درمان با پلاسمای غنی از پلاکت، که گاهی اوقات درمانPRP یا درمان اتولوگ پلاسما (ACP) نیز نامیده میشود، تلاش میکند به کمک خواص درمانی طبیعی خون خود بیمار، به ترمیم غضروفهای، تاندونها، رباطها، عضلات، و یا حتی استخوانهای آسیبدیده بپردازد. اخیراً واژه PRP را در اخبار زیاد میشنویم، بخصوص در میان ورزشکاران حرفهای، ورزشکاران آماتور و افرادی که خواهان افزایش عملکرد خود هستند، از محبوبیت روزافزونی برخوردار گشته است. بسیاری از افرادی که تحت تزریق PRP قرارگرفتهاند، بهویژه آسیب دیدگان فعالیتهای ورزشی، توانستهاند، با حداقل درد ممکن و یا بدون درد، به فعالیتهای منظم ورزشی خود و یا حتی مسابقات بازگردند. این تکنیک نوظهور چشمانداز امیدوارکنندهای برای بسیاری از بیماریها، ازجمله: آرتریت، التهاب تاندونها و رگ به رگ شدن و یا پارگی رباطها و … فراهم کرده است. PRP زانو یکی از بهترین روش های درمان آرتروز زانو می باشد.
درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام، یک روش پیشرفته غیر جراحی است که بهطور طبیعی درد بیمار از طریق فرایندهای طولانیمدت ترمیمی سیستم عضلانی – اسکلتی، کاهش مییابد.
درمان با PRP به بیماران یکراه حل درازمدتی را ارائه میدهد. مزیت این روش درمانی، استفاده از فرآیندهای درمانی طبیعی خود بدن است.
برخی از درمانها و تزریقهای سنتی، پس از مدتی، اثر تسکینیشان کاهش مییابد، PRP برخلاف این درمانها اثری طولانیمدت دارد و به خصوص پی ار پی شانه و پی ار پی زانو در عموم بیماران با نتایج دراماتیک روبروست.
جهت دریافت مشاوره و گرفتن نوبت با متخصصین طب فیزیکی با شمارههای تماس حاصل فرمایید:
PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) چیست؟
پلاسمای غنی از پلاکت، که معمولاً تحت عنوان “PRP”، شناخته میشود، یک روش درمانی است که در آن خون بیمار سانتریفیوژ شده و غلظت بالایی از پلاکتها از آن جدا میشود. این پلاکتها میتواند دوباره در بافت موردنظر تزریق گردد.
پلاکتها سلولهایی هستند که در فرایند لخته شدن خون ما نقش ایفا میکنند، اما آنها دارای خواص بسیار زیاد دیگری نیز میباشند، ازجمله افزایشترمیم عضلات، تاندون و رباطها.
مطالعات نشان میدهد که فاکتورهای رشد آزادشده از پلاکتها باعث تحریک سلولهای ترمیمی میشود، درنتیجه سرعت و شدت ترمیم بافتها افزایش مییابد. در عمل جراحی تاندون روتاتور کاف شانه و آشیل از PRP استفاده میشود تا ترمیم بافتهای مذکور تقویت گردد. همچنین نشان دادهشده است، زمانی که تاندونها بهصورت مزمن آسیب میبینند و بهصورت کامل التیام نمییابند، تزریق PRP، میتواند اثر بسیار مفیدی درترمیم آنها داشته باشد. آزمایشهای بالینی زیادی در جریان است تا طیف کاملی از مزایای استفاده از PRP را برای ما مشخص کند. در خصوص ستون فقرات نیز، برخی از پزشکان معتقدند که تزریق PRP به رباطهای نخاعی، مفاصل فاست و یا دیسکهای بین مهرهای، زمانی که درمانهای سنتی دیگر شکست خوردهاند، میتواند کمک شایانی برای بیمار تلقی شود.
PRP چیست؟
خون ما از 93٪ سلولهای قرمز، 6٪ سلولهای سفید، 1٪ پلاکت و پلاسما ساخته شده است. پلاکتها بیشتر به خاطر نقش خود در لخته کردن خون شناختهشده هستند. ولی پلاکتها نقشهای بسیار مهم دیگری نیز دارند، ازجمله آنها، نقش مهمی در فرایندهای حیاتیترمیم بافتهای آسیبدیده بازی میکنند. پلاکتها بهطور طبیعی سرشار از فاکتورهای رشد در بافتهای همبند و همچنین فاکتورهای ترمیمی میباشند. اولین واکنش بدن در مواجه با یک آسیب بافتی، ارسال پلاکتها به ناحیه آسیبدیده میباشد. پلاکتها فرایند ترمیم بافت آسیبدیده را آغاز کرده و سلولهای بنیادی را به محل صدمهدیده جذب میکنند. تزریق این فاکتورهای رشد به داخل رباط، تاندونها و مفاصل آسیبدیده، میتواند فرایند ترمیم طبیعی بدن را تحریک نماید. بهمنظور به حداکثر رساندن فرایند درمان، غلظت پلاکتها باید افزایشیافته و از سلولهای قرمز خون جدا شوند.
