پوکی استخوان عارضهای است که باعث ضعیف شدن استخوانها، از دست دادن استحکام آنها و شکنندگی میشود. اگر کودک شما پوکی استخوان داشته باشد، ممکن است با ضربهای جزئی، استخوانهای وی بشکند. هنگامی که این وضعیت در کودکان رخ میدهد، به آن پوکی استخوان کودکان میگویند. این وضعیت نادر، معمولاً به دلیل یک بیماری زمینهای، مصرف داروهای خاصی که برای درمان یک بیماری استفاده میشود یا عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامناسب و ورزش نکردن ایجاد میشود که معمولا این نوع پوکی استخوان را ثانویه مینامند. اطلاعات ارائه شده در اینجا به شما کمک میکند تا در مورد وضعیت فرزندتان، علت از دست دادن قدرت استخوانهایش و علت درمان و چشمانداز بلندمدت او چگونه است، بیشتر بدانید.
علل پوکی استخوان در کودکان
پوکی استخوان در کودکان معمولاً به عنوان یکی از عوارض دیگر بیماریها رخ میدهد، در این زمان، پزشکان آن را به عنوان پوکی استخوان ثانویه معرفی میکنند. پوکی استخوان ایدیوپاتیک، که یک بیماری اولیه بدون علت شناخته شده است، نادر میباشد.
پوکی استخوان اولیه
پوکی استخوان اولیه در کودکان، نوعی از پوکی استخوان ناشی از یک نقص اسکلتی درونی است که ممکن است علت ناشناخته یا ژنتیکی داشته باشد. Osteogenesis imperfecta، شایعترین شکل پوکی استخوان اولیه است که از هر 10000 تا 20000 نفر در سراسر جهان، 1 نفر را مبتلا میکند. این یک اختلال ژنتیکی است که در آن جهشهای ژنتیکی، باعث کمبود کلاژن یا کلاژن غیر طبیعی میشوند. این تغییرات منجر به تشکیل غیرطبیعی استخوانها یا نرمی استخوان میشوند که استخوان را مستعد شکستگی میکند. در برخی موارد، پزشکان نمیتوانند علت پوکی استخوان را در کودک بیابند. این وضعیت نادر است و به آن پوکی استخوان ایدیوپاتیک نوجوانان (IJO) میگویند. این بیماری معمولاً در کودکانی که قبلاً سالم بودند و درست قبل از رسیدن به بلوغ ایجاد میشود، اما میتواند بین سنین 1 تا 13 سالگی نیز رخ دهد.
پوکی استخوان ثانویه
طیف وسیعی از بیماریها میتواند منجر به پوکی استخوان در کودکان شود، از جمله:
- آرتریت روماتوئید نوجوانان و سایر شرایط التهابی
- دیابت
- پرکاری تیروئید
- هیپرپاراتیروئیدیسم
- سندرم کوشینگ
- سندرمهای سوء جذب
- بیاشتهایی عصبی
- مشکلات تغذیهای
- بیماری کلیوی
- فیبروز سیستیک
- کم خونی سلول داسی شکل
- سندرم ترنر
- سرطان خون
شرایطی که منجر به کاهش تحرک میشود، مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی و آسیب نخاعی نیز ممکن است به پوکی استخوان در کودکان کمک کند.
دارو
پوکی استخوان همچنین ممکن است در نتیجه مصرف برخی داروها ایجاد شود، مانند:
- داروهای ضد تشنج
- عوامل سرکوب کننده سیستم ایمنی
- داروهای ضدسرطان
- کورتیکواستروئیدها برای آسم و آرتریت روماتوئید
عوامل سبک زندگی
داشتن فعالیت بدنی محدود یا ورزش بیش از حد و داشتن یک رژیم غذایی غیر مغذی (به ویژه کمبود کلسیم و ویتامین D) میتواند به پوکی استخوان در کودکان کمک کند. کودکانی که در بستر بیماری هستند یا دورههای بیحرکتی طولانیمدت دارند، در معرض افزایش خطر پوکی استخوان میباشند، زیرا نمیتوانند در فعالیتهای استقامتی که تراکم استخوان را بهبود میدهد، شرکت کنند. رژیم غذایی ناسالم، سیگار کشیدن و الکل نیز ممکن است منجر به پوکی استخوان در نوجوانان شود.
علائم پوکی استخوان در کودکان
پوکی استخوان در کودکان میتواند به طرق مختلف ظاهر شود. برخی از کودکان دچار شکستگیهای مکرر استخوانهای بلند خود میشوند که میتواند ناشی از ضربههای کم شدت باشد، مانند زمین خوردن. برخی دیگر ممکن است شکستگیهای ستون فقرات را تجربه کنند که میتواند منجر به کاهش قد، تغییر شکل ستون فقرات و کمردرد شود. گاهی اوقات، شکستگیهای ستون مهرهها علائمی ایجاد نمیکنند و پزشک تنها زمانی که اسکن اشعه ایکس میگیرد آنها را شناسایی میکند. کودکان مبتلا به پوکی استخوان ایدیوپاتیک (IJO) اغلب علائم زیر را دارند:
- درد کمر، لگن و مچ پا
- لنگیدن یا مشکل در راه رفتن
- قوز پشت که به عنوان کیفوز شناخته میشود .
- سینه فرو رفته
- از دست دادن قد
عوارض بالقوه دراز مدت پوکی استخوان در کودکان
در طول دوران کودکی، ما در حال ساختن بیشترین میزان توده استخوانی خود هستیم که تا قبل از 30 سالگی نیز ادامه دارد. بدون درمان، پوکی استخوان کودکان میتواند یکپارچگی استخوان را تحت تاثیر قرار دهد و خطر ابتلا به پوکی استخوان شدیدتر و شکستگیهای ناشی از آن را افزایش دهد. کودکی که پوکی استخوان او درمان نشود، ممکن است استخوانهای ضعیفتری داشته باشد و با خطر بروز شکستگیهای مکرر و اختلال در رشد مواجه شود. اگرچه علائم IJO معمولا برگشت پذیر است، اما برخی از آنها بهبود نمییابند و منجر به ناتوانی دائمی میشوند. این علائم شامل تغییر شکل قفسه سینه و انحنای ستون فقرات فوقانی است که به عنوان کیفوسکلیوز شناخته میشود.
تشخیص پوکی استخوان در کودکان
تشخیص پوکی استخوان در دوران کودکی پیچیده است. اسکن تراکم استخوان قابل اطمینانترین راه برای تشخیص تراکم استخوان پایین در مراحل اولیه است، اما برای رسیدن به یک تشخیص دقیق، راههای دقیقتری ضروری است. با این حال، پزشکان اسکن استخوانی را انجام نمیدهند، مگر اینکه به پوکی استخوان کودک مشکوک باشند. در نتیجه، آنها اغلب پوکی استخوان کودکان را تا زمانی که استخوانش بشکند، تشخیص نمیدهند. هنگامی که این اتفاق میافتد، پزشک سابقه پزشکی و خانوادگی کودک، از جمله داروهای او را بررسی میکند. آنها همچنین یک معاینه فیزیکی و آزمایشات لازم(از جمله موارد زیر) را انجام میدهند:
- اشعه ایکس: پزشکان از این روش تصویربرداری برای تشخیص شکستگیها استفاده میکنند.
- اسکن سنجش تراکم استخوان DEXA: اسکن DEXA توده و تراکم استخوان را اندازهگیری میکند.
- آزمایش خون و ادرار: این آزمایشها سطح کلسیم، منیزیم، فسفر و هورمون پاراتیروئید را در بدن بررسی میکنند.
درمان پوکی استخوان در کودکان
اهداف درمان پوکی استخوان در دوران کودکی عبارتند از:
- بهبود تراکم توده استخوانی
- جلوگیری از درد، شکستگی و بدشکلی استخوانها
- بهبود استقلال و تحرک
هیچ درمان پزشکی یا جراحی ثابتی برای پوکی استخوان دوران کودکی وجود ندارد.
