تزریق اپیدورال یک روش نیمه تهاجمی به منظور رفع درد و مشکلات مربوط به دیسک کمر و فشار وارد شده با رشته های عصبی ستون فقرات می باشد. این روش که معمولا قبل از جراحی به منظور جلوگیری از جراحی سنگین دیسک کمر انجام می شود می تواند با درصد موفقیت نسبتا بالایی درد بیماران را تسکین دهد. در انجام تزریق اپیدورال با توجه به حساس بودن ناحیه تزریق لازم است فرآیند توسط پزشکان متخصص انجام شود و تمامی دستورالعملهای پزشکی لازم نیز توسط بیمار عملی گردد.
تزریق استروئيد اپیدورال دیسک کمر
تزریق استروئيد شامل یک کورتیکواستروئید (مانند تریامسینولون، متیل پردنیزولون، دگزامتازون) و یک عامل بی حسی (مانند لیدوکائين یا بوپیواکائين) است. داروها به ناحیه اپیدورال ستون فقرات که همان ناحیه میان مهره ها و کیسه سخت احاطه کننده اعصاب و طناب های نخاعی است تحویل داده میشود.
تزریق کورتیکواستروئید میتواند التهاب را کاهش بدهد و زمانی که به طور مستقیم به دیسک فتق شده تزریق شود میتواند اثرگذار باشد. متاسفانه این تزریق نمیتواند فتق دیسک را کوچک کند. تنها می تواند با دفع کردن پروتئین هایی که باعث ایجاد تورم شده اند روی اعصاب نخاعی اثر بگذارد. تسکین درد می تواند از چند روز تا چند سال دوام داشته باشد که به بیمار این امکان را میدهد تا با فیزیوتراپی و برنامه ورزشی وضعیت ستون فقرات خود را بهبود دهد.
نحوه اثرگذاری تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر
برخی اوقات ریشه های عصبی که به ناحیه کمری نخاع متصل اند ممکن است دچار التهاب شوند. به عنوان مثال برای فردی که دیسک کمر دارد ممکن است این اتفاق بیفتد. اعصاب ملتهب ممکن است باعث ایجاد دردی شوند که در پاهای فرد هم حس شود.
حین فرایند تزریق استروئید اپیدورال کمری، پزشک به ناحیه اپیدورال اطراف نخاع استروئید را تزریق می کند. ناحیه اپیدورال نخاع را مانند آستین احاطه کرده و حاوی چربی، اعصاب نخاعی، رگ های خونی و بافت های همبند است. استروئید روی اعصاب تحریک شده که درد را ایجاد کرده اند اثر میگذارد و تورم و فشار روی اعصاب را کاهش می دهد.
تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر اغلب تسکین موقتی فراهم میکند که سه ماه یا بیشتر ماندگار است اما برخی افراد تسکین درد کمتری تجربه می کنند یا تزریق هیچ تسکینی برایشان به همراه ندارد.
فواید تزریق اپیدورال دیسک کمر
هدف از تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر تسکین درد کوتاه مدت با مدت زمان کافی است تا بیمار بتواند با کمک فیزیوتراپی به روش های تسکین درد سنگین و تهاجمی نیازی نداشته باشد. فیزیوتراپی به کمک حرکات کششی و تقویت عضلات حمایت کننده ستون فقرات بیمار می تواند تسکین درد طولانی مدت را برای او فراهم کند.
تزریق استروئید اپیدورال اگر به درستی انجام شود فواید زیر را به دنبال دارد:
جایگزین جراحی
به کمک تزریق استروئيد اپیدورال بیمار نیازی به جراحی ستون فقرات ندارد. با توجه به اینکه این روش کم تر تهاجمی است بدن در مقایسه با روش های تهاجمی مانند جراحی به طور کاملتری بهبود پیدا می کند.
همچنین تزریق استروئيد اپیدورال از جراحی ستون فقرات بسیار ارزان تر است اگرچه این روش معمولا به درمان های مکرر نیاز دارد اما هزینه کمتری دارد و دوره نقاهت طولانی جراحی ستون فقرات را ندارد.
تسکین فوری
این تزریق سریعا درد کمر، گردن، دست ها، پاها و سایر نواحی بدن را که تحت تاثیر دیسک کمر قرار گرفته اند تسکین می دهد. داروی استروئیدی با کاهش التهاب فشار را از روی نواحی بