داروهای زیادی برای تسکین گردن‌درد وجود دارند که قرص‌های خوراکی از آن جمله‌اند. این داروها ممکن است توسط پزشک تجویز شوند، یا بدون نسخه و یا در خانه تهیه شوند. در این مقاله با انواع، مزایا و عوارض داروهای گردن‌درد بیشتر آشنا خواهید شد. توجه داشته باشید که برای درمان گردن‌درد باید به پزشک ماهر و متخصصی مراجعه کنید که با درمان و کنترل عوارض جانبی این مشکل آشنایی دارد؛ این امر باعث کاهش خطر بروز عوارض جانبی و طول دوران نقاهت خواهدشد.
داروهای خوراکی گردن‌درد
داروهای مسکن خوراکی به شکل قرص، کپسول و شربت هستند. مثال‌هایی از این نوع داروها عبارتند از:
NSAIDs
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی(NSAIDs) مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن را می‌توان بدون نسخه (OTC) یا با نسخه تهیه کرد. NSAIDsها می‌توانند درد، تب و التهاب را کاهش دهند. داروهای NSAID زیادی وجود دارند که به نسخه نیازی ندارند. سلکوکسیب (مانند سلبرکس)، داروی NSAID جدیدی است که مهارکننده‌ی کوکس 2 نامیده می‌شود. کارکرد مهارکننده کوکس 2 مشابه NSAID های سابق می‌باشد و عوارض گوارشی، از جمله زخم و خونریزی، کمتری ایجاد می‌کند.
موارد مصرف
معمولاً از داروهای NSAID برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:
- درد خفیف یا متوسط، حساسیت، تورم و خشکی گردن
- درد یا ناراحتی ناشی از فعالیت، مانند درد بعد از ورزش یا کارهای خانه، پارو کردن برف یا کارهای دشوار دیگر
- درد ناشی از کشیدگی عضلات در گزدن و قسمت‌های دیگر بدن
- خشکی گردن ناشی از آسیب یا کشیدگی عضله، رباط یا تاندون
- درد آرتروز مفاصل
- درد بعد از جراحی
عملکرد داروهای NSAID
NSAIDها گروه وسیعی از داروها هستند که کارشان کاهش تولید ماده شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن (که باعث التهاب، تب و درد می‌شود) است. پروستاگلاندین‌ها اثرات دیگری هم در بدن دارند؛ آنها باعث حفظ غشاء مخاطی شکم و روده‌ها شده، انعقاد خون را تسریع می‌کنند و به کارکرد کلیه‌ها نیز کمک می‌کنند. چون پروستاگلاندین‌ها کارهای مختلفی در بدن انجام می‌دهند، مصرف داروهای NSAID برای کاهش تولید پروستاگلاندین هم می‌تواند مفید باشد و هم مضر.
رایج‌ترین انواع داروهای NSAID
انواع مختلفی از داروهای NSAID بدون نیاز به نسخه (OTC) و تجویزی وجود دارند. 4 نوع رایج داروهای NSAID که برای درمان گردن‌درد استفاده می‌شوند عبارتند از:
- آسپرین: آسپرین، علاوه بر درمان درد، تب و التهاب می‌تواند باعث کاهش خطر حمله‌ی قلبی نیز شود. این دارو بدون نسخه و گاهی با نسخه قابل تهیه است.
- ایبوپروفن: ایبوپروفن می‌تواند مشکلات زیادی از جمله درد بعد از عمل و درد ناشی از بیماری‌های التهابی، مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان (روماتیسم ستون فقرات) را درمان کند. این دارو بدون نیاز به نسخه و یا با نسخه قابل تهیه است.
- ناپروکسن: ناپروکسن داروی رایجی برای تسکین درد گردن، کشیدگی عضلات و گردن‌درد است. این دارو بدون نسخه یا با تجویز پزشک قابل تهیه است.
- سلکوکسیب: سلکوکسیب معمولاً برای درمان درد ناشی از انواع آرتریت، از جمله آرتروز ستون فقرات و آرتریت روماتوئید (روماتیسم) استفاده می‌شود. این دارو با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه است.
مصرف ایمن داروهایNSAID
داروهای NSAID در صورتی که در یک دوره بیش از چند روز استفاده شوند، باید با احتیاط مصرف شوند. توصیه می‌شود که:
- با پزشک مشورت کنید.چون داروهای NSAID خطرات و عوارضی دارند، باید با پزشک مشورت کنید. افرادی که مدت طولانی از داروهای NSAID استفاده می‌کنند باید مرتباً به پزشک مراجعه کنند تا عوارض در آنها تشخیص داده شود. ممکن است در برخی موارد نیاز باشد دارو عوض شود.
- بیشتر از دوز روزانه مصرف نکنید.این میزان و دستورات دیگر برای مصرف دارو، روی بسته‌بندی مشخص شده است.
- حداقل میزان ممکن را مصرف کنید.سازمان غذا و داروی آمریکا توصیه می‌کند که کمترین میزان NSAID که تأثیرگذار باشد استفاده شود و حتماً به همان مدتی که لازم است مصرف شود.
