درمان کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک در بارداری

کمر درد غالباً بخش اصلی دوران بارداری است. پزشکان می‌گویند حداقل نیمی از زنان باردار در مرحله‌ای از دوران بارداری خود، کمر درد را تجربه خواهند کرد. کمردرد در بارداری اگر چه موجب نارحتی و پریشانی می‌شود، اما معمولاً نشانه‌‌ی هیچ‌‌گونه خطری برای مادر و یا نوزاد نیست. اما موارد مهمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. در صورتی که حتی بعد از زایمان، کمردرد بارداری شما بهبود پیدا نکرد، حتماً برای چک‌آپ و معاینات بیشتر به متخصص کمر مراجعه کنید. ممکن است کمردرد شما در دوران بارداری علامتی از یک مشکل بزرگتر باشد، مشکلاتی مانند دیسک کمر، سیاتیک یا پوکی استخوان.

علت‌ها و دلایل کمردرد در دوران بارداری

کمر درد در دوران بارداری به سه علت اصلی اتفاق می‌افتد:

درد پایین کمر

شایع‌ترین علت درد پایین کمر در دوران بارداری، اضافه شدن طبیعی وزن جنین و فشار آن به ستون فقرات است که به هیچ وجه جای نگرانی ندارد و امری بسیار طبیعی و قابل پیش‌بینی است. سایر علت‌های این نوع کمر درد عبارت‌اند از:

• افزایش هورمون‌ها-هورمون‌هایی که در دوران بارداری آزاد می‌شوند، موجب نرم شدن رباط‌ها در ناحیه لگن و شل‌تر شدن مفاصل به منظور آماده سازی بدن جهت فرایند زایمان می‌شود. با این تغییرات و شل شدن مفاصل و رباط‌ها ممکن است میزان تحمل کمر شما کاهش یابد.
• تغییر مرکز ثقل بدن-به تدریج با رشد جنین و بزرگ شدن رحم، مرکز گرانش بدن شما رو به جلو (به سمت رحم) حرکت می‌کند، که این موجب تغییر وضعیت و حالت بدن شما می‌گردد.
• وزن اضافی- پیشرفت مراحل بارداری و رشد نوزاد، موجب می‌شود کمر شما متحمل وزن اضافی بیشتری شود.
• وضعیت و یا حالت بدن- حالت نامناسب بدن، بیش از حد ایستادن و خم کردن کمر می‌تواند باعث تشدید درد کمر شما شود.
• استرس-تنش معمولاً در مناطق ضعیف بدن، تجمع می‌یابد و به دلیل تغییرات در ناحیه لگن، شما ممکن است در طول دوره پرتنش بارداری، افزایش کمر درد را تجربه کنید.

درد سیاتیک

برخلاف باور عموم، درد سیاتیک معمولاً با بارداری ایجاد نمی‌شود. اما اگر شما یکی از معدود افرادی هستید که این درد را در دوران بارداری تجربه می‌کنید، می‌توانید علت آن را یکی از این عوامل شایع بدانید:

• افزایش وزن و افزایش احتباس مایعات می‌تواند بر عصب سیاتیک که از لگن عبور می‌کند، فشار وارد سازد.
• گسترش رحم شما ممکن است بر روی عصب سیاتیک در قسمت پایین ستون فقرات شما فشار وارد سازد.
• شکم و سینه‌های رو به رشد شما مرکز ثقل بدن را به سمت جلو تغییر می‌دهد و موجب کشش قوس لوردوز کمر (گودی بالای باسن) شما می‌شود. این می‌تواند موجب سفتی عضلات باسن و منطقه لگن شده و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد.
• یک علت احتمالی دیگر این است که هنگامی که جنین در سه ماهه سوم، شروع به جابجایی و استقرار در جایگاه مناسب تولد می‌کند، ممکن است سر خود را درست بر روی عصب سیاتیک شما بگذارد و باعث درد شدیدی در باسن، کمر و پاها شود.

سابقه بیرون‌زدگی و یا سرخوردن دیسک

بیرون‌زدگی دیسک دردناک است و در دوران بارداری می‌تواند حتی دردناک‌تر نیز باشد. خوب است بدانید که به دلیل افزایش وزن نوزاد و افزایش فشار بر ستون فقرات در زنان باردار، این وضعیت نسبتاً شایع است. در برخی موارد، زنان باردار متوجه بیرون‌زدگی دیسک نمی‌شوند و نمی‌دانند که در دوران بارداری خود دچار این عارضه هستند. بیرون‌زدگی دیسک ممکن است موجب درد شدیدی در زنان باردار گردد و با رشد جنین، می‌تواند بدتر شود.

