کاربرد طب سوزنی در درمان درد مچ و ساق پا

وارد کردن فشار شدید به پاها می تواند منجر به آسیب‌دیدگی عضلات ساق پا یا تاندون آشیل در مچ پا شود. این آسیب‌دیدگی ممکن است در اثر انقباض شدید و ناگهانی عضله و در حین فعالیت‌هایی مانند دویدن معمولی یا مسابقه‌ی دو سرعت رخ دهد. همچنین فرود آمدن شدید بر روی زمین با پرش از ارتفاع نیز می تواند آسیب‌های متعددی را برای پای شخص به دنبال داشته باشد. این میزان از کشش و فشار می تواند بر بخش های مختلف عضلات ساق پا یا تاندون آشیل در مچ پا تأثیر بگذارد. فعالیت مداوم و استفاده مکرر نیز می تواند منجر به ایجاد تغییر در تاندون آشیل شده و باعث تحلیل رفتن یا ضخیم شدن آن شود. تاندونیت آشیل یا التهاب تاندون آشیل عارضه‌ای است که معمولا در ساق پا و دقیقا بالای استخوان پاشنه پا رخ می دهد. در اثر بروز عارضه تاندونیت آشیل،‌ ناحیه ممکن است به میزان زیادی سفت شود و نسبت به لمس حساس باشد. همچنین ممکن است شخص در حین راه رفتن و بویژه هنگام فشار دادن انگشتان پا، احساس درد داشته باشد. از این رو، طب سوزنی یک روش درمان موثر برای تسکین درد ناشی از تاندونیت آشیل یا کشیدگی و التهاب تاندون مچ پا است. در این درمان، تحریک مريدين‌ها و نقاط طب سوزني، علاوه بر تحریک گردش خون، موجب ارسال انرژی بیشتر به پا و مچ پا می شود و روند ترمیم و بهبودی را نیز تسریع می کند. با این حال، باید توجه داشت که طب سوزنی حتما باید توسط یک پزشک مجرب و ماهر انجام شود تا دوره نقاهت و عوارض جانبی احتمالی به حداقل برسند.

نحوه عملکرد طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا

۳ دلیل در رابطه با عملکرد و موثر بودن طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا وجود دارد که عبارتند از:

  • ترشح و آزادسازی مواد افیونی: درمان با طب سوزنی، موجب آزادسازی اندورفین ‌در سیستم عصبی مرکزی، مغز و نخاع می شود. اندورفین‌ها بخشی از سیستم طبیعی کنترل درد در بدن هستند و همانند مصرف داروهای مسکن درد عمل میکنند.
  • تحریک نخاع:طب سوزنی، اعصاب نخاع را تحریک می کند تا پیام و مواد شیمیایی سرکوب کننده درد را به مغز ارسال کنند.
  • تحریک گردش خون:استفاده از سوزن، موجب تحریک گردش و جریان خون در اطراف ناحیه تحت درمان میشود. این افزایش گردش خون هم بوسیله تامین مواد مغذی و هم بوسیله حذف مواد سمی موجب تسریع بهبودی می شود.

چه زمانی باید طب سوزنی را برای درمان درد مچ و ساق پا در نظر گرفت؟

از آنجایی که طب سوزنی عوارض جانبی غیر محتمل و خفیفی دارد، می تواند به عنوان روش درمان موثر و جایگزین بجای مصرف داروی مسکن یا درمان‌ با داروهای استروئیدی در نظر گرفته شود. همچنین میتوان از طب سوزنی به عنوان روشی مکمل در کنار سایر روش‌های درمانی استفاده کرد. بهتر است در مورد دریافت طب سوزنی با پزشک خود مشورت کنید.

چه کسانی نباید از طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا استفاده کنند؟

خطر خونریزی در افرادی که به اختلالات خونریزی مبتلا هستند یا داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنند، بیشتر است. همچنین، تحریک الکتریکی سوزن‌ها میتواند برای افرادی که ضربان‌ساز قلب یا سایر وسایل الکتریکی را در بدن خود دارند، موجب بروز مشکل شود. زنان باردار نیز قبل از انجام طب سوزنی باید با پزشک خود مشورت کنند. از اینرو،‌ نباید روال عادی درمان را نادیده بگیرید و در درمان درد شدید تنها به طب سوزنی اکتفا نکنید.

آماده‌سازی برای دریافت طب سوزنی جهت درمان درد مچ و ساق پا

نکاتی که جهت آماده‌سازی برای دریافت طب سوزنی باید رعایت شوند عبارتند از:

  • برای قبل و بعد از جلسه، زمان کافی برای استراحت در نظر بگیرید. شما نباید بعد از اولین جلسه طب سوزنی خود، فعالیت های پرتنش یا پر فشاری انجام دهید. بهتر است بعد از اولین جلسه درمانی،‌ کاملا استراحت کنید.
  • لیستی از داروهایی که مصرف میکنید را همراه خود داشته باشید. متخصص طب سوزنی باید از مصرف هرگونه دارو توسط شما مطلع باشد تا از هرگونه خطر جلوگیری کند.
  • پیروی از رژیم غذایی متعادل و سالم قبل از درمان و ویزیت ضروری است. طبق توصیه‌ی متخصصین طب سوزنی، شما باید حداقل ۲ ساعت قبل از جلسه درمانی غذا خورده باشید و همچنین از مصرف غذای سنگین و زیاد خودداری کنید.
  • حداقل تا دو ساعت مانده به درمان، کافئین مصرف نکنید. مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین میتواند باعث تحریک عصب‌ها شود که این امر برای طب سوزنی خوب نیست.

روش انجام طب سوزنی جهت درمان درد مچ و ساق پا

در درمان درد مچ و ساق پا به روش طب سوزنی، ۴ تکنیک به کار برده می شود:

  • تکنیک 1: پای آسیب دیده بیمار در حالت ۹۰ درجه قرار میگیرد. پزشک قوزک یا مالئول داخلی و جانبی پای بیمار را با هر دو دست میگیرد. سپس در همین حالت یکی از دست‌ها به سمت بالا حرکت میکند تا کششی جدا کننده ایجاد کند. سپس پزشک طب سوزنی را انجام میدهد.
  • تکنیک 2: پای آسیب دیده بیمار در حالت ۹۰ درجه قرار میگیرد. پزشک دست راست خود را در مقابل استخوان تالوس مچ پای بیمار قرار میدهد و دست چپ وی، پشت مچ پا را میگیرد. با دست راست، استخوان تالوس مچ پا را به عقب میکشد و دست چپ را در پشت استخوان تالوس قرار میدهد و با حرکت دادن آن به سمت قدامی، میانی و جانبی، میتواند طب سوزنی را انجام دهد.
  • تکنیک 3: از بیمار خواسته میشود تا رو به شکم دراز بکشد بطوریکه مچ پای آسیب دیده صاف بوده و در هوا باشد. پزشک با دست چپ خود، مچ پا را و با دست راست خود نیز پاشنه و استخوان تالوس را میگیرد. پزشک با دست راست خود استخوان پاشنه و تالوس را به سمت وسط و جانبی فشار میدهد و پس از آن میتواند طب سوزنی را انجام دهد.
  • تکنیک 4: از بیمار خواسته میشود تا رو به پشت دراز بکشد. پزشک پشت پاشنه را با دست چپ خود می گیرد و دست راست را جلوی پاشنه پا قرار میدهد. به کمک هر دو دست خود، پاشنه را به سمت وسط و جانبی می چرخاند. سپس پزشک می تواند طب سوزنی را انجام دهد.

تعداد جلسات طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا

طب سوزنی را می توان ۳ الی ۴ مرتبه تکرار کرد. هر جلسه درمانی ۱۵ الی ۲۰ دقیقه طول میکشد. بسته به میزان تحمل بیمار، می توان طب سوزنی را روزانه یکبار و یا چند روز یکبار در طی یک دوره ۱۰ روزه انجام داد. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که ترکیب کردن طب سوزنی با موبیلیزاسیون یا همان موبیلیزیشن (یکی از تکنیک‌های فیزیوتراپی) در درمان اختلال عملکرد مچ و ساق پا، ۵۹ الی ۶۵ درصد موفقیت آمیز و موثر بوده است.

خطرات و عوارض طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا

با اینکه طب سوزنی به طور کلی روشی بی خطر است و بروز مشکلات جدی ناشی از آن بسیار غیر محتمل است اما این روش نیز خطراتی دارد. استفاده از سوزن غیر استریل می تواند منجر به بروز عفونت شود. پس حتما پزشک باید از سوزن‌های استریل یکبار مصرف استفاده کند. در درمان برخی نواحی بدن، فرو رفتن عمیق سوزن می تواند باعث سوراخ شدن ریه‌ها یا کیسه صفرا شود و یا حتی به عروق خونی آسیب بزند. از این رو، طب سوزنی فقط باید توسط متخصص آموزش دیده و مجرب انجام شود.

هزینه طب سوزنی برای درمان درد مچ و ساق پا

هزینه طب سوزنی در بیماری به بیمار دیگر متغیر است. عوامل زیر در این تفاوت هزینه نقش دارند:

  • نوع مشاوره: انواع مختلف طب سوزنی
  • نوع درمان: دلیل درمان شما ممکن است بر هزینه تأثیر‌گذار باشد.
  • طول جلسه درمانی: جلسه مشاوره اولیه طولانی‌تر است و در نتیجه هزینه بیشتری خواهد داشت.
  • سطح مهارت متخصص طب سوزنی: دانش و مهارت متخصص در این امر نقش دارد.
  • کیفیت درمان: برخی از متخصصان طب سوزنی خدمات مضاعفی ارائه می دهند.
  • درمان در کلینیک یا در منزل: هزینه درمان در کلینیک بیشتر است.
  • مکان کلینیک: کلینیک‌های مرکز شهر اغلب هزینه بیشتری دارند.
  • حریم خصوصی: ارائه اتاق خصوصی و جدا میتواند هزینه بیشتری داشته باشد.

برخی از بیمه‌ها بخشی از هزینه این روش درمانی را پوشش می دهند. همچنین گاها پزشکان نیز تخفیف یا طرحی برای پرداخت چند مرحله‌ای هزینه درمان در نظر می گیرند. شما می توانید در این مورد از پزشک خود سوال کنید.

سوالات متداول

آیا طب سوزنی برای درمان درد ساق پا موثر است؟

طب سوزنی در درمان درد و سفتی ساق پا که ناشی از ورزش مداوم است بطور موثر عمل می کند. همچنین طب سوزنی برای گرفتگی عضلات ساق پا نیز مفید است.

آیا طب سوزنی برای درمان درد مچ پا موثر است؟

طب سوزنی در مواردی نظیر پیچ خوردگی مچ پا، به عنوان یک تسکین دهنده فوری درد عمل میکند. ثابت شده است که طب سوزنی با آزادسازی اندورفین طبیعی در بدن، درد را تسکین داده و ارسال سیگنال درد را مسدود میکند.

طب سوزنی چه خطرات و ضررهایی دارد؟

خطرات طب سوزنی بسیار محدود و کم هستند. اگر چنانچه شما به متخصص ماهر و مجربی مراجعه کنید، در نتیجه عوارض جانبی مانند درد و خونریزی جزئی یا کبودی در محل سوزن‌ها نیز به حداقل میرسند. همچنین سوزن‌های مورد استفاده در طب سوزنی نیز استریل و یکبار مصرف هستند و این امر احتمال بروز عفونت را به حداقل می رساند.

آیا طب سوزنی برای تورم مچ پا نیز موثر است؟

طب سوزنی در مواردی مانند پیچ خوردگی حاد و مزمن مچ پا بسیار موثر است و تورم و درد ناشی از آنرا رفع می کند.

ماندگاری اثرات طب سوزنی چقدر است؟

ماندگاری اثرات و نتایج طب سوزنی تا حد زیادی به سن، علائم و سایر روش‌های درمانی بیمار بستگی دارد. اثرات طب سوزنی ممکن است از چند روز تا چند هفته ماندگاری داشته باشند.

آیا در طب سوزنی امکان آسیب زدن به عصب وجود دارد؟

امکان شکستن سوزن‌های یکبار مصرف وجود دارد. با اینکه سوزن‌های مورد استفاده در طب سوزنی به ندرت می شکنند اما در این روش احتمال آسیب زدن به ریشه عصب نخاعی یا عصب محیطی وجود دارد.

آیا می توان بعد از طب سوزنی دوش گرفت؟

بعد از دریافت طب سوزنی، به مدت ۱۲ الی ۲۴ ساعت نباید دوش بگیرید یا شنا کنید. خودداری از دوش گرفتن در این مدت باعث می شود تا اثرات درمان ماندگارتر باشد.

آیا نوشیدن قهوه بعد از طب سوزنی مشکلی ندارد؟

پس از دریافت طب سوزنی، بدن بطور فعال برای دفع سموم کار میکند. از اینرو جهت کمک به روند دفع سموم، بدن باید هیدراته بماند. مصرف زیاد آب مشکلی ندارد اما بهتر است که از نوشیدن قهوه یا سایر مواد کافئین‌دار خودداری کنید.

حین مراجعه برای طب سوزنی بهتر است که چه لباسی بپوشیم؟

باید لباس گشاد و راحتی بپوشید. با لباس‌های گشاد، پزشک می تواند براحتی به ساق پاها دسترسی داشته باشد.

آیا بعد از طب سوزنی باید آب بنوشیم؟

پس از طب سوزنی باید به حس درونی خود تکیه کنید. مثلا اگر احساس خستگی میکنید،‌ باید استراحت کنید، اگر احساس تشنگی کردید، آب بنوشید. اگر احساس پر انرژی بودن میکنید نیز کمی پیاده‌روی کنید.

دکتر سپهریان

دکتر سپهریان متخصص طب فیزیکی و درد با بیش‌از پانزده سال سابقه درمان‌های غیر جراحی ستون فقرات و مفاصل دارای مقالات متعدد در زمینه یافتن راه های تشخیصی پاراکیلنیک و درمانی در بیماران با درد مزمن و سندرم های افزایش حساسیت مرکزی مانند فیبرومیالژی می‌باشد.