- به جای NSAID از استامینوفن استفاده کنید.داروهای NSAID و داروی مسکن استامینوفن (تیلنول) کارکرد متفاوتی دارند، در نتیجه گاهی اوقات پزشکان مصرف هردوی آنها را توصیه می‌کنند. اغلب اثر مسکن در این حالت بیشتر از زمانی است که داروهای مسکن جداگانه مصرف شوند. برخی از افراد با برطرف شدن اثر مسکن یک دارو متناوباً از داروی دیگر استفاده می‌کنند؛ مثلاً یک دوز ایبوپروفن مصرف می‌کنند و سپس 3 ساعت بعد یک دوز استامینوفن مصرف می‌کنند.
هرگونه واکنش منفی با مصرف NSAID یا داروهای دیگر، باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
چه زمانی مصرف NSAID توصیه نمی‌شود؟
افرادی که جراحی فیوژن ستون فقرات انجام داده‌اند، معمولاً نباید تا 3 ماه بعد از عمل NSAID مصرف کند و دلیل آن اثری که ممکن است داروهای NSAID بر روند بهبودی استخوان داشته باشد است.
همچنین مصرف NSAID به افرادی که داروهای ضدانعقاد خون (رقیق کننده‌ها) مصرف می‌کنند یا بیماری‌های کلیوی دارند نیز توصیه نمی‌شود.
بسیاری از پزشکان نیز توصیه می‌کنند که قبل از هرگونه عمل جراحی مصرف NSAID قطع شود، چون این داروها باعث افزایش خونریزی می‌شوند.
استامینوفن
استامینوفن (مثلاً تیلنول) باعث متوقف شدن ارسال سیگنال‌های درد به مغز می‌شود. این دارو بدون نسخه قابل تهیه است. ممکن است استامینوفن با داروهای مسکن دیگر مصرف شود؛ این داروهای مکمل با نسخه قابل تهیه هستند. این دارو، داروی ضد التهابی نیست و می‌تواند برای تسکین بهتر درد مابین دوزهای داروهای NSAID مصرف شود.
کاندیدهای مصرف این دارو
استامینوفن برای افرادی توصیه می‌شود که به خاطر مشکلات گوارشی و دل‌درد نمی‌توانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن (ادویل)، آسپرین یا سلکوکسیب (سلبرکس) مصرف کنند. برخی دیگر از افراد به خاطر ترس از خطر خونریزی در اثر استفاده از داروهای دیگر مانند وارفارین (کومادین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس) یا ریواروکسابان (زارلتو) که رقیق کننده خون هستند، از استامینوفن استفاده می‌کنند.
مزایای استامینوفن
استامینوفن نسبت به مسکن‌های دیگر خطرات و عوارض بسیار کمتری دارد. برخی از برتری‌های استامینوفن عبارتند از:
- خطر اعتیاد به این دارو وجود ندارد.
- افراد نسبت به این دارو مقاوم نمی‌شوند، یعنی بعد از مصرف طولانی مدت نیازی نیست برای تسکین درد دوز مصرفی را افزایش دهند.
- به ندرت باعث بروز مشکلات گوارشی (مربوط به شکم) می‌شود.
- تعداد بسیار کمی از افراد به این دارو حساسیت دارند.
کم‌خطر بودن استامینوفن در صورت استفاده به میزان تجویز شده و همچنین قدرت آن در تسکین درد، باعث شده که گزینه‌ی مناسبی برای افرادی باشد که گردن‌درد دارند.
خطرات استفاده بیش از حد استامینوفن
خطر استفاده بیش از حد (اوردوز) استامینوفن که می‌تواند باعث مشکلات حاد کبدی شود، مهم‌ترین خطر مصرف استامینوفن است. افراد ممکن است این دارو را بدون نسخه و همراه با داروهای مسکن دیگر، مانند داروهای مخدر (افیونی) مصرف کنند که می‌تواند منجر به مصرف بیش از حد این دارو شود. استامینوفن ماده‌ی متداولی در داروهای سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه و مخدرهای تجویزی (نیازمند نسخه پزشک) است.
مصرف بیش از حد استامینوفن، خواه عمدی باشد یا سهوی، خطرناک است و باعث آسیب کبدی می‌شود و می‌تواند مرگبار باشد. چنانچه علائم مصرف بیش از حد دارو در فردی ظاهر شوند، باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود. علائم مصرف بیش از حد استامینوفن عبارتند از:
- حالت تهوع و استفراغ
- دل‌درد، مخصوصاً در طرف راست شکم
- بی‌اشتهایی
چون استامینوفن داخل کبد متابولیزه می‌شود، افرادی که عفونت کبدی یا بیماری‌های خاص دارند و یا الکل زیاد مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطرات اوردوز (مصرف بیش از حد) قرار دارند. دارویی به نام ان-استیل‌سیستئین (NAC) برای درمان عوارض اوردوز استفاده می‌شود، اما در صورتی که تا قبل از 8 ساعت بعد از اوردوز تجویز شود، در دفع استامینوفن از بدن موفق‌تر خواهد بود.
چگونه از اوردوز یا مصرف بیش از حد استامینوفن جلوگیری کنیم؟
به منظور کاهش خطر اوردوز یا مصرف بیش از حد، بیماران باید:
- میزانی که باید در طی 24 ساعت مصرف شود را رعایت کنند.