راه و روش‌‌های درمان

تعدادی راه‌حل‌ برای کاهش مشکلات کمر در دوران بارداری وجود دارد. اما اگر با این روش‌ها علائم درد شما برطرف نگردد، با یک پزشک و یا فیزیوتراپ مشورت کنید:

اِعمال گرما، سرما و یا ماساژ دادن

ماساژ دادن و یا استفاده از یک پد گرم و یا کیسه یخ بر کمر می‌تواند به کاهش درد آن کمک کند.

طب سوزنی

نقش طب سوزنی در درمان کمردرد حاملگی

بسته به تشخیص پزشک درمان كمردرد بارداري با بررسی بیمار و دانستن علت بیماری که ایا دیسک کمر درایم؟ فا ست ها درگیر است؟ ، کشیدگی در لیگامان ها داریم؟ و همچنین شاید با معاینات سنتی طب سوزنی مانند گرفتن نبض خانم حامله ومشاهده زبان (شکل، رنگو  پوشش آن) و از همه مهمتر بررسی نقاط طب سوزنی انجام می شود  و درمانگر برنامه ریزی درمانی و پیشرفت  را مشخص می کند.

آشنایی مادر باردار و پدر با اصول  طب سوزنی در حاملگی و  تشریح فواید طب سوزنی در تسکین کمر درد دوران  بارداری ، هم در کاهش درد وهم در جهت کاهش اضطراب و دیگرعلائم مادر و حتی در کاهش درد مادر در هنگام زایمان  طبیعی بسیار کمک کننده به فرآیند درمانی ایمن خواهد بود.

آیا طب سوزنی در خانم های حامله ضرری هم دارد؟

طب سوزنی هیچ گونه عارضه ای در دوران بارداری نخواهد داشت  و معمولا با توجه به تجربه اینجانب تقریبا موثرترین روش درمان در کمردرد حاملگی می باشد.

چند جلسه طب سوزنی در حاملگی مورد نیاز است؟

از دهه ۸۰ پزشکان طب فرانسوی  برای اولین بار در جهت مراقبتهای دوران بارداری روشی را امتحان کردند  که طی آن بیمار باید دست کم 3 بار در طول دوران حاملگی حتی در شرایطی که کمر درد ندارد و تنها برای پیشگیری در انتهای ماه های 2 و 5 و 8  به درمانگران طب سوزنی بطور روتین مراجعه کنند.از طرفی انجمن پزشکان طب سوزنی آمریکا اعتقاد دارد  که از ابتدای حاملگی، مادر باردار باید  حداقل هر ماه  یک بار و در ماه اخر 2 یا 3 بار به طور روتین تحت معاینات وانجام طب سوزنی  قرار گیرد.

در هر دو روش ذکر شده  در صورت وجود یافته های مشکل دار از مسیر پیشگیری خارج می شود و وارد درمان طب سوزنی در طی جلسات بیشتری می شود.

کایروپراکتیک

کایروپراکتیک یا درمان دستی ستون فقرات اگر به طور صحیح انجام شود، در دوران بارداری بی‌خطر است. اما قبل از دریافت درمان کاریوپراکتیک، با پزشک خود مشورت کنید.

ورزش

قبل از انجام تمرینات زیر، با راه رفتن به اطراف به مدت پنج دقیقه، بدن خود را گرم کنید. شما می‌توانید شش حرکت اول را هر روز انجام دهید، اما در بین سه تمرین قدرتی آخر ( ذکر شده در زیر)، به ماهیچه‌های خود 48 ساعت استراحت دهید:

