فیبرومیالژی عارضه‌ای است که باعث درد در کل بدن، مشکلات خواب، خستگی مفرط و اختلالات روحی و ذهنی می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به درد داشته و کیفیت زندگی آن‌ها تحت تأثیر قرار بگیرد. به نظر می‌رسد که طب سوزنی می‌تواند انواع مختلفی از دردهای مزمن ازجمله فیبرومیالژی را تسکین دهد. بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژی این روش را امتحان می‌کنند.
در این مقاله به مزایا و انواع طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی خواهیم پرداخت و ایمنی و تاثیرگذاری طب سوزنی بر روی کیفیت زندگی افراد مبتلا را بررسی می‌کنیم. لازم است تا برای انجام طب سوزنی به یک پزشک باتجربه مراجعه کنید که از علل بروز عارضه آگاه بوده و اطلاعات کافی برای درمان آن را داشته باشد. این کار باعث کاهش خطرات و عوارض جانبی و همچنین طول دوره‌ی درمان خواهد شد.
مزایای طب سوزنی برای فیبرومیالژی
طب سوزنی می‌تواند مزایای زیادی را برای درمان فیبرومیالژی به همراه داشته باشد ازجمله:
- کاهش سطح درد
- خواب بهتر
- تحریک سیستم ایمنی
- آرامش بخشی
- بهبود وضعیت کلی سلامت
طب سوزنی نسبت به روش‌های مرسوم درمان فیبرومیالژی مزایای متعددی دارد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- خطر کم
- عدم وجود تداخل با داروها و مکمل‌ها
- عدم نیاز به آزمایشات
طب سوزنی چگونه فیبرومیالژی را درمان می‌کند؟
قدمت طب سوزنی به 2500 سال پیش باز می‌گردد. این روش بخشی از طب سنتی چین بوده که در طی آن سوزن‌های بسیار نازکی در نقاط خاصی از بدن وارد می‌شوند. در بسیاری از موارد سوزن در محل چرخانده شده تا به اصطلاح در جای خود قفل شود. تصور می‌شود که این بخش برای تسکین درد اهمیت به سزایی دارد.
نقاط طب سوزنی در مریدین های بدن قرار گرفته‌اند البته طب سوزنی مدرن در نقاط میوفاشیال یا نقاط ماشه‌ای نیز انجام می‌شود. این نقاط بخش‌هایی از بافت همبند هستند که دچار گرفتگی شده و درد ایجاد می‌کنند.
اکثر افراد و حتی افراد مبتلا به فیبرومیالژی در زمان وارد شدن سوزن و قفل شدن آن دردی احساس نکرده و تنها سوزش خفیفی را حس می‌کنند. در طی درمان و پس از آن نیز فرد احساس آرامش خواهد داشت.
در طب سنتی گفته شده که طب سوزنی باعث جریان یافتن انرژی در بدن شده ولی در طب غربی باور بر این است که وارد شدن سوزن می‌تواند مکانیسم‌های مختلفی را در بدن فعال کرده و ارگان‌های مختلفی را تحریک کند ازجمله:
- دستگاه عصبی مرکزی
- سلول‌های گلیال نخاع (ماده‌ی سفید)
- پاسخ‌های التهابی سیستم ایمنی
- سیستم مخدر اندوژن (مکانیسمی طبیعی برای تسکین درد توسط دستگاه عصبی)
- سیستم مهار درد در دستگاه عصبی مرکزی (که به نظر می‌رسد در افراد مبتلا به فیبرومیالژی دچار اختلال شده است)
نحوه انجام طب سوزنی برای فیبرومیالژی
شما می‌توانید به صورت خصوصی و در مطب پزشک و یا به صورت گروهی در کلینیک طب سوزنی را انجام دهید. این درمان در کلینیک معمولاً هزینه‌ی کمتری خواهد داشت.
جلسات طب سوزنی معمولاً 20 دقیقه و بیشتر زمان می‌برند. تعداد جلسات لازم برای گرفتن نتیجه در هر مورد متفاوت خواهد بود.