- فهرست ترکیبات داروها را، چه در صورت بدون نسخه بودن و چه در صورت تجویزی بودن، بخوانند تا وجود استامینوفن در آنها را بررسی کنند و این دارو به طور غیرمستقیم بیش از حد وارد بدنشان نشود.
- ترکیبات روی دارو را بخوانید و وجود استامینوفن با نام‌های دیگر را بررسی کنید؛ گاهی اوقات روی جعبه‌ی قرص‌های تجویزی یا داروهای دیگر این دارو با نام APAP نوشته شده است.
- افرادی که بیماری‌های کبدی یا عفونت دارند یا مشکوک به این موارد هستند، یا روزانه بیش از 3 بار نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند، باید قبل از مصرف استامینوفن به هر شکلی، با پزشک یا داروخانه‌دار صحبت کنند.
اگرچه بسیار نادر است، اما مصرف استامینوفن می‌تواند خطرات و عوارضی داشته باشد. بهتر است که درباره‌ی عوارض جانبی با پزشک یا داروخانه‌دار گفت‌وگو کنید و سؤالاتتان را بپرسید.
داروهای ضدافسردگی
ثابت شده که برخی از داروهای ضدافسردگی، مانند دولوکستین و آمی‌تریپتیلین می‌توانند حتی در صورت عدم ابتلا به افسردگی، باعث تسکین دردهای مزمن شوند. داروهای ضدافسردگی را فقط با نسخه پزشک می‌توان تهیه کرد.
انواع داروهای ضدافسردگی
گروه‌های اصلی داروهای ضدافسردگی عبارتند از:
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): این گروه، گروه جدیدی از داروهای ضدافسردگی است و امروزه داروهای SSRI متداول‌ترین داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی و مشکلات مربوط به آن، مانند درد مزمن، می‌باشند. داروهای SSRI باعث می‌شوند که سروتونین، که ناقل عصبی (نوروترانسمیتر) در مغز است و روی خلق‌وخو اثر می‌گذارد را بیشتر در مغز نگه دارد و باعث بهبود علائم افسردگی شود.
SSRIها نسبت به گروه‌های دیگر داروهای ضدافسردگی عوارض جانبی کمتری دارند. برخی از عوارض جانبی ناشی از مصرف SSRIها عبارتند از: خشکی دهان، تهوع، عصبانیت، بی‌خوابی، اختلالات جنسی و سردرد.
در زیر نمونه‌هایی از داروهای SSRI که بیشتر تجویز می‌شوند آورده شده است:
- سیتالوپرام (مانند نام تجاری سلکسا)
- اسیتالوپرام (مانند نام تجاری لکساپرو)
- فلوکستین (مانند نام تجاری پروزاک)
- پاروکستین (مانند نام تجاری پاکسیل و پکسوا)
- سرترالین (مانند نام تجاری زولوفت یا زلفت)
داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای:این گروه، گروه قدیمی‌تری از داروهای ضدافسردگی است که معمولاً عوارض جانبی ناخوشایندی دارد و در نتیجه کمتر از SSRIها برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. عوارض جانبی ناخوشایند ناشی از مصرف داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای عبارتند از: تاری دید، چاق شدن، خواب آلودگی و … . این نوع داروهای ضدافسردگی، معمولاً برای درمان اختلالات خواب و درمان درد مزمن، تجویز می‌شوند. داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای که برای درمان اختلالات خواب مصرف می‌شوند اعتیادآور نیستند و چرخه‌ی خواب بیمار را تغییر نمی‌دهند، در نتیجه می‌توانند طولانی‌مدت مصرف شوند. معمولاً در ابتدا اکثر بیماران صبح روز بعد از مصرف داروی سه حلقه‌ای گیج هستند، اما این حالت گیجی و منگی سریعاً برطرف می‌شود. همچنین داروهای سه حلقه‌ای در صورتی که مرتب مصرف شوند می‌توانند درد را تسکین بخشند؛ اگرچه مکانیسم این اثر مسکن بودن آن ناشناخته است.
عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای عبارتند از: خشکی دهان، تاری دید، یبوست، دشوار شدن ادرار کردن، تشدید گلوکوما (آب سیاه چشم)، اختلال در فکر کردن و خستگی و همچنین ممکن است روی فشارخون و ضربان قلب فرد نیز تأثیر بگذارد. انواع داروهای سه حلقه‌ای عبارتند از:
- آمی‌تریپتیلین (مانند نام تجاری آمیتریل و الاویل)
- دزیپرامین (مانند نام تجاری نورپرامین)
- ایمی‌پرامین (مانند نام تجاری توفرانیل)
- نورتریپتیلین (مانند نام تجاری آونتیل و پاملور)
مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs):برخی از عوارض جانبی متداول این داروها عبارتند از: حالت تهوع و بی‌اشتهایی، اضطراب و تشویش، سردرد، بی‌خوابی و خستگی. خشکی دهان، یبوست، کاهش وزن، اختلالات جنسی، افزایش ضربان قلب و افزایش کلسترول نیز محتمل هستند. انواع داروهای ضدافسردگی SNRI تجویزی عبارتند از:
- ونلافاکسین (مانند نام تجاری افکسور)
- دولوکستین (مانند نام تجاری سیمبالتا)
مهارکننده‌های بازجذب نوراپی‌نفرین و دوپامین (NDRIs):عوارض جانبی NDRIها شامل: تشویش، تهوع، سردرد، بی‌اشتهایی، بی‌خوابی و خطر بالا رفتن فشار خون است. انواع داروهای ضدافسردگی NDRI تجویزی عبارتند از:
- بوپروپیون (مانند نام تجاری ولبوترین، ولبوترین XR و زیبان)
ترکیب مهارکننده‌های بازجذب و مسدودکننده‌های گیرنده:عوارض جانبی این نوع داروهای ضدافسردگی عبارتند از: کسالت، خشکی دهان، تهوع یا سرگیجه. افرادی که مشکلات کبدی دارند نباید این نوع داروهای ضدافسردگی را مصرف کنند. عوارض جانبی و مشکلات دیگری نیز به همراه دارند که باید با پزشک درباره‌ی آنها صحبت شود. برخی از انواع این داروهای ضدافسردگی که تجویز می‌شوند عبارتند از:
- ترازودون (مانند نام تجاری دسیرل)
- نافازودون (مانند نام تجاری سرزون)
- ماپروتیلین (نام تجاری ندارد؛ فقط شکل کلی)
- میرتازاپین (مانند نام تجاری رمرون)
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (مهارکننده‌هایMAOیاMAOIs):این گروه گروهی قدیمی از داروهای ضدافسردگی است و معمولاً دیگر برای درمان افسردگی و اختلالات دیگر استفاده نمی‌شود. از این داروها می‌توان به طور انتخابی برای درمان بیماران خاصی که افسردگی‌های خاص دارند استفاده کرد.
این نوع داروهای ضدافسردگی نیازمند محدودیت‌هایی در رژیم غذایی هستند و عوارض جانبی خطرناکی دارند که برخی از آنها عبارتند از: کسالت، سرگیجه، سردرد، ضعف، لرز، بالا رفتن فشار خون و … . مصرف داروی MAOI همراه با انواع دیگر داروهای ضدافسردگی یا برخی داروهای دیگر (از جمله برخی از داروهای بدون نیاز به نسخه)، می‌توانند خطرات جدی در پی داشته باشد. بیمارانی که از MAOI استفاده می‌کنند باید قبل از مصرف دارو بدانند که چه غذاها، نوشیدنی‌ها و داروهایی را نباید مصرف کنند. برخی از داروهای مهارکننده‌ی MAO عبارتند از:
- ایزوکاربوکسازید (مانند نام تجاری مارپلان)
- فنلزین (مانند نام تجاری ناردیل)
- ترانیل‌سیپرومین (مانند نام تجاری پارنات)
خطرات و عوارض جانبی
داورهای ضدافسردگی معمولاً با عوارض جانبی ناخوشایندی همراه هستند و اثرات آنها در بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. داروهای ضدافسردگی ممکن است با برخی از داروها تداخل دارویی خطرناکی (مرگبار) داشته باشند، بنابراین بیماران باید قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنند.
داروهای ضدتشنج (داروهای ضدصرع)
داروهای ضدتشنج مانند گاباپنتین (مثلاً نورونتین) و پرگابالین (مثلاً لیریکا)، شبیه به یک ناقل عصبی (نروترانسمیتر) عمل نموده و سیگنال‌های عصبی در مغز را که باعث درد نوروپاتیک می‌شوند تنظیم می‌کنند. افرادی که مبتلا به فتق دیسک هستند ممکن است درد نوروپاتیک را تجربه کنند. داروهای ضدتشنج فقط با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه هستند.
شل کننده‌های عضلانی
شل کننده‌های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین، باعث شل شدن عضلات گرفته و سفت می‌شوند. داروهای شل کننده‌ی عضلات اغلب برای درمان درد ناشی از مشکلات موسکولواسکلتال (اسکلتی-عضلانی)، مانند گردن‌درد و ویپلش، استفاده می‌شوند. این داروها را فقط با نسخه‌ی پزشک می‌توان تهیه کرد و معمولاً دوره‌ی کوتاهی (2-3 هفته) تجویز می‌شوند؛ اگرچه ممکن است برخی افراد شل کننده‌های عضلانی را برای درد مزمن مصرف کنند.
شل کننده‌های عضلانی متداول
معمولاً شل کننده‌های عضلانی در کنار استراحت و فیزیوتراپی برای درمان گردن‌درد تجویز می‌شوند. شل کننده‌ها عضلانی متداول عبارتند از:
- باکلوفن: سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی، شامل آن‌هایی که مربوط به صدمات ستون فقرات هستند، با باکلوفن تسکین می‌یابند. این دارو می‌تواند برای درمان مولتیپل اسکلروزیس (MS) و درد عصبی تیر کشنده استفاده شود. این دارو به شکل قرص بوده و کودکان 12 ساله هم می‌توانند از آن استفاده کنند. برخی از عوارض جانبی متداول عبارتند از: حالت تهوع و استفراغ، گیجی، کسالت، سردرد و ضعف عضلانی. باکلوفن در رتبه‌بندی از A تا X ایمنی داروها برای بارداری که A به معنای ایمن‌ترین است، رتبه‌ی C را از FDA دریافت کرده است. رتبه‌ی C به این معناست که دارو فقط باید در صورتی استفاده شود که مزایای آن بیشتر از عوارض آن باشند.
- بنزودیازپین‌ها: بنزودیازپین‌ها علاوه بردرمان اضطراب، ترک الکل و حملات ناگهانی مانند صرع، می‌توانند اسپاسم عضلانی و درد اسکلتی را نیز درمان کنند. بنزودیازپین‌ها، مانند: دیازپام (والیوم)، لورازپام (اتیوان) و تمازپام (رستوریل)، معمولاً فقط برای مصرف کوتاه‌مدت مناسب هستند. این محدودیت به خاطر ماهیت اعتیادآور آنها و همچنین تأثیر آنها در چرخه‌ی خواب است که بعد از قطع مصرف دارو باعث مشکلات خواب خواهد شد. بنزودیازپین‌ها به شکل قرص، شربت، آمپول و ژل مقعدی (ژل رکتال) موجودند. افرادی که میاستنی گراویس، بیماری کبدی شدید، مشکلات تنفسی جدی و گلوکوما (آب سیاه چشم) دارند، نباید دیازپام مصرف کنند. همه‌ی بنزودیازپین‌ها از لحاظ ایمنی در دوران بارداری، رتبه‌ی D سازمان FDA را دارند و برای زنان باردار توصیه نمی‌شوند.
- کاریسوپرودول(سوما): کاریسوپرودول باعث شل شدن عضلات و تسکین درد و خشکی ناشی از مشکلات حاد استخوانی یا عضلانی که اغلب به خاطر آسیب هستند، می‌شود. این دارو خوراکی بوده و به شکل قرص است و به صورت ترکیبی با آسپرین یا آسپرین و کدئین نیز موجود است. کاریسوپرودول می‌تواند اعتیادآور باشد، مخصوصاً اگر همراه با الکل یا داروهای آرامبخش از جمله داروهای مخدر (مثل کدئین) مصرف شود. عوارض جانبی متداول عبارتند از: گیجی، سرگیجه و سردرد. افرادی که سابقه‌ی اختلالات فشار خون، بیماری‌های کبدی یا کلیوی و صرع دارند نباید کاریسوپرودول مصرف کنند. این دارو در سیستم رتبه‌بندی ایمنی داروها در بارداری سازمان FDA، رتبه‌ی C را دریافت کرده است.
- کلرزوکسازون (لورزون): کلرزوکسازون برای تسکین ناراحتی ناشی از مشکلات اسکلتی حاد و دردناک استفاده می‌شود. داروی کلرزوکسازون به شکل قرص موجود است. عوارض جانبی متداول عبارتند از: کسالت و تهوع. کلرزوکسازون برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی توصیه نمی‌شود. این دارو توسط FDA برای ایمنی در دوران بارداری رتبه‌بندی نشده است.
- سیکلوبنزاپرین(آمریکس، فکسمید، فلکس‌پکس کیت (FlexPax Kit)، فیوزپک تابرادول (FusePaq Tabradol)): سیکلوبنزاپرین باعث تسکین خشکی و درد گرفتگی عضلانی که اسپاسم عضلانی نیز نامیده می‌شود خواهد شد. این دارو به شکل قرص و کپسول آهسته رهش (اکستندد ریلیز یا ER) موجود است. سیکلوبنزاپرین برای مصرف طولانی‌مدت (بیشتر از 2-3 هفته) مناسب نیست. عوارض جانبی متداول عبارتند از: تاری دید، سرگیجه، کسالت و خشکی دهان. این دارو برای افرادی که پرکاری تیروئید، مشکلات قلبی و بیماری کبدی دارند توصیه نمی‌شود. سیکلوبنزاپرین رتبه‌ی B را از سازمان FDA برای ایمنی در دوران بارداری دریافت کرده است و این امر باعث شده که ایمن‌ترین شل کننده‌ی عضلانی برای استفاده در دوران بارداری باشد.
- دانترولین (دانتریوم): دانترولین (دانترولن) به کنترل اسپاستیسیتی مزمن مربوط به صدمات ستون فقرات کمک می‌کند. همچنین برای مشکلاتی مانند: سکته‌ی مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) و فلج مغزی (CP) نیز استفاده می‌شود. دانترولین به شکل کپسول یا پودر برای تهیه‌ی محلول تزریقی وریدی موجود است. کسالت و حساسیت به نور از عوارض جانبی متداول این دارو هستند. این دارو می‌تواند باعث مشکلات شدید کبدی شود و افرادی که بیماری کبدی فعال دارند نباید از این دارو استفاده کنند. FDA به داروی دانترولین، از نظر ایمن بودن برای مصرف در دوران بارداری، رتبه‌ی C داده است.
- متاکسالون(اسکلاکسین، متاکسال (Metaxall) و متاکسال CP، لورواتوس فارماپک (Lorvatus PharmaPak)): متاکسالون (متازالون) به تسکین درد و اسپاسم عضلانی ناشی از پیچ‌خوردگی (رگ به رگ شدن)، کشیدگی و آسیب عضلانی کمک می‌کند. این دارو به صورت قرص و آمپول موجود است. عوارض جانبی متداول آن عبارتند از: کسالت (خواب‌آلودگی)، سرگیجه، تهوع و استفراغ. متاکسالون برای افرادی که احتمال ابتلا به آنمی در آنها زیاد است و افرادی که بیماری کلیوی یا کبدی دارند توصیه نمی‌شود. متاکسالون ممکن است نتیجه‌ی آزمایشات قند خون افراد دیابتی را تحت تأثیر قرار دهد. FDA داروی متاکسالون را از نظر میزان ایمن بودن برای مصرف در دوران بارداری رتبه‌بندی نکرده است.
- متوکاربامول(روباکسین، روباکسین-750): متوکاربامول باعث تسکین درد حاد عضلانی و استخوانی می‌شود. از این دارو می‌توان به شکل قرص یا آمپول استفاده کرد. عوارض جانبی متداول عبارتند از: سرگیجه، سردرد، تهوع، عصبانیت و تاری دید. متوکاربامول برای افراد مبتلا به بیماری‌ها یا مشکلات کلیوی یا افرادی که سابقه‌ی واکنش آلرژیک به دارویی دارند توصیه نمی‌شود. FDA به داروی متوکاربامول از نظر ایمن بودن برای مصرف در دوران بارداری رتبه‌ی C داده است.
- اورفنادرین: اورفنادرین دارویی است که برای تسکین درد و خشکی ناشی از آسیب‌های عضلانی استفاده می‌شود. این دارو به شکل قرص آهسته رهش (اکستندد ریلیز) موجود است. عوارض جانبی متداول عبارتند از: خشکی دهان، منگی، دشواری در ادرار کردن، سوزش قلب، تهوع و استفراغ. این دارو معمولاً به افرادی که به مواد آن حساسیت دارند، میاسنتی گراویس دارند و افرادی که آب سیاه چشم (گلوکوما) یا زخم خاصی دارند توصیه نمی‌شود. FDA به داروی اورفنادرین از نظر ایمن بودن برای مصرف در دوران بارداری رتبه‌ی C داده است.
- تیزانیدین(کامفورت‌پک با تیزانیدین، زانافلکس): تیزانیدین برای درمان اسپاسم عضلانی ناشی از ضایعات نخاعی و مشکلات دیگر مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) استفاده می‌شود. تیزانیدین به شکل قرص و کپسول موجود است و جذب آن در شکم خالی با جذب آن در شکم پر متفاوت است. عوارض جانبی متداول آن عبارتند از: خشکی دهان، سرگیجه، یبوست و خستگی. افرادی که فلووکسامین یا سیپروفلوکساسین مصرف می‌کنند یا افرادی که بیماری کبدی دارند، نباید این دارو را مصرف کنند. تیزانیدین رتبه‌ی C را از نظر ایمن بودن برای مصرف در دوران بارداری دریافت کرده است.
عوارض جانبی شل کننده‌های عضلانی
عوارض جانبی شل کننده‌های عضلانی عبارتند از:
- خواب‌آلودگی و کسالت
- خستگی
- خشکی دهان
- یبوست
- تهوع
عوارض جانبی جدی‌تر عبارتند از:
- منگی یا بیهوشی
- تاری دید
- گیجی
- حبس ادرار
در صورت مشاهده‌ی هرگونه عارضه‌ی جانبی جدی باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
خطرات شل کننده‌های عضلانی
شل کننده‌های عضلانی گروهی از داروها هستند که خاصیت آرامبخش دارند. این داروها به جای تأثیر مستقیم بر عضلات از طریق تأثیر بر مغز کار می‌کنند. شل کننده‌های عضلانی معمولاًچند روز یا نهایتاً 3 هفته استفاده می‌شوند، اما گاهی اوقات برای گردن‌درد مزمن هم تجویز می‌شوند.
به منظور به حداقل رساندن خطرات، پزشک باید هرگونه سابقه‌ی بیهوشی یا غش، بیماری کبدی و مشکلات و بیماری‌های دیگر در شما را بداند. خانم‌ها باید در صورت باردار بودن، تصمیم برای بارداری یا شیرده بودن به پزشک خود اطلاع دهند.
- خواب‌آلودگی: چون شل کننده‌های عضلانی کل بدن را سست می‌کنند معمولاً باعث کسالت یا خواب‌آلودگی می‌شوند. در نتیجه در زمان مصرف داروهای شل کننده‌ی عضلانی نباید رانندگی کرد یا تصمیمات مهمی گرفت. معمولاً توصیه می‌شود که شل کننده‌های عضلانی را، به خاطر خاصیت آرامبخش بودنشان، بعد از ظهرها مصرف کنید.
- تداخل با الکل: مصرف الکل در زمان مصرف شل کننده‌های عضلانی بسیار خطرناک است. خاصیت آرامبخش دارو با مصرف الکل شدت می‌یابد و مصرف این دو مورد باهم می‌تواند مرگبار باشد.