هدف روش درمانی PRP به حداکثر رساندن تعداد پلاکتها و به حداقل رساندن تعداد سلولهای قرمز خون در یک محلول تزریقی است تا بهصورت بهینه در ناحیه آسیبدیده یا دردناک تزریق شود. بهطور خلاصه، PRP باعث ایجاد، تحریک و تسریع فرایندهای طبیعی ترمیمی بدن میشود.بهترین فرایند ترمیم در پی ار پی زانو دیده می شود.
چه شرایط و بیماریهایی بهترین نتیجه را ازPRP کسب میکنند؟
روش PRP، بیشتر در مواردی همچون رگ به رگ شدن / کشیدگی مزمن رباط و تاندونها اثر دارد، بهویژه در مواردی که درمانهای محافظتی نتوانسته باشند، در بهبود بیمار مؤثر واقع شوند. برخی از موارد کاربرد PRP عبارتاند از:
- درد دیسکهای ستون فقرات
- آسیبدیدگی ناحیه روتاتور کاف (شانه)، ازجمله با نیمه پارگی تاندون و رباطها
- درد و بیثباتی شانه
- بیماری آرنج تنیس و گلف بازان
- رگ به رگ شدن عضلات همسترینگ و لگن
- رگ به رگ شدن و بیثباتی زانو
- سندرم پاتلوفمورال و التهاب تاندون پاتلا
- پیچخوردگی مچ پا
- التهاب تاندون آشیل و التهاب نیام کف پا
- آرتروز زانو، لگن و دیگر مفاصل
- سندرمهای گیر افتادگی اعصاب، مانند سندرم تونل کارپال (مچ دست)
- اختلال عملکرد و درد در مفاصل ساکروایلیاک (مفصل خاجی – تهیگاهی)
- اختلال و درد در ناحیه کمر و گردن
علاوه بر این، PRP میتواند برای انواعی از آرتروزها مفید باشد. این روش، ترمیم و بازسازی غضروفها را تحریک میکند. درنتیجه میتواند در کاهش درد و ناتوانی افراد مؤثر واقع شود.
ازجمله در موارد زیر:
- آرتروز زانو
- آرتروز مفصل ران
- آرتروز شانه
- آرتروز مچ پا
آیا درمان PRP نیاز من به عمل جراحی را برطرف خواهد کرد؟
موفقیت و ماندگاری نتیجه هر روش درمانی، به وسعت و شدت میزان آسیبدیدگی آن ناحیه بستگی دارد. بهعنوانمثال در مورد آرتروزهای خفیف، PRP بهطور بالقوه میتواند از انحطاط بیشتر مفصل جلوگیری به عمل آورد. در آرتروزهای پیشرفته، هدف از درمان، به حداقل رساندن درد و بهبود عملکرد بیمار است. PRP (بهخصوص اگر همزمان با سلولهای بنیادی استفاده شود) میتواند بهاحتمالزیاد نیاز بیمار به عملهای جراحی، مانند عمل تعویض مفصل و یا عمل فیوژن ستون فقرات را برطرف نماید.
چگونه PRP تهیه میشود؟
تهیه PRP ساده، بدون درد و بهراحتی در مطب صورت میپذیرد. تمامی مراحل کشیدن خون و آمادهسازی حدوداً 25 الی 30 دقیقه طول خواهد کشید. مقدار کمی از خون بیمار گرفتهشده، درست مثل یک آزمایش خون معمولی، سپس در داخل دستگاه سانتریفیوژ قرار داده میشود. سانتریفیوژ یک ماشین مخصوص است که خون را با سرعت بسیار بالایی به چرخش درمیآورد، درنتیجه سلولهای قرمز خون از پلاکتها جدا میشوند. هنگامیکه سلولهای قرمز خون جدا شدند، درنهایت ما غلظت بالایی از پلاسمای غنی از پلاکتها (PRP) را در اختیار خواهیم داشت، که برای ادامه فرایند درمان در اختیار پزشک قرار میگیرد.
به طور دقیق تر ابتدا باید با سرنگی که با یک ماده ضد انعقاد کشیده شده مانند هپارین یا acda را خالی کرده و ۱۰ سی سی خون بیمار را می گیریم و با کمک کیت ان را در سانتریفیوژ با سرعت ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ می گذاریم تا بعد از ۷ تا ۱۰ دقیقه پی ار پی زانو و یا پی ار پی شانه اماده تزریق است. تزریق پی ار پی به فاصله یک هفته تا بیست روز و به مدت سه بار برای بینار تجویز می شود . مراقبت های قبل و بعد از پی ار پی در موثر بودن درمان بسیار موثر است .
چگونه تزریق PRP انجام میشود؟ آیا تزریق دردناک است؟
فرایند تزریق بیش از یک ساعت طول نخواهد کشید و همانطور که در بالا توضیح داده شد، شامل مراحل تهیه PRP و تزریق ان به بافت آسیبدیده میباشد. پلاسمای غنی از پلاکت جمعآوری شده و در تاندون، رباط، ماهیچه، مفصل و یا دیسک آسیبدیده – بافتهایی که منبع درد هستند و از طریق درمانهای معمول بهبود نیافتهاند – تزریق میشود.
هنگامیکه تزریق در ساختارهای اطراف ستون فقرات انجام میشود، به کمک اشعه ایکس (بهعنوانمثال فلوروسکوپی) ناحیه آسیبدیده و تزریق رسد میشوند تا تزریق بهصورت بیخطر انجام شده و درست در محل موردنظر انجام شود. برای تزریق مناسب PRP به داخل تاندون، رباط و یا مفاصل، معمولاً از امواج اولتراسوند یا سونوگرافی کمک میگیرند. به این دلیل تزریق PRP تحت هدایت تصویربرداری انجام میشود که پزشک، از تزریق دقیق در بافت موردنظر اطمینان حاصل کند. تعداد تزریق بسته به شرایط بیمار در هر فردی متفاوت است، اما اغلب در طول زمان، 2 الی 6 تزریق انجام میشود. بیماران بهطورمعمول پس از تزریق اول یا دوم کاهش درد قابلتوجهی را تجربه میکنند. ارتروز زانو و خار پاشنه از مواردی است که پی ار پی در ان خوب جواب می دهد.
بهطورکلی تزریق PRP دردناک زیادی ندارند به خصوص پی ار پی زانو اگر با بی حسی زده شود. بااینحال ممکن است بیمار بسته به ناحیهای که قرار است تزریق در آن صورت به پذیرد، سطحی از ناراحتی را تجربه نماید. تزریق داخل مفاصل حداقل میزان ناراحتی را به همراه دارد. گاهی اوقات پس از عمل تزریق، مقدار کمی درد وجود دارد؛ بااینحال این درد بیش از چند روز طول نخواهد کشید و میتوان آن را با مسکنهای غیر نسخهای مثل استامینوفن کنترل نمود.
جلوگیری از مصرف داروهای ضدالتهابی مانند ناپروکسن، موترین، سلبرکس، ناپروسین و موبیک، مهم است، چراکه این داروها میتوانند در فرایند بهبودی اختلال ایجاد کنند.
چه زمانی نتایج درمان را مشاهده خواهم کرد؟
برخلاف سایر روشهای درمانی، نتایج درمان با PRP پایدار هستند. این روش جزء درمانهای دائمی طبقهبندی میشود. بازه زمانی مشاهده نتایج، بستگی به ناحیه و شدت آسیب دارد. بهطور متوسط، بیشتر بیماران نشانههای بهبودی (کاهش درد و یا افزایش عملکرد) را ظرف چهار تا شش هفته مشاهده خواهند نمود. در ادامه برای گرفتن بهترین نتیجه ممکن، استفاده از تمرینات فیزیوتراپی و یا اجتناب از فعالیتهای بدنی شدید و فشار آوردن زیاد بر ناحیه تزریق در چند هفته اول تزریق توصیه میشود. رعایت این موارد به بدن اجازه میدهد در بهترین شرایط به ترمیم خود بپردازد.
آیا تزریق PRP خطر و یا عوارض دارد؟
بهطورکلی، PRP یک گزینه درمانی بیخطر محسوب میشود، بخصوص به خاطر اینکه این مواد از بدن خود بیمار گرفته میشود، احتمال بروز واکنشهای آلرژیک وجود نخواهد داشت. بااینحال، هر زمان که سوزنی وارد بدن بشود، احتمال خطر عفونت، خونریزی و آسیبهای عصبی وجود خواهد داشت. این خطرات اغلب اتفاق نمیافتند و بسیار نادر هستند. خطرات دیگر نیز به ناحیه تحت درمان و فرد درمانگر بستگی خواهد داشت، ولی شایع ترین عارضه PRP زانو عفونت زانو می باشد.
پی ار پی زانو و مفاصل مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا و وزارت بهداشت ایران است.
کلنیک تخصصی درمان های غیر جراحی پیشگام
