ناهنجاری های ساختاری شدید ستون فقرات همراه نیست.
انحنای ناشی از کیفوز وضعیتی گرد و صاف است و اغلب اگر بیماری صاف بایستد میتواند اصلاح شود.
کیفوز وضعیتی بین دختران شایع تر است. این مشکل به ندرت دردناک است و چون منحنی بیشتر نمیشود معمولا منجر به شکستگی استخوان در بزرگسالی نمیشود.
کیفوز شوئرمن
کیفوز شوئرمن مانند کیفوز وضعیتی معمولا در طول سال های نوجوانی ظاهر میشود. اما کیفوز شوئرمن میتواند منجر خمیدگی بیشتری شود. کیفوز شوئرمن به دلیل یک ناهنجاری ساختاری در ستون فقرات ایجاد میشود. در یک بیمار مبتلا به کیفوز شوئرمن عکس برداری با اشعه ایکس از پهلو نشان میدهد که به جای شکل مستطیلی معمولی سه یا چهار مهره متوالی شکل مثلثی بیشتری دارند. این شکل نامنظم باعث میشود مهره ها به سمت جلوی ستون فقرات به هم متصل شوند و فضای نرمال دیسک را کاهش داده و یک انحنای فوق العاده به جلو در قسمت فوقانی پشت ایجاد کنند. منحنی ناشی از کیفوز شرئومن معمولا تیز، زاویه دار و سفت است. برخلاف بیمار مبتلا به کیفوز وضعیتی بیمار مبتلا به کیفوز شوئرمن به سادگی با راست ایستادن قادر به اصلاح منحنی نیستند.
کیفوز شوئرمن معمولا بر ستون فقرات قفسه سینه تاثیر میگذارد اما گاهی اوقات در ستون فقرات کمر ایجاد میشود. این عارضه در پسران شایع تر از دختران است و پس از کامل شدن رشد پیشرفت آن متوقف میشود.
کیفوز شوئرمن گاهی اوقات میتواند دردناک باشد. این درد معمولا در برجسته ترین قسمت یا راس منحنی احساس میشود. بیمار ممکن است در ناحیه کمر هم احساس درد داشته باشد. این وضعیت زمانی میتواند اتفاق بیافتد که ستون فقرات سعی میکند با افزایش انحنای طبیعی کمر به سمت داخل، گردی قسمت فوقانی را جبران کند. فعالیت هایی مانند ایستادن یا نشستن طولانی مدت میتواند درد را افزایش دهد.
کیفوز مادرزادی
کیفوز مادرزادی در بدو تولد وجود دارد. این مشکل ناشی از رشد غیر طبیعی کودک در رحم مادر است. ممکن است استخوان ها آنطور که باید شکل نگیرند یا ممکن است چندین مهره با هم ترکیب شوند. کیفوز مادرزادی معمولا با افزایش سن کودک بدتر میشود.
بیماران مبتلا به کیفوز مادرزادی معمولا در سنین پایین برای درمان به جراحی نیاز دارند تا پیشرفت انحنای ستون فقرات متوقف شود. در بسیاری از این موارد بیماران نقص های مادرزادی دارند که بر سایر قسمت های بدن مانند قلب و کلیه ها تاثیر میگذارد.
علل کیفوز
استخوان ها (مهره ها) که ستون فقرات سالم را تشکیل میدهند مانند استوانه هایی هستند که در یک ستون روی هم چیده شده اند. کیفوز زمانی اتفاق میافتد که مهره های پشت کوه شکل تر میشوند.
شکل مهره ها میتواند با موارد زیر تغییر کند:
- شکستگی: شکستگی مهره ها میتواند منجر به انحنا یا خمیدگی ستون فقرات شودو شایع ترین شکستگی های فشاری برای استخوان های ضعیف رخ میدهد. شکستگی های فشاری خفیف اغلب علائم قابل توجهی ایجاد نمیکنند.
- پوکی استخوان: استخوان های ضعیف میتوانند باعث انحنای ستون فقرات شوند به خصوص اگر مهره های ضعیف دچار شکستگی های فشاری شوند. پوکی استخوان در زنان مسن و افرادی که برای مدت طولانی کورتیکواستروئید مصرف کرده اند شایع تر است.
- انحطاط دیسک: دیسک های نرم و دایره ای شکل به عنوان ضربه گیر بین مهره های ستون فقرات عمل میکنند. با افزایش سن این دیسک ها صاف و منقبض میشوند که اغلب باعث بدتر شدن کیفوز میشود.
- بیماری شوئرمن: این بیماری که کیفوز شوئرمن نامیده میشود معمولا در طول جهش رشدی که قبل از بلوغ رخ میدهد شروع میشود.
- مشکلات دیگر: استخوان های ستون فقرات که قبل از تولد به درستی رشد نمیکنند میتوانند باعث کیفوز شوند. کیفوز در کودکان همچنین میتواند با برخی شرایط پزشکی مانند سندرم اهلرز دانلوس همراه باشد.
- وضعیت نامناسب بدن (کیفوز وضعیت): خمیدگی، تکیه دادن به پشتی و صندلی و حمل کیسه های سنگین میتواند باعث کشیدگی عضلات و رباط های حمایت کننده شود که ممکن است انحنای ستون فقرات را افزایش دهد.
- رشد غیر طبیعی ستون فقرات در رحم (کیفوز مادرزادی): اگر چیزی رشد طبیعی ستون فقرات را مختل کند ممکن است باعث چسبیدن دو یا چند مهره به هم شود.
- سن: با افزایش سن انحنای ستون فقرات افراد افزایش مییابد.
مشکلات کیفوز
کیفوز علاوه بر کمر درد میتواند علائمی دیگری هم داشته باشد که عبارتند از:
- کاهش عملکرد فیزیکی: کیفوز با ضعیف شدن عضلات پشت و دشواری در انجام کارهایی مانند راه رفتن و بلند شدن از صندلی همراه است. انحنای ستون فقرات همچنین میتواند نگاه کردن به سمت بالا یا رانندگی را دشوار کند و هنگام دراز کشیدن باعث درد شود.
- مشکلات گوارشی: کیفوز شدید میتواند دستگاه گوارش را تحت فشار قرار دهد و مشکلاتی مانند رفلکس اسید و مشکل در بلعیدن را ایجاد کند.
- مشکلات ظاهری بدن: افراد مبتلا به کیفوز به ویژه نوجوانان ممکن است پشت گردی داشته باشند.
- مشکلات تنفسی ناشی ایجاد فشار ستون فقرات بر ریه ها و راه های تنفسی
علائم کیفوز
علائم و نشانه های کیفوز بسته به علت و شدت انحنا متفاوت است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- شانه های گرد
- قوز قابل مشاهده در پشت
- کمر درد خفیف
- خستگی
- سفتی ستون فقرات
- همسترینگ سفت (ماهیچه های پشت ران)
به ندرت و در طول زمان منحنی های پیش رونده ممکن است منجر به موارد زیر شوند:
- ضعف، بی حسی یا گزگز پاها
- از دست دادن حس
- تغییر در عادات روده یا مثانه
- تنگی نفس یا سایر مشکلات تنفسی
چه موقع باید به دکتر مراجعه نمود؟
اگر متوجه افزایش انحنا در قسمت بالای کمر یا ستون فقرات فرزندتان شدید با پزشک خود صحبت کنید.
روشهای تشخیصی کیفوز
پزشک شما به طور کلی یک معاینه فیزیکی از جمله بررسی قد شما انجام میدهد. ممکن است از شما خواسته شود که از کمر به جلو خم شوید تا پزشک ستون فقرات شما را از پهلو ببیند. همچنین ممکن است برای بررسی رفلکس ها وقدرت عضلانی خود تحت معاینه عصبی قرار بگیرید. آزمایش هایی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
- اشعه ایکس یا سی تی اسکن: اشعه ایکس میتواند درجه انحنای مهره ها را تعیین کند و تغییر شکل مهره ها را تشخیص دهد. اگر پزشک شما به تصاویر دقیق نیاز داشته باشد برای شما سی تی اسکن تجویز میکند.
- ام آر آی : ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی میتواند عفونت یا تومور ستون فقرات را تشخیص دهد.
- آزمایشات عصبی: اگردچار بی حسی یا ضعف عضلانی هستید ممکن است به آزمایشاتی نیاز داشته باشید تا مشخص شود که تکانه های عصبی چقدر بین نخاع و اندام های شما حرکت میکنند.
- تست های تراکم استخوان: استخوان با چگالی کم میتواند کیفوز را بدتر کند و اغلب با دارو بهبود مییابد.
روشهای درمانی کیفوز
درمان کیفوز به میزان انحنای ستون فقرات و سایر علائم مانند کمر درد و علل زمینه ای بستگی دارد.
مشکل کودکان مبتلا به کیفوز ممکن است با استفاده از روش های غیر جراحی مانند استفاده از بریس برای محدود کردن روند پیشرفت کیفوز حین رشد درمان شود. درمان کیفوز خفیف ممکن است ضروری نباشد.
دارو
درمان کیفوز میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مسکن ها: اگر داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol و غیره)، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB و غیره) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) موثر نیستند داروهای مسکن قوی تری با نسخه پزشک در دسترس هستند.
- داروهای پوکی استخوان: داروهای تقویت کننده استخوان ممکن است به جلوگیری از شکستگی های اضافی ستون فقرات که باعث بدتر شدن کیفوز میشود کمک کنند.
درمانهای پزشکی
انواع خاصی از کیفوز ممکن است با موارد بهبود یابند:
- تمرینات: تمرینات کششی و تقویتی ممکن است به بهبود انعطاف پذیری ستون فقرات و تسکین کمر درد کمک کند.
- بریس: برای کودکانی که به بیماری شوئرمن مبتلا هستند با توجه به اینکه استخوان های شان هنوز در حال رشد است ممکن است بتوان با استفاده از بریس ستون فقرات پیشرفت کیفوز را متوقف کرد.
روشهای جراحی
در برخی موارد نادر کیفوز شدید میتواند باعث ایجاد فشار روی نخاع یا ریشه های عصبی شود. اصلاح این وضعیت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. رایج ترین درمان فیوژن ستون فقرات است که در آن جراح از میله ها و پیچ های فلزی برای محکم کردن استخوان های ستون فقرات به یکدیگر در موقعیت صحیح استفاده میکند.
روشهای پیشگیری از کیفوز
با آگاهی از وضعیت بدن و مراقبت از کمر میتوان از کیفوز وضعیتی پیشگیری کرد. شما باید فرزندتان را تشویق کنید:
- از خم کردن پشت خودداری کند
- به درستی بنشیند: صاف بنشینید
- از حمل کیف های سنگین مدرسه خودداری کنید و در صورت استفاده از کوله پشتی دقت کنید که به خوبی طراحی شده باشد و به درستی از آنها استفاده میشود.
- ورزش منظم برای بهبود تقویت و انعطاف پذیری بدن. فعالیت هایی مانند شنا، دویدن، پیاده روی و یوگا برای کمک به پیشگیری از مشکلات کمر بسیار مفید است.
سوالات پرتکرار
آیا کیفوز قابل اصلاح است؟
کیفوز ناشی از وضعیت نامناسب بدن (کیفوز وضعیتی) معمولا با بهبود وضعیت بدن قابل اصلاح است. اگر کودکی به دلیل شکل غیر طبیعی مهره ها (کیفوز شوئرمن) کیفوز داشته باشد درمان به عواملی مانند سن و جنسیت او بستگی دارد.
اگر کیفوز درمان نشود چه اتفاقی میافتد؟
کیفوز در صورت عدم درمان میتواند شدت پیدا کند و باعث تغییر شکل قابل توجهی در ستون فقرات شود. هدف از درمان کیفوز جلوگیری از انحنای بیشتر و تسکین علائم است چون به صورت کامل درمان نمیشود.
چگونه باید با کیفوز بخوابم؟
خوابیدن به پشت بهترین حالت خوابیدن است چون وزن کامل بدن شما را پراکنده میکند. این کار تعداد نقاط فشار روی پشت شما را به حداقل میرساند و از انحنای طبیعی ستون فقرات شما به طور کامل پشتیبانی میکند.
آیا کایروپراکتیک میتواند کیفوز را برطرف کند؟
کایروپراکتیک اغلب میتواند به رفع کیفوز وضعیتی کمک کند. اگر کیفوز شما به دلیل آسیب یا مسائل دیگر باشد کایروپراکتیک همچنان میتواند باعث تسکین بسیاری از علائم از جمله درد و سفتی شود.
کیفوز شدید چیست؟
اشعه ایکس میتواند به تشخیص اندازه درجه میزان منحنی کیفوز کمک کند. منحنی بزرگتر از 50 درجه غیر طبیعی در نظر گرفته میشود. با این حال لزوما نیاز به درمان های تهاجمی را نشان نمیدهد. در صورتی که اگر منحنی شدید باشد ممکن است پزشک آزمایشات عملکرد ریوی را تجویز کند.
آیا بریس های پشت برای کیفوز موثر است؟
بریس برای درمان کیفوز ساختاری به ویژه شوئرمن استفاده میشود. بریس برای کیفوز وضعیتی استفاده نمیشود اما برای برخی از شکستگی های ستون فقرات استفاده میشود. پزشک قبل از تجویز بریس برای کیفوز شوئرمن باید برخی عوامل را در نظر بگیرد.
آیا دراز کشیدن روی زمین میتواند به کیفوز کمک کند؟
افراد مبتلا به کیفوز وضعیتی میتوانند صاف روی زمین دراز بکشند و تلاشی فعال برای صاف کردن انحنای پشت خود انجام دهند به طوری که طول ستون فقرات با کف زمین تماس پیدا کند. این کار میتواند کیفوز غیر طبیعی را اصلاح کند.
آیا خوابیدن بدون بالش وضعیت بدن را بهبود میبخشد؟
استفاده نکردن از بالشت هنگام خواب میتواند اثرات مضری بر وضعیت بدن داشته باشد. هنگامی که شما روی یک سطح صاف دراز میکشید سر و گردن ممکن است به سمت پایین شیب پیدا کند و منجر به فشار در گردن شود.
آیا ماساژ به کیفوز کمک میکند؟
ماساژ مکانیکی و درمان دستی به طور موثر زاویه کیفوز قفسه سینه، دامنه حرکتی قفسه سینه و قدرت اکستنشن قفسه سینه را بهبود میبخشد.
آیا فیزیوتراپی میتواند کیفوز را برطرف کند؟
فیزیوتراپی یک روش درمانی مهم و مفید برای کیفوز است. فیزیوتراپی به ویژه برای موارد مبتلا به کیفوز وضعیتی مفید است چون یک فیزیوتراپ میتواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه وضعیت خود را اصلاح کنید و عضلات ستون فقرات خود را تقویت کنید.
آیا شنا برای کیفوز مفید است؟
یادگیری مکانیک صحیح بدن برای حفظ حالت ایستاده، حفظ میزان بالای فعالیت، انجام تمرینات منظم غیر مرتبط مانند شنا و تمرینات کششی روزانه از اقدامات اولیه رایج برای درمان کیفوز است.