- واکنش آلرژیک: هیچ دارویی نباید در صورت واکنش آلرژیک به آن در گذشته، مصرف شود، حتی اگر واکنش خفیف بوده باشد. علائم واکنش آلرژیک عبارتند از: تورم گلو یا انتهای اندام‌ها، تنگی ننفس، کهیر و وفشار در قفسه‌ی سینه.
- احتمال مصرف به عنوان مواد مخدر: شل کننده‌های عضلانی ممکن است مورد سوء استفاده قرار گیرند. برخی از داروهای شل کننده‌ی عضلانی، مانند سیکلوبنزاپرین، می‌توانند به تنهایی اعتیادآور باشند؛ برخی دیگر در صورت مصرف با داروهای دیگر، مانند داروهای مخدر باعث نشئه شدن می‌شوند و بنابراین احتمال سوء مصرف این داروها وجود دارد.
- تیپر کردن (کاهش مصرف دارو).قطع مصرف ناگهانی شل کننده‌های عضلانی خطرناک است. به جای این کار پزشک دوز دارو را به تدریج کاهش خواهد داد.
مخدرها (اپیوئیدها)
داروهای مخدر مانند هیدروکدون، ترامادول و اکسی‌کدون، داروهای مسکن قوی هستند که فقط با نسخه‌ی پزشک قابل تهیه‌اند. معمولاً برای درد مزمن شدید، مانند دوران نقاهت بعد از جراحی، تجویز می‌شوند. ممکن است برخی افراد داروهای افیونی را برای دردهای مزمن مانند گردن‌درد مصرف کنند. احتمال سوء مصرف داروهای مخدر بالا است و معمولاً مصرف آنها توسط پزشک کنترل می‌شود.
انواع متداول داروهای مخدر
قدرت داروهای مخدر متفاوت است و کاربردهای مختلفی دارند. این داروها به شکل آهسته رهش و اثر فوری موجودند.
اداره‌ی مبارزه با مواد مخدر در آمریکا داروهای مخدر را بسته به مزایای پزشکی و میزان سوء استفاده یا اعتیادآور بودن دسته‌بندی کرده است. این دسته‌بندی از I تا V بوده و خطرناک‌ترین داروها کمترین رتبه را در این دسته‌بندی دارند.
داروهای افیونی متداول عبارتند از:
دسته‌یII
- فنتانیل(نام تجاری Actiq، Abstral، دوراژستیک، فنتورا، Lazanda، Subsys) برای بیماران سرطانی که درد (فلر یا درد بریک ترو) دارند و با داروهای دیگر قابل کنترل نیست، تهیه شده است. این دارو به شکل اسپری بینی، قرص، لوزنج و پچ موجود است. فنتانیل مسکنی قوی است و توزیع برخی از انواع آن ممنوع است.
- هیدروکدون(نام تجاری هیسنگلا ER، لورتب، ویکودین، زوهیدرو ER و …) معمولاً با استامینوفن (ویکودین) یا داروهای غیر افیونی دیگر ترکیب شده و برای دردهای متوسط یا متوسط رو به شدید تهیه شده است.
- هیدرومورفون(نام تجاری دیلائودید، اگزالگو) برای درد متوسط و شدید است. به شکل‌های مختلف از جمله: شربت و قرص موجود است. شکل‌ها آهسته رهش (ER) آن نیز موجود است.
- مپریدین(نام تجاری دمرول، Meperitab) برای درد متوسط و شدید توصیه می‌شود و به شکل شربت، آمپول یا قرص موجود است.
- متادونبرای تسکین درد و برای سم‌زدایی اثر مخدرهای ممنوعه مانند هروئین استفاده می‌شود. این دارو به شکل قرص، شربت یا قرص‌های کوچکی که می‌تواند به آب یا مایعات دیگر اضافه شود موجود است.
- مورفین(نام تجاری کادیان، MS کانتین، امبدا، مورفابوند، روکسانول و …) معمولاً برای تسکین درد شدید جراحی استفاده می‌شود. بیماران باید مدت کوتاهی از این دارو به شکل داخل وریدی در بیمارستان استفاده کنند. این دارو به شکل قرص، محلول خوراکی و اشکال دیگر موجود است. شکل آهسته رهش این دارو نیز موجود است.
- اکسی‌کدون(نام تجاری اکسی‌کانتین، اکستامپزا ER، روکسی‌کدون، پرکوست، پرکودان و …) معمولاً با مسکن غیر افیونی مانند استامینوفن یا آسپرین ترکیب می‌شود. این دارو در اشکال مختلفی از جمله محلول خوراکی و قرص موجود است. قرص‌های آهسته رهش این دارو نیز موجودند. اکسی‌کدون دارویی برای درد متوسط یا شدید است.
- تاپنتادول(نام تجاری نوسینتا) برای تسکین درد متوسط و شدید است. این دارو به شکل قرص آهسته رهش موجود است.
دسته‌یIII
- بوپرنورفین(بوترانس/بلبوکا (BuTrans/Belbuca)، سوباکسون) درد متوسط و شدید را تسکین می‌دهد و برای درمان اعتیاد به مواد مخدر نیز استفاده می‌شود. این دارو به شکل قرص‌های مختلف و فیلم‌هایی که در دهان حل می‌شوند موجود است.
دسته‌یIIIوV
- کدئینمعمولاً با مسکنی غیر افیونی مانند استامینوفن ترکیب می‌شود. معمولاً برای دردهایی که جدی نیستند استفاده می‌شود. کدئین به شکل‌های مختلف از جمله قرص، سوسپانسیون و شربت موجود است. کدئین بیشتر به عنوان شربت ضدسرفه شناخته شده است. قرص‌های کدئین در دسته‌ی III و شربت کدئین در دسته‌ی V قرار می‌گیرند.
دسته‌یIV
- ترامادول(نام تجاری کونزیپ، سیناپرین، ریبیکس ODT، ریزولت، آلترام، آلترام ER) معمولاً برای بیمارانی که درد متوسط یا متوسط رو به شدید دارند توصیه می‌شود. این دارو به شکل قرص، کپسول و قرص زیرزبانی و همچنین به شکل ER (آهسته رهش) موجود است. ترامادول ممکن است با استامینوفن نیز ترکیب شود (مانند اولتراست).
عوارض جانبی متداول داروهای افیونی
عوارض جانبی داروهای مخدر در صورت مصرف دوزهای بالا بیشتر خواهند بود. این عوارض معمولاً عبارتند از:
- یبوست
- خشکی دهان
- دل‌درد
- مشکلات ریوی و قلبی
- آپنه‌ی خواب
در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی باید به پزشک اطلاع داد؛ در برخی موارد ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که دارو را تغییر دهد یا کارهایی انجام دهد تا عوارض دارو کم شده یا به صفر برسد.
استروئید خوراکی
استروئیدهای خوراکی مانند متیل‌پردنیزولون و پردنیزون، داروهایی ضدالتهابی هستند. اگرچه معمولاً برای تسکین درد تجویز نمی‌شوند، اما گاهی برای تسکین درد مزمن پایین کمر ناشی از التهاب تجویز می‌شوند. استروئیدهای خوراکی معمولاً برای درمان آنی و کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند. استفاده‌ی طولانی‌مدت از استروئیدها، به خاطر عوارض جانبی که دارند، باید با نظارت پزشک برای تیپر دارو باشد.
همه‌ی داروها، از جمله داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC) باخطرات و عوارض جانبی همراه هستند. پزشک می‌تواند کمک کند تا مشخص شود که چه دارویی برای مشکل، علائم و دردی خاص مناسب است.
سؤالات متداول
آیا می‌توانم برای گردن‌درد داروی ضدالتهابی مصرف کنم؟
NSAIDها از جمله ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین، بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسند. اگر گردن‌دردتان غیرقابل تحمل شود یا باعث اختلال در کارهای روزمره‌تان شود، پزشک برای تسکین موقت درد داروی مسکن قوی‌تری تجویز خواهد کرد تا اینکه شل کننده‌ی عضلانی یا داروی NSAID اثرگذاری خود را شروع کند.
آیا داروها می‌توانند دلیل گردن‌درد باشند؟
افرادی که داروهایی مانند کتامین، آمفتامین‌ها، کوکائین و نورولپتیک‌ها مصرف می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به اسپاسم‌های عضلانی دردناک گردن هستند.
داروی گردن‌درد عصبی چیست؟
داروهای NSAID. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند باعث کاهش تورم شوند. کورتیکواستروئید خوراکی. این داروها برای کاهش تورم و درد استفاده می‌شوند.
بهترین مسکن برای گردن‌درد چیست؟
داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB و …)، ناپروکسن سدیم (الیو) و استامینوفن (تیلنول و …). استفاده‌ی متناوب از گرما و یخ.
بهترین داروی ضدالتهاب برای گردن‌درد چیست؟
ایبوپروفن (ادویل و مورتین) و ناپروکسن (الیو) موارد اولیه برای تسکین بیماری‌های دیسک گردن هستند، چون هم باعث کاهش درد می‌شوند و هم کاهش التهاب. همانند استامینوفن، بسیاری از داروهای NSAID بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسند، اما باید در مصرف آنها احتیاط کرد.
آیا شل کننده‌های عضلانی برای گردن‌درد مفیدند؟
در تحقیقات پزشکی مدارکی دال بر تأثیر شل کننده‌های عضلانی برای تسکین درد حاد کمر و گردن با مصرف کوتاه‌مدت (2-3 هفته)، وجود دارد. این داروها با مسدود کردن مسیر احساس درد باعث راحت‌تر شدن فرد در دوران نقاهت شده و فرد می‌تواند به میزان لازم استراحت کند تا بهبود یابد.
آیا گاباپنتین برای گردن‌درد مفید است؟
گاباپنتین برای تسکین درد سوزشی مداوم و درد تیرکشنده و آلودینیا (بیش‌فعالی عصبی) مؤثر بوده است. نتیجه: نتایج نشان می‌دهد که گاباپنتین می‌تواند در کنترل برخی از دردهای نوروپاتیک سر و گردن مؤثر باشد.