• کشش گربه (کشش کل کمر خود به عقب)- روی چهار دست و پا قرار بگیرید و کمر خود را صاف کنید، به طوری که ستون فقرات شما از گردن تا دنبالچه در یک راستا باشد. اکنون کمر خود را به آرامی قوس دهید. از دنبالچه شروع کنید و کشش را تا شانه‌های خود امتداد دهید. این حالت را به مدت پنج ثانیه نگه دارید. در موقعیت خنثی استراحت کنید. این حرکت را پنج بار تکرار کنید.
• نشستن بر پاشنه (کشش کمر و باسن)-روی زانوی خود بنشینید، دست خود را از پشت بکشید، به طوری که کف دست‌ها صاف روی زمین باشد. به آرامی بر روی پاشنه خود به سمت عقب حرکت گهواره‌ای را انجام دهید. (همانطور که جنین رشد می‌کند، زانوی خود را بیشتر از هم فاصله دهید). در حالی که در عقب نشسته‌اید، برای افزایش کشش، انگشتان دست خود را رو به جلو بکشید. برای افزایش انعطاف‌پذیری، هر دفعه یک دست را بکشید. این حالت را برای مدت 20 تا 30 ثانیه نگه دارید. این تمرین را دو تا سه بار تکرار کنید.

حالت صحیح بدن

همانطور که جنین رشد می‌کند، مرکز ثقل بدن شما به سمت جلو حرکت می‌کند. برای جلوگیری از سقوط به جلو می‌توانید با تکیه به پشت، این نیرو را جبران کنید؛ این می‌تواند به عضلات کمر شما فشار آورده و کمر درد در دوران بارداری را تشدید کند. در دوران بارداری، اصول حالت صحیح بدن را رعایت کنید:

• کاملاً صاف بایستید.
• قفسه سینه خود را بالا نگه دارید.
• شانه‌های خود را ریلکس و به سمت عقب نگه دارید.
• زانوهای خود را روی هم نیندازید.

هنگام ایستادن، در حالت باز و آزاد بایستید تا کمر شما در بهترین وضعیت تحمل وزن قرار گیرد. اگر مجبورید برای مدت زمان طولانی سر پا بایستید، یک پا را بر روی یک چارپایه کوتاه قرار دهید و مرتباً به پاهای خود استراحت دهید.

وضعیت صحیح بدن همچنین به معنی نشستن با دقت است. از یک صندلی استفاده کنید که از کمر شما پشتیبانی کند، یا یک بالش کوچک را پشت کمر خود قرار دهید.

کفش مناسب

کفشی بپوشید که پاشنه کوتاه ( غیر تخت) باشد و محافظ قوس مناسبی داشته باشد. از کفش پاشنه بلند اجتناب کنید، زیرا می‌تواند مرکز تعادل شما را بیشتر به جلو تغییر دهد و باعث سقوط و افتادن شما شود.

همچنین می‌توانید از کمربند بارداری استفاده کنید. اگر چه تحقیقات در مورد تأثیر کمربند بارداری محدود است، اما برخی از زنان استفاده از آن را مفید می‌دانند.

بلند کردن صحیح اجسام

هنگام بلند کردن یک جسم کوچک، چمباتمه زده و آن را با پاهای خود بلند کنید. برای بلند کردن اشیاء، کمر خود را خم نکنید و یا با کمر خود آن را بلند نکنید. دانستن محدودیت‌های خود اهمیت زیادی دارد. در صورت نیاز، درخواست کمک کنید.

خوابیدن به پهلو

به جای خوابیدن به پشت، به پهلو بخوابید و یک یا هر دو زانوی خود را در حالت خمیده نگه دارید. می‌توانید از پشتی و بالش‌های بارداری در بین زانوهای خمیده خود، زیر شکم و پشت سر خود استفاده کنید.

• به سمت جلو خم شدن (برای کشش و تقویت کمر).یک صندلی را انتخاب کنید که نشیمنگاه و پشتی آن سفت باشد. بازوهای خود را ریلکس نگه دارید. به آرامی، به جلو خم شوید، اجازه دهید بازوها در مقابل شما به هم چسبیده باشند. از ۱ تا ۵ بشمارید و این موقعیت را نگه دارید، بدون قوس دادن به کمر خود به آرامی بنشینید. این تمرین را 5 بار تکرار کنید.
• چرخش بالاتنه (کشش کمر و بالا تنه)-بر روی زمین بنشینید و پاهای خود را روی هم بیندازید، با دست چپ، پای چپ خود را نگه دارید و دست راست را بر روی زمین در کنار خود به عنوان تکیه‌گاه نگه دارید. نیم‌تنه بالایی خود را به سمت راست به آرامی بچرخانید. به سمت شانه راست خود نگاه کنید. همان حرکت را برای سمت چپ انجام دهید و دست خود را تعویض کنید (با دست راست، پای راست خود را نگه دارید) و به سمت شانه چپ بچرخید. این حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید.