درمان نیمه دررفتگی و بی‌ثباتی شانه با فیزیوتراپی و درمان دستی

نیمه دررفتگی شانه و یا بی‌ثباتی شانه زمانی رخ می‌دهد که شانه تا حدی از جای خود جابه‌جا می‌شود.  مفصل شانه بر اساس طبیعت ساختار خود می‌تواند دامنه حرکتی وسیعی داشته باشد. این بدین معنی است که شانه از ساختار کاملاً ثابتی برخوردار نیست.

نیمه دررفتگی شانه چیست؟

پایداری مفصل شانه نتیجه همکاری گروهی از عوامل مختلف است. استخوان‌ها، رباط‌ها، کپسول مفصلی و عضلات همگی نقش کلیدی در ثبات و پایداری مفصل شانه ایفا می‌کنند و درعین‌حال به آن اجازه می‌دهند، دامنه حرکتی وسیعی در جهت‌های مختلف داشته باشد. بی‌ثباتی شانه که اغلب آن را “نیمه دررفتگی یا دررفتگی جزئی مفصل شانه” می‌نامند، ممکن است با درد و یا بی‌حسی بازوها همراه باشد. اغلب نیمه در رفتگی شانه ورزشکاران را به مراکز درمانی می‌کشاند. درواقع در برخی از افراد دررفتگی جزئی شانه دردناک نیست اما می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. همچنین ممکن است آن‌ها را از شرکت در فعالیت‌های خاص روزانه و یا ورزش بازدارد. نیمه دررفتگی شانه می‌تواند در یک ‌جهت خاص رخ دهد، برای مثال نیمه دررفتگی قدامی که در آن بازو یا استخوان هومروس به سمت جلو تغییر مکان می‌دهد. نیمه دررفتگی خلفی که در آن تا حدی بازو به سمت پشت تغییر مکان می‌دهد و درنهایت، بی‌ثباتی شانه در جهت‌های مختلف که به آن نیمه دررفتگی چندجهته می‌گویند. به نظر می‌رسد رایج‌ترین شکل نیمه دررفتگی شانه از نوع قدامی باشد، احتمالاً به این دلیل که بیشترین ضعف کپسول مفصلی از سمت جلو می‌باشد.

علت ها و دلایل بی‌ثباتی و نیمه دررفتگی شانه

 دلایل بسیاری باعث ناپایداری شانه می‌شود. اگر سطح مفصل شکلی متفاوت داشته باشد – به‌عنوان‌مثال اگر حفره گلنوئید کمی پهن‌تر از حد معمول باشد و یا سر استخوان بازو شکل بیضی به خود بگیرد – ممکن است مفصل ازلحاظ آناتومی در مقایسه با سایر افراد کمتر پایدار باشد.

ساختارهای متفاوتی از پایداری و ثبات مفصل شانه پشتیبانی می‌کنند، مانند:

• لابروم گلنوئید:یک حلقه غضروفی است که حفره گلنوئید را عمیق‌تر می‌کند و درنتیجه ثبات شانه افزایش می‌یابد.
•  کپسول مفصلی:از یک غشاء تشکیل شده که کل مفصل را دربر می‌گیرد و یک پایداری برای کل مفصل ایجاد می‌کند، همچنین درون خود مایع مفصلی (مایع سینوویال) را نگه می‌دارد که باعث روان‌سازی سطح استخوان‌ها می‌شود.
•  رباط‌ها:استخوان‌ها را نزدیک به یکدیگر نگه‌داشته و از حرکت نابجای آن‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد.
•  عضلات:با کمک رباط‌ها از ایجاد حرکت‌های ناخواسته جلوگیری به عمل می‌آورند، همچنین باعث حرکت مفصل نیز می‌شوند.

ممکن است بی‌ثباتی شانه توسط عوامل زیر ایجاد شود:

•  تروما:(بی‌ثباتی شانه در اثر سانحه) معمولاً به دلیل یک حادثه و یا آسیب خاص در ساختارهای پایدار کننده شانه، ایجاد می‌گردد.
• مصدومیت‌های قدیمی:برای مثال ممکن است آسیب قدیمی باعث ضعف کپسول گردد که در پی آن نیمه دررفتگی شانه رخ می‌دهد. به این نوع بی‌ثباتی” نیمه دررفتگی پس از سانحه ” می‌گویند.
•  شل شدن مفصل (بی‌ثباتی غیرتهاجمی):ممکن است به خاطر اختلالات آناتومیک، یا برخی از شرایط (مانند ضعیف شدن ماهیچه‌ها در بارداری) مفاصل دچار حالتی شوند که به آن شلی مفاصل یا هایپرموبیلیتی می‌گویند.
• ایجاد بی‌ثباتی حاد در یک مفصل آسیب‌دیده:معمولاً زمانی پدید می‌آید که یک آسیب حاد بر یک مفصلی که از قبل دچار نقص بوده، وارد می‌شود.