جلسه‌ی اول درمان به دلیل پرسیده شدن سؤالات متعدد توسط درمانگر بیشتر زمان خواهد برد. درمانگر مدت زمان وجود علائم، شدت آن‌ها و وضعیت سلامت عمومی شما را خواهد پرسید.
همچنین معاینه‌ی سریعی انجام شده، نبض شما شمرده شده و درمانگر به دنبال نقاط دردناک بر روی بدن شما می‌گردد.
اکثراً در هر جلسه‌ی درمانی از 5 تا 15 سوزن استفاده می‌شود. این سوزن‌ها توخالی بوده و در حدی نازک هستند که ممکن است به هنگام وارد شدن به بدن آن‌ها را حس نکنید.
رایج‌ترین نوع طب سوزنی روش دستی است که در آن سوزن‌ها پوست شما را سوراخ می‌کنند. نوع دیگری از این روش طب سوزنی الکتریکی است که در طی آن یک جریان الکتریکی از داخل سوزن عبور داده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که این روش نسبت به نوع عادی طب سوزنی تأثیر بیشتری بر روی بیماران فیبرومیالژی خواهد داشت.
انجام هفتگی این روش و صرف 30 تا 45 دقیقه برای هر جلسه‌ی درمانی می‌تواند مؤثر واقع شود. با این حال ممکن است انجام یک هفته در میان طب سوزنی نیز برای شما مؤثر بوده و نیاز شما را برطرف سازد. می‌توانید پس از انجام چند جلسه به صورت هفتگی، این کار را به منظور حفظ نتایج درمان انجام دهید.
برای تسکین درد افراد مبتلا به فیبرومیالژی معمولاً از 8 نقطه‌ی طب سوزنی استفاده می‌شود: Du 20, LI 11, LI 4, GB 34, Bilateral St 36, Sp 6, Liv 3 and Ear-Shenmen.
نقاهت پس از درمان فیبرومیالژی
قبل و بعد از درمان از فعالیت فیزیکی شدید خودداری کنید. همچنین توصیه می‌شود که از ایجاد استرس پیشگیری کنید. قبل و بعد از درمان از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری کرده و قبل از درمان یک وعده غذای سبک بخورید. این کار به جلوگیری از خستگی و سرگیجه‌ی بعد از درمان کمک خواهد کرد.
تحقیقات انجام شده بر روی طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی
تحقیقات انجام شده با استفاده از اسکن MRI نشان می‌دهند که طب سوزنی بر روی ساختارهای مسئول درد در مغز تاثیرگذار است. مطالعات گسترده‌تری برای گرفتن نتیجه‌ی قطعی لازم هستند ولی تا به اینجا به نظر می‌رسد که طب سوزنی روشی ایمن و مؤثر برای درمان فیبرومیالژی باشد.
مطالعات همچنین نشان می‌دهند که نوع تغییر یافته‌ای از این روش به نام طب سوزنی الکتریکی نیز می‌تواند برای درمان فیبرومیالژی مؤثر باشد.
به نظر می‌رسد که طب سوزنی الکتریکی نسبت به نوع عادی آن برای درمان موارد زیر تأثیر بیشتری دارد:
- درد
- گرفتگی
- خواب
- خستگی
- سلامت عمومی
در حالی که همه‌ی محققین موافق تاثیرگذاری این روش نیستند یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که طب سوزنی روشی مؤثر و بی خطر برای درمان فیبرومیالژی است. این مطالعه نشان داد که طب سوزنی نسبت به روش‌های قبلی درمان این بیماری تأثیر بیشتری داشته و عارضه‌ی جانبی خطرناکی نیز به دنبال ندارد. با این وجود گفته می‌شود که مطالعات بیشتر و گسترده‌تری در این زمینه موردنیاز هستند.
امروزه مطالعات به دنبال علت رفع علائم فیبرومیالژی توسط طب سوزنی هستند. یک کارآزمایی در سال 2018 پیشنهاد داد که طب سوزنی باعث تغییر در سطح دو انتقال دهنده‌ی عصبی می‌شود:
- سروتونین: این ماده در ادراک درد، چرخه‌ی خواب، هشیاری، اشتها، خلق، گوارش و میل جنسی نقش دارد. به نظر می‌رسد که فعالیت این ماده در افراد مبتلا به فیبرومیالژی کاهش یافته است.
- ماده‌ی P: این ماده زمانی آزاد می‌شود که سلول‌های عصبی محرک درد دریافت کنند. این ماده در میزان تحمل درد مؤثر بوده و به نظر می‌رسد که سطح آن در افراد مبتلا به فیبرومیالژی افزایش یافته است.
به گفته‌ی محققین طب سوزنی باعث افزایش سطح سروتونین و کاهش ماده‌ی P شده و می‌تواند علائم فیبرومیالژی را تسکین دهد.
عوارض جانبی احتمالی طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی
ازجمله شایع‌ترین عوارض جانبی طب سوزنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- درد در محل وارد شدن سوزن
- سردرد
- کبودی و خونریزی
در یک مطالعه، حدود 10 درصد از افراد حداقل یکی از موارد بالا را تجربه کردند. ازجمله عوارض جدی‌تر می‌توان موارد زیر را نام برد:
- تهوع
- سرگیجه و غش کردن
- تشدید علائم
عوارض جانبی خطرناک در این روش به خصوص در صورت مراجعه به درمانگر باتجربه بسیار نادر هستند. ازجمله:
- سوراخ شدن ارگان‌ها
- عفونت ناشی از سوزن آلوده
- تشنج
- آسیب عصبی
در ایالات متحده درمانگران باید از سوزن استریل استفاده کرده و پس از یک بار استفاده آن را دور بیندازند که این امر خطر عفونت را به شدت کاهش می‌دهد. با این حال این قوانین در همه‌ی کشورها وجود ندارند.
هشدارها و اقدامات احتیاطی
نباید روش‌های درمانی تجویز شده را با طب سوزنی جایگزین کنید. طب سوزنی به طور کلی یک روش درمانی مکمل بوده و باید همراه با روش‌های دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.
در صورت ابتلا به عارضه‌های انعقادی ممکن است طب سوزنی برای شما مناسب نباشد. افرادی که داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین، ریواروکسابان و آپیکسابان مصرف می‌کنند نیز باید مراقب باشند.
در موارد زیر نیز نباید از طب سوزنی الکتریکی استفاده کنید:
- داشتن ضربان ساز (پیس میکر) قلب
- استفاده از پمپ انفوزیون
- وجود ایمپلنت‌های الکتریکی دیگر در بدن
پیدا کردن درمانگر طب سوزنی
پزشک شما و یا کلینیک‌های درد می‌توانند یک درمانگر خوب را به شما معرفی کنند. زمانی که به دنبال درمانگر خوب می‌گردید مطمئن شوید که فرد موردنظر آموزش دیده بوده و گواهینامه‌های لازم را داراست.
زمانی که یک درمانگر پیدا کردید از او در مورد درمان فیبرومیالژی و دیگر عارضه‌های درد سؤال کنید. همچنین در مورد نتایج مورد انتظار و تعداد جلسات درمانی لازم با او گفتگو کرده و هرگونه پیشرفت یا عارضه‌ی جانبی ایجاد شده را به او اطلاع دهید.
برخی از شرکت‌های بیمه طب سوزنی را پوشش می‌دهند به خصوص در صورتی که توسط پزشک برای شما تجویز شده باشد. در این مورد از شرکت بیمه‌ی خود سؤال کرده و درمانگران تحت پوشش را نیز شناسایی کنید.
هزینه‌ی طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی
هزینه‌ی طب سوزنی بسته به میزان تجربه‌ی پزشک، تخصص او، پوشش بیمه و استفاده از روش‌های جانبی مثل سوزن داغ، آروماتراپی و روغن اسانس متفاوت خواهد بود. برخی از شرکت‌های بیمه این روش را تحت پوشش ندارند پس از قبل این مورد را بررسی کنید.
خلاصه
درمان فیبرومیالژی بسیار طاقت فرساست و مدیریت علائم آن می‌تواند دشوار باشد. بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه به دنبال روش‌های درمانی مکمل و جایگزین می‌روند. طب سوزنی نسبت به دیگر روش‌های این چنینی پشتوانه‌ی علمی بیشتری داشته و می‌تواند گزینه‌ی خوبی برای شروع باشد. حتماً در مورد این روش با پزشک خود مشورت کرده و به یک درمانگر ماهر مراجعه کنید.
سؤالات متداول
آیا طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی مناسب است؟
به نظر می‌رسد که طب سوزنی می‌تواند بسیاری از دردهای مزمن را تسکین دهد بنابراین افراد مبتلا به فیبرومیالژی نیز می‌توانند از آن استفاده کنند. در حالی که نتیجه‌ی مطالعات انجام شده بر روی این روش تا حدی تناقض دارند، ولی اکثر این مطالعات طب سوزنی را مفید می‌دانند.
جلسات درمانی موردنیاز برای فیبرومیالژی چقدر است؟
برای شروع فرد 2 بار در هفته و هر بار به مدت 30 دقیقه تحت درمان قرار گرفته و این کار به مدت 4 هفته ادامه پیدا می‌کند. بعد از 1 تا 2 هفته استراحت این چرخه مجدداً تکرار خواهد شد. در هر جلسه سوزن‌ها به مدت 15 دقیقه در بدن قرار داده شده و سپس به مدت 10 دقیقه گرم خواهند شد.
فیبرومیالژی در طب چینی چگونه درمان می‌شود؟
در طب سنتی چین، فیبرومیالژی به دلیل ناراحتی عاطفی ایجاد شده و باعث تأثیر بر کبد می‌شود. رکود انرژی حیات (چی) باعث راکد ماندن خون و نهایتاً درد خواهد شد. اصول درمان در این روش تنظیم چی و خون و نهایتاً از بین بردن سردی و رطوبت خواهد بود.
چه افرادی نباید برای درمان فیبرومیالژی از طب سوزنی استفاده کنند؟
افراد مبتلا به بیماری‌های انعقادی مثل هموفیلی و یا افرادی که از داروهای ضدانعقاد استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به عارضه‌های عفونی پوست. در افراد باردار نباید از سوزن در ناحیه‌ی شکم و لگن استفاده کرد. همچنین نباید از طب سوزنی برای تحریک زایمان و یا سقط استفاده کرد.
تا چه مدت باید برای درمان فیبرومیالژی از طب سوزنی استفاده کرد؟
طب سوزنی دارای تأثیر کوتاه مدت است. مدت زمانی که شما اثرات درمانی این روش را احساس می‌کنید بین 3 تا 4 روز خواهد بود. شما می‌توانید از این روش به صورت هفتگی و یا دو بار در هفته استفاده کنید.
در چه مواقعی نباید از طب سوزنی برای درمان فیبرومیالژی استفاده کرد؟
در صورت ابتلا به بیماری‌های انعقادی مثل هموفیلی و یا مصرف داروهای ضدانعقاد با پزشک خود مشورت کنید. در موارد حساسیت نسبت به فلزات و یا وجود عفونت در محل وارد شدن سوزن انجام این روش توصیه نمی‌شود.
پس از انجام طب سوزنی چه کارهایی را نباید انجام داد؟
- سر خود را شلوغ نکنید. به طور خلاصه توصیه می‌شود که پس از انجام طب سوزنی استراحت کنید.
- قهوه و الکل مصرف نکنید.
- از سرما دوری کنید.
- از مصرف غذاهای ناسالم پرهیز کنید.
- در فعالیت‌های استرس زا شرکت نکنید.