گزینههای درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
- علت زمینهای
- سن کودک
- تحمل کودک برای درمان
- شدت بیماری
درمان پوکی استخوان ایدیوپاتیک
این عارضه معمولا خود به خود برطرف میشود و ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با این حال، محافظت از کودک در برابر شکستگی و مدیریت تراکم استخوانی وی، در طول سالهای استخوانسازی هنوز ضروری میباشد. گزینههای درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فیزیوتراپی
- آتل برای محافظت از ستون فقرات و بدن در برابر شکستگی
- داروها
درمان ثانویه پوکی استخوان
در کودکان مبتلا به پوکی استخوان ثانویه، پزشکان بر درمان بیماری زمینهای تمرکز میکنند. در صورت لزوم، آنها داروهایی را که ممکن است بر استخوانهای کودک تأثیر بگذارد، بررسی کرده و تغییر میدهند. آنها همچنین ممکن است موارد زیر را به کودک توصیه کنند:
- افزایش فعالیت بدنی به شکل ورزش منظم، پیادهروی، یا فعالیتهای استقامتی
- داشتن یک رژیم غذایی مناسب و متعادل
- حفظ وزن متوسط
- کاهش کافئین در رژیم غذایی
- در صورت مصرف داروهای مسکن
- استفاده از آتل
پزشکان همچنین مکملهای کلسیم و ویتامین D را تجویز میکنند، زیرا این نارسایی ممکن است بر پاسخ کودک به بیسفسفوناتها (داروهایی که به جلوگیری یا کاهش نازک شدن استخوان کمک میکنند) تأثیر بگذارد. سازمان غذا و دارو (FDA)، بیس فسفوناتها را برای درمان پوکی استخوان در بزرگسالان برای کمک به تقویت استخوانها تایید کرده و پزشکان گاهی اوقات آنها را برای کودکان نیز تجویز میکنند.
خلاصه نکات
پوکی استخوان در دوران کودکی یک بیماری نادر اما جدی است که ممکن است باعث شکستگیهای مکرر، درد و ناتوانی شود. این میتواند خود به خود یا به دلیل سایر شرایط پزشکی رخ دهد. پزشکان معمولاً پس از بروز اولین شکستگی استخوانهای کودک، پوکی استخوان را در کودک تشخیص میدهند. تشخیص زودهنگام برای کمک به محافظت از استخوانهای کودک در برابر شکستگی ضروری است. پوکی استخوان در کودکان اغلب به درمانهایی از جمله مکملهای غذایی و فعالیت بدنی منظم پاسخ میدهد. اکثر کودکان مبتلا به IJO به طور کامل بهبود مییابند، اگرچه ممکن است در حین فعال بودن بیماری، رشد مختل شود و رشد مورد انتظار پس از آن افزایش مییابد. با این حال، ممکن است ناهنجاریهای ناشی از این عارضه باقی مانده و باعث ناتوانی دائمی در برخی از کودکان شود.
سوالات متداول
علت پوکی استخوان در کودک چیست؟
اغلب، پوکی استخوان در دوران کودکی به دلیل یک بیماری زمینهای (به نام پوکی استخوان ثانویه) یا یک اختلال ژنتیکی (مانند استخوان زایی ناقص) ایجاد میشود. گاهی اوقات، هیچ علتی برای این عارضه پیدا نمیشود و این بیماری به عنوان یک شکل نادر از پوکی استخوان، به نام پوکی استخوان نوجوانان ایدیوپاتیک (IJO) طبقه بندی میشود.
اولین سن برای پوکی استخوان چه سنی است؟
این بیماری در اواخر زندگی، به ویژه در زنان پس از یائسگی، شایعتر است. اما ممکن است کودکان و نوجوانان به پوکی استخوان کودکان مبتلا شوند که این عارضه اغلب در کودکان بین 8 تا 14 سال اتفاق میافتد.
شایعترین سندرم پوکی استخوان در دوران کودکی چیست؟
Osteogenesis Imperfecta (OI) شایعترین بیماری ژنتیکی است. پوکی استخوان ثانویه از بیماریهای مزمن سیستمیک در کودکان ناشی میشود که به دلیل تأثیرات بیماری بر روی اسکلت کودک ایجاد میشود.
چگونه استخوانهای کودکان را تقویت کنیم؟
هر نوع تمرین بدنی برای کودکان شما عالی است، اما بهترین ورزشها برای استخوانهای آنها، فعالیتهای استقامتی مانند دویدن، پیادهروی، رقص، تنیس، بسکتبال، ژیمناستیک و فوتبال است. تمرینات مقاومتی مانند بلند کردن وزنه همچنین میتواند استخوانها را تقویت کند.
چه ویتامینهایی برای استخوانهای کودکان مفید هستند؟
ویتامین D بهترین دوست کلسیم است و باید تا حد امکان همراه با کلسیم مصرف شود تا جذب کلسیم در بدن افزایش یابد. ارتوپدهای کودکان دوزهای مناسب کلسیم و D3 را برای گروههای سنی خاص توصیه میکنند.
آیا پوکی استخوان کودکان از بین میرود؟
هیچ درمان پزشکی یا جراحی ثابتی برای پوکی استخوان کودکان وجود ندارد. در برخی موارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد زیرا این بیماری اغلب خود به خود از بین میرود.