 درمان نیمه دررفتگی شانه

 درمان اولیه شامل استفاده از یخ به بر روی منطقه آسیب‌دیده است، این کار باعث کاهش تورم و درنتیجه کاهش درد می‌شود. یخ‌ها را خردکرده و درون یک کیسه قرار دهید، سپس آن‌ها  را درون یک حوله بپیچانید، تا آنجایی که اذیت نمی‌شوید، چند نوبت در روز بروی منطقه آسیب‌دیده قرار دهید. استفاده از داروهای بدون نسخه‌ای ضد درد مانند استامینوفن و یا NSAID ها (داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، یا آسپرین باعث کاهش التهاب و تسکین درد می‌شود. برای چند روز، برای جلوگیری از فشار بر شانه‌ها از شانه بندهای طبی استفاده نمایید. اما کاملاً شانه‌ها را بی‌حرکت نگه ندارید زیرا ممکن است دچار شانه یخ‌زده (چسبندگی کپسول) شوید.

 فیزیوتراپی و درمان دستی

انواع مختلف درمان‌های دستی که بر بالاتنه متمرکزند، عبارت‌اند از:

1-    درمان دستی قسمت بالای قفسه سینه و گردن

2-    درمان دستی باز/ کشش در موقعیت خوابیده به پشت

3-    درمان دستی قسمت دنده‌ها در موقعیت خوابیده به پشت

4-    درمان دستی بسته/کشش در موقعیت خوابیده به پشت

5- درمان دستی ستون فقرات، گردن و قسمت بالای دنده‌ها

6- اصلاح فعالیت‌ها

استفاده از اسلینگ یا شانه بندهای طبی

 ابزارهای حمایتی، به شکل بریس یا شانه بندهای طبی، برای درمان نیمه رفتگی شانه استفاده می‌شود؛ که هدف آن حمایت از وزن بازو و به حداقل رساندن کشش تحتانی استخوان بازو و کشش کپسول مفصل است.

 تحریک الکتریکی

در مطالعه کاکرین، نتایج نشان داد، تحریک الکتریکی در بهبود درد – هنگام چرخش منفعل جانبی بازوها – به‌منظور کاهش شدت نیمه دررفتگی گلنوهومرال مفید است.

بیوفیدبک

 یک شیوه درمانی است که شامل تکنیک‌های یادگیری ریلکسیشن، مدیریت استرس و مهارت‌های مقابله با درد می‌باشد. بعد از مرحله حاد آسیب‌دیدگی، انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات روتاتور کاف حائز اهمیت است.

ورزش‌هایی برای کاهش درد و التهاب نیمه دررفتگی شانه

این ورزش‌ها را بلافاصله پس‌ازآن که پزشک به شما اجازه داد برای بهبود و توانبخشی دررفتگی آرنج و شانه خود، شروع نمایید.

• چرخش ایزومتریک شانه به سمت خارج:در چهارچوب در بایستید، آرنج خود را 90 درجه خم‌کنید و با پشت دست آسیب‌دیده خود، چهارچوب درب را فشار دهید. سعی کنید با دست خود به سمت خارج قاب درب نیرو وارد کنید. به مدت 5 ثانیه این وضعیت را نگه‌دارید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.

• چرخش ایزومتریک شانه به سمت داخل:در چهارچوب درب بایستید، آرنج خود را 90 درجه خم‌کنید و با کف دست آسیب‌دیده خود، چهارچوب درب را فشار دهید. سعی کنید با کف دست خود به قاب درب نیرو وارد کنید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.
• نزدیک کردن ایزومتریک شانه‌ها:یک بالش را بین قفسه سینه و بازوهای خود قرار دهید، سعی کنید توسط بازوها، بالش را فشار دهید. به مدت 5 ثانیه نگه‌دارید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.

• انعطاف ایزومتریک شانه:رو به روی یک دیوار بایستید، آرنج سمت آسیب‌دیده خود را 90 درجه خم‌کنید و نزدیک بدن نگه‌دارید. دست خود را مشت کرده و در برابر دیوار قرار دهید و به سمت دیوار نیرو وارد کنید. به مدت 5 ثانیه نگه‌دارید، سپس استراحت کنید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.

• کشش ایزومتریک شانه:پشت به دیوار بایستید و آرنج سمت آسیب‌دیده خود را به دیوار بچسبانید. سپس آرنج خود را به سمت عقب فشار دهید. به مدت 5 ثانیه نگه‌دارید و پس‌ازآن کمی استراحت کنید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.

• دور کردن ایزومتریک شانه:از سمت شانه آسیب‌دیده در کنار دیوار قرار بگیرید. آرنج خود را 90 درجه خم‌کنید. از پهلو با آرنج خود به دیوار نیرو وارد کنید. به مدت 5 ثانیه نگه‌دارید و پس‌ازآن کمی استراحت کنید. این حرکت را دومرتبه و هر مرتبه 15 بار تکرار نمایید.