قفل شدن زانو اصطلاحی است که برای توضیح عدم توانایی شخص برای خم‌کردن یا راست‌کردن زانوی خود به کار می‌رود. قفل شدن مفصل زانو می‌تواند وضعیت بسیار دردناکی باشد که نه تنها موجب محدود شدن توانایی شخص در خم‌کردن زانوی خود می‌شود، بلکه در انجام کارهای ساده‌ای مانند راه رفتن، بالا‌رفتن از پله‌ها و حتی نشستن نیز اختلال ایجاد می‌کند.
برای درمان قفل‌شدگی زانوها باید در ابتدا علت اولیه قفل‌شدن زانوها را مشخص کنید و سپس پی ببرید که عامل اصلی که باعث بروز این مشکل شده چیست تا راه برطرف کردن مشکل را بیابید و مجددا بتوانید زانوی خود را به راحتی خم و راست کنید.
انواع قفل شدن زانو
به طور کلی دو نوع قفل شدن زانو وجود دارد. قفل شدن زانو می‌تواند بر اثر یک عامل مکانیکی باشد و یا ممکن است زانو درد شما آنقدر شدید باشد که اجازه‌ی حرکت کردن را به زانو شما نمی‌دهد. بنابراین اولین اقدام پزشک شما این است که به این موضوع پی ببرد که قفل شدن زانو به خاطر یک عامل مکانیکی یا بر اثر زانودرد شدید است.
علت قفل شدن زانو
وقتی علت قفل شدن زانو یک عامل مکانیکی باشد، ممکن است چیزی درون مفصل زانو گیر کرده که مانع خم‌شدن زانو می‌شود. معمولا در این مواد علت قفل‌شدن زانو نوعی پارگی منیسک به نام پارگی "دسته‌سطلی" می‌باشد. وقتی مینیسک زانو به این حالت پاره شود، قسمت بزرگی از مینیسک پاره شده و درون مفصل زانو آزادانه حرکت می‌کند و از حرکت کردن عادی مفصل زانو جلوگیری می‌کند.
اما ممکن است برخی بیماران به خاطر زانو درد شدید به قفل‌شدن زانو دچار شوند. برای خود بیمار تشخیص این موضوع که علت قفل‌شدن زانو عامل مکانیکی است یا این که درد زانو موجب آن شده، کار مشکلی اشت، اما پزشک متخصص با انجام معاینات فیزیکی مناسب می‌تواند این دو حالت را از هم دیگر تشخیص دهد.
علائم و نشانه‌های قفل‌شدن زانو
- تب- بر اثر عفونت یا اصطلاحا آبسه کردن مفصل زانو
- درد شدید زانو هنگام تلاش برای راست کردن زانوها
- مشکل در حرکت دادن زانوها- قفل‌شدن زانو باعث می‌شود شخص هنگام تلاش برای ایستادن روی پایی که زانوی آن قفل شده، دچار مشکل شود
- حساسیت زانو به لمس و احساس درد در هنگام لمس کردن زانو
- فیکس شدن زانو در یک زاویه مشخص (معمولا 45 درجه) هنگام تلاش شخص برای خم‌کردن زانو
- مشکل درصاف کردن مفصل زانو- شخص نمی‌تواند زانوی خود را کاملا صاف کند و در صورتی می‌تواند این کار را انجام دهد که به آرامی و با کمک دو دست خود زانوی خود را صاف کند.
- صدا‌دادن و تق‌تق زانو می‌تواند یکی از نشانه‌های قفل‌شدن زانو باشد- حرکت دادن مفصل زانو موجب تولید صداهایی می‌شود که بر اثر حرکت کردن و گیر کردن تکه‌های رها شده‌ی مینیسک در زانو ایجاد می‌شود. گاهی اوقات این صداهای غیرطبیعی با درد شدید زانو همراه است.
- در مواردی که شخص دچار پارگی رباط قدامی یا خلفی زانو شده باشد ممکن است زانوی او دچار عدم ثبات شود و اصطلاحا خالی کند.
درمان قفل شدن زانو
روش درمان قفل شدن زانو به علت اصلی آن بستگی دارد. تنها در موارد آسیب‌دیدگی بسیار شدید و وخیم است که شما نیاز به انجام جراحی خواهید داشت.
- در صورتی که قفل‌شدن زانو بر اثر پارگی منیسک ایجاد شده باشد، برای تسکین درد، انجام کرایوتراپی یا درمان با کمپرس سرد به شما پیشنهاد می‌شود
- استفاده از زانوبند طبی نیز می‌تواند در کاهش درد زانو موثر باشد و همچنین به طور ثابت از مفصل شما پشتیبانی می‌کند. این زانوبند‌های طبی مخصوص نه تنها موجب ثبات بهتر مفصل زانو می‌شوند بلکه آن را گرم نگه می‌دارند.
با پزشک خود در کلینیک پیشگام مشورت کنید تا به شما بگوید که چه نوع زانو بند طبی برای شما مناسب‌تر است. متخصصین این کلینیک همچنین می‌توانند با توجه با نیازهای ویژه‌ی شما، زانوبند سفارشی تهیه کنند.
- در برخی موارد شما می‌توانید برای رهایی از خشکی و بی‌حرکتی زانو، روی زانوی خود پد گرمایی بگذارید. درجه حرارت پد گرمایی را روی یک دمای کم تنظیم کنید و آن را برای 10 تا 20 دقیقه روی زانوی خود قرار دهید تا کمی درد و خشکی زانوی شما بهبود پیدا کند. در صورتی که به پد گرمایشی دسترسی ندارید می‌توانید یک حوله را درون آب داغ قرار داده و سپس آن را روی زانوی خود بگذارید.
- گاهی اوقات انجام فیزیوتراپی و همچنین برخی تمرینات خاص یوگا و ورزش های زانو می‌تواند در درمان قفل‌شدن زانو موثر باشد.
- برای تسکین درد و از بین بردن التهاب زانو ممکن است پزشک شما برخی داروهای مسکن را برای شما تجویز کند. در صورتی که درد والتهاب شما بسیار شدید باشد، ممکن است پزشک انجام جراحی را به شما پیشنهاد کند.
چند توصیه
در صورتی که زانوی شما آسیب دیده و علائمی مانند درد در زانوی خود دارید، از انجام فعالیت‌هایی مانند کوهنوردی، بلند کردن اجسام سنگین، دو زانو نشستن، دویدن و بلند شدن روی زانوها (اصطلاحا اسکات) خودداری کنید. انجام این فعالیت‌ها می‌تواند وضعیت آسیب‌دیدگی شما را بدتر کند. شما می‌توانید لیستی از فعالیت‌هایی که زیاد باعث زانو درد شما نمی‌شود را تهیه کنید و سعی کنید این فعالیت‌ها را انجام دهید.
سعی کنید شب هنگام خوابیدن زانوی خود را خم نکنید یا در حالت چمباتمه نخوابید و در عوض سعی کنید پاهای خود را کاملا صاف کنید. با مشاهده اولین علائم درد زانو با پزشک خود تماس بگیرید تا تشخیص دهد که مشکل زانوی شما چیست و راه‌حلی برای آن ارائه دهد.
