کیست مچ دست (کیست گانگلیون): درمان و علائم و علت

دلایل به وجود آمدن کیست گانگلیون در مچ دست

هیچ کس به طور دقیق نمی‌داند چه چیزی باعث ایجاد کیست گانگلیون می‌شود. روی یک مفصل یا تاندون رشد می‌کند و شبیه یک بالون کوچک آب می‌شود. همچنین زمانی دیده می‌شود که بافتی که مفصل یا تاندون را احاطه کرده است از جای خود بیرون بزند. داخل کیست، یک مایع غلیظ شبیه به مایعی وجود دارد که در مفاصل یا اطراف تاندون‌ها یافت می‌شود.

عوامل خطر بوجود آمدن کیست گانگل در مچ دست

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به کیست گانگلیونی را افزایش دهند عبارتند از:

• جنسیت و سن شما:کیست گانگلیون می‌تواند در هر فردی ایجاد شود، اما بیشتر در زنان بین 20 تا 40 سال رخ می‌دهد.
• آرتروز: افرادی که آرتریت در مفاصل انگشتان نزدیک به ناخن‌هایشان دارند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد کیست‌های گانگلیونی در نزدیکی این مفاصل قرار دارند. کیست‌های گانگلیونی که در انتهای مفصل در سمت ناخن انگشت ایجاد می‌شوند، معمولاً با آرتریت در مفصل انگشت مرتبط هستند.
• آسیب مفصل یا تاندون:مفاصل یا تاندون‌هایی که در گذشته آسیب دیده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به کیست‌های گانگلیونی هستند.

انواع کیست گانگلیون در مچ دست

این کیست‌ها، می‌توانند در مکان‌های زیر تشکیل شوند:

• پشت مچ: این موارد معمولاً در بزرگسالان جوان رخ می‌دهد و اغلب بدون درمان ناپدید می‌شوند.
• جلوی مچ: این موارد ممکن است در بزرگسالان جوان رخ دهد، اما در افراد مسن مبتلا به آرتریت نیز دیده می‌شود.
• روی پایه انگشت (غلاف تاندون فلکسور): این موارد معمولاً در بزرگسالان جوان رخ می‌دهد.
• روی انگشت (کیست موکوئید): این‌ها معمولاً در افراد میانسال یا مسن رخ می‌دهند.

تقریباً 80 درصد گانگلیون‌ها در مچ دست یافت می‌شوند.

علائم و نشانه‌های به وجود آمدن کیست گانگلیون در مچ دست

کیست گانگلیون را می‌توان با موارد زیر تشخیص داد:

• محل:کیست‌های گانگلیونی اغلب در امتداد تاندون‌ها یا مفاصل مچ دست یا انگشتان ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین مکان‌های بعدی مچ پا و انگشتان پا هستند. این کیست‌ها می‌توانند در نزدیکی مفاصل دیگر نیز ایجاد شوند.
• شکل و اندازه:کیست‌های گانگلیونی گرد یا بیضی شکل هستند و معمولاً کمتر از یک اینچ (2.5 سانتی متر) قطر دارند. بعضی‌هایشان آنقدر کوچک هستند که نمی‌توان آن‌ها را حس کرد. اندازه کیست می‌تواند نوسان داشته باشد و اغلب وقتی از آن مفصل برای حرکات تکراری استفاده کنید بزرگتر می‌شود.
• درد:کیست‌های گانگلیون معمولاً بدون درد هستند. اما اگر کیست روی عصب فشار بیاورد، حتی اگر کیست خیلی کوچک باشد، می‌تواند باعث درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف عضلانی شود.

چه موقع باید به دکتر مراجعه نمود؟

اگر توده یا درد قابل توجهی در مچ دست، انگشتان، مچ پا یا انگشتان پای خود احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید. او می‌تواند تشخیص دهد و تعیین کند که آیا شما به درمان نیاز دارید یا خیر.

روش‌های تشخیص کیست گانگلیون در مچ دست

در طول ویزیت اولیه، پزشک، سابقه پزشکی و علائم شما را بررسی می‌کند. پزشک شما ممکن است برای تست حساسیت یا درد، به کیست فشار وارد کند. از آنجا که گانگلیون پر از مایع است، رنگ آن نیمه شفاف است. پزشک شما ممکن است به کیست نور بتاباند تا ببیند آیا نور از آن عبور می‌کند یا خیر. این می‌تواند به تأیید اینکه توده واقعاً یک کیست است و یک تومور جامد نیست کمک کند.

همچنین سوالات زیر از شما پرسیده خواهد شد:

• چه مدت است که گانگلیون دارید؟
• آیا اندازه کیست در حال تغییر است؟
• آیا درد دارید؟

همچنین ممکن است پزشک آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی یا MRI را برای رد سایر بیماری‌ها مانند آرتریت یا تومور توصیه کند. اشعه ایکس، تصاویر واضحی از ساختارهای متراکم مانند استخوان ایجاد می‌کند. اگرچه اشعه ایکس کیست گانگلیونی را نشان نمی‌دهد، اما می‌توان از آن برای رد سایر بیماری‌ها مانند آرتریت دست، آرتریت مچ دست یا تومور استفاده کرد. MRI و سونوگرافی همچنین می‌توانند کیست‌های پنهان (مخفی) را پیدا کنند. اسکن‌های ام آر آی و سونوگرافی بهتر از اشعه ایکس می‌توانند بافت‌های نرم مانند گانگلیون را نشان دهند.

با استفاده از سونوگرافی، پزشک می‌تواند محل کیست گانگلیونی را در مچ دست تشخیص دهد. گاهی اوقات، MRI  یا سونوگرافی برای یافتن یک گانگلیون مخفی که قابل مشاهده نیست، یا تشخیص کیست از سایر تومورها مورد نیاز است. با این حال، اغلب قبل از درمان نیازی به تصویربرداری بیشتر نیست. تشخیص کیست گانگلیونی ممکن است با “آسپیراسیون” تایید شود، فرآیندی که در آن پزشک از یک سوزن و سرنگ برای بیرون کشیدن (اسپیراسیون) مایع موجود در کیست استفاده می‌کند. مایع حاصل از کیست گانگلیون غلیظ و شفاف یا نیمه شفاف است.

روش‌های درمان کیست گانگلیون در مچ دست

این کسیت‌ها ​​اغلب بدون درد بوده و نیازی به درمان ندارند. پزشک شما ممکن است یک رویکرد درمانی و در عین حال نظارتی را پیشنهاد کند تا مطمئن شود که هیچ تغییر غیرعادی در کیست‌ها رخ نمی‌دهد. این روش معمولا بی‌خطر است زیرا گانگلیون‌ها سرطانی نیستند و ممکن است به مرور زمان خود به خود ناپدید شوند. اگر کیست باعث درد یا اختلال در حرکت مفصل شود، پزشک درمان‌های زیر را توصیه می‌کند:

داروها

برای تسکین درد، مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، غیره) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) را استفاده کنید.

بی‌حرکتی

از آنجا که فعالیت می‌تواند باعث بزرگتر شدن کیست گانگلیون شود، ممکن است آتل یا بریس، به بی‌حرکت کردن موقت ناحیه کمک کند. با کوچک شدن کیست، ممکن است فشار روی اعصاب شما آزاد شده و درد تسکین یابد. از استفاده طولانی مدت از بریس یا آتل که می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات مجاور شود خودداری کنید.

خارج کردن مایع درون کیست

اگر گانگلیون درد زیادی ایجاد کند یا فعالیت فرد را به شدت محدود کند، ممکن است نیاز باشد مایع داخل آن تخلیه شود.  همانطور که قبل‌تر اشاره شد به این روش “آسپیراسیون” می‌گویند. ناحیه اطراف کیست گانگلیون بی‌حس می‌شود و کیست با سوزن سوراخ می‌شود تا مایع خارج شود. متأسفانه، آسپیراسیون اغلب نمی‌تواند گانگلیون را از بین ببرد زیرا ریشه یا اتصال به مفصل یا غلاف تاندون برداشته نمی‌شود. در اصل کیست گانگلیون مانند علف هرزی است که در صورت عدم توجه به ریشه دوباره رشد می‌کند. بنابراین، در بسیاری از موارد، کیست گانگلیون پس از عمل آسپیراسیون بازمی‌گردد. آسپیراسیون اغلب برای گانگلیون‌های واقع در بالای مچ دست انجام می‌شود. گانگلیون‌ها در سمت زیر مچ به دلیل نزدیکی به عروق و اعصاب اصلی، آسپیراسیون آن‌ها دشوار است.

جراحی

اگر علائم شما با روش‌های غیرجراحی برطرف نشد، یا اگر گانگلیون پس از آسپیراسیون بازگردد، ممکن است پزشک شما جراحی را توصیه کند. جراحی، شامل برداشتن کیست و همچنین رسیدگی به ریشه‎ای است که کیست از آن منشأ می‌گیرد. این کار به معنای بریدن بخشی از کپسول مفصلی یا غلاف تاندون درگیر برای اطمینان از برداشتن ریشه کیست است. حتی پس از برداشتن، احتمال کمی وجود دارد که گانگلیون برگردد.

“اکسیزیون” معمولاً یک روش سرپایی است، به این معنی که بیماران در روز جراحی پس از درمان به خانه می‌روند. ممکن است بعد از جراحی مقداری حساسیت، ناراحتی و تورم وجود داشته باشد. معمولاً 2 تا 6 هفته پس از عمل می‌توانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. به ندرت، جراحی می‌تواند به اعصاب، عروق خونی یا تاندون‌های اطراف آسیب برساند. همیشه در نظر داشته باشید که کیست ممکن است حتی پس از جراحی عود کند.

سخن پایانی

کیست‌های گانگلیونی به ندرت، و یا هرگز، باعث ناتوانی دائمی می‌شوند. یک درمان خانگی قدیمی برای کیست گانگلیون شامل “کوبیدن” کیست با یک جسم سنگین وجود داشت. این کار راه حل خوبی نیست زیرا نیروی ضربه می‌تواند به ساختارهای اطراف دست یا پای شما آسیب برساند. همچنین سعی نکنید خودتان با سوراخ کردن کیست آن را با سوزن خالی کنید. این بعید است موثر باشد و می‌تواند منجر به عفونت شود. کیست‌های گانگلیونی تقریباً همیشه به جراحی پاسخ می‌دهند. در موارد نادری که پس از جراحی عود می‌کند، می‌توان یک جراحی مجدد برای برداشتن کیست انجام داد. پس از برداشتن، اکثریت قریب به اتفاق بیماران علائمشان بهبود می‌یابد.

سوالات متداول

اگر کیست گانگلیون درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر درمان نشود، ممکن است عوارضی ایجاد شود. شایع‌ترین عارضه عفونت است. اگر کیست با باکتری پر شود، تبدیل به آبسه‌ای می‌شود که می‌تواند در داخل بدن ترکیده و منجر به مسمومیت خون شود.

چه چیزی را می‌توان با کیست گانگلیون اشتباه گرفت؟

“باس‌های کارپال” شبیه زوائد استخوانی هستند و اغلب به اشتباه به عنوان کیست گانگلیون تشخیص داده می‌شوند. این نوع کیست سفت‌تر است و متحرک نیست. گاهی اوقات برآمدگی باس کارپال مشکل ساز بوده و ممکن است توصیه شود این زوائد استخوانی را بردارید.

کیست‌های گانگلیون چقدر طول می‌کشد بهبود یابند؟

اکثر کیست‌های گانگلیون بدون درمان از بین می‌روند و برخی از آن‌ها با وجود درمان دوباره ظاهر می‌شوند. ممکن است مدت زیادی طول بکشد، تا 12 تا 18 ماه، تا ناپدید شوند. اگر باعث درد نمی‌شود، ممکن است پزشک حتی آن را درمان نکند.

گرما یا یخ، کدام برای کیست گانگلیون بهتر است؟

استفاده از کیسه یخ به مدت 20 تا 30 دقیقه سه یا چهار بار در روز می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. اما، اگر این مراحل کارساز نبود، یا اگر کیست شروع به تداخل در زندگی روزمره کرد، ممکن است آسپیراسیون یا جراحی انجام شود.

آیا کیست‌های گانگلیون بزرگتر می‌شوند؟

ممکن است اندازه آن‌ها تغییر کند و با نشت یا جذب مایع بیشتر، بزرگتر یا کوچکتر شوند. اکثر کیست‌های گانگلیونی دردناک نیستند. گاهی اوقات یک کیست در صورت “فشرده شدن” ممکن است باعث درد شود. به عنوان مثال، یک کیست در بالای مچ دست فرد ممکن است در هنگام انجام حرکتی خاص باعث درد شود.

کدام پزشک برای کیست گانگلیون بهتر است؟

از بین تمام بیماری‌هایی که یک پزشک ارتوپد می‌تواند به درمان آن‌ها کمک کند، کیست گانگلیون یکی از مرسوم‌ترین آن‌هاست. کیست‌های گانگلیون توده‌ یا توده‌هایی پر از مایع چسبناک هستند که در اطراف مفاصل و تاندون‌ها تشکیل می‌شوند.

آیا استفاده از مچ بند به کیست گانگلیون کمک می‌کند؟

پزشک شما ممکن است توصیه کند از یک بریس یا آتل برای محدود کردن حرکت مفصل استفاده کنید، که می‌تواند درد را متوقف کند و حتی کیست گانگلیون را به طور کامل ناپدید کند. با کاهش درد، پزشک ممکن است تمریناتی را برای تقویت مفصل و بهبود دامنه حرکتی شما تجویز کند.

آیا تزریق کورتیزون به کیست گانگلیون کمک می‌کند؟

با 73.2٪ احتمال عود مجدد، به نظر نمی‌رسد تزریق کورتیکواستروئید در درمان کیست گانگلیون مچ دست موثر باشد. آن‌ها منجر به بهبود عملکردی مچ دست می‌شوند، اما راهکار درمانی خوبی نیستند.

آیا ماساژ کیست گانگلیون خوب است؟

از آنجا که فعالیت اغلب باعث افزایش اندازه گانگلیون‌ها می‌شود، بنابراین ماساژ، فشار روی اعصاب را افزایش می‌دهد. بی‌حرکت کردن مفصل با مچ بند یا آتل برای چند هفته می‌تواند علائم را تسکین دهد و به گانگلیون اجازه کوچک شدن دهد. البته ماساژ ملایم و مکرر می‌تواند به خروج مایع از کیسه کمک کند و کیست را به کوچکتر شدن تشویق کند اما بدون اجازه پزشک چنین کاری را انجام ندهید.

آیا فیزیوتراپی به کیست گانگلیون کمک می‌کند؟

اگر کیست دردناک است و در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد می‌کند، فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود درد و عملکرد شما کمک کند. اگر هیچ یک از این کارها موثر نبود، ممکن است برای برداشتن کیست گانگلیون، مداخله جراحی لازم باشد.

آیا کیست گانگلیون می‌تواند باعث آسیب عصبی شود؟

هنگامیکه دیواره کیست، عصب را فشرده می‌کند، گانگلیون می‌تواند علائم عصبی کانونی ایجاد کند. اگرچه وارد شدن فشار به عصب رادیال (یک عصب مهم حرکتی در مچ دست) در بسیاری از بیماران گزارش شده است، ولی همچنان بروز نوروپاتی حسی نادر می‌باشد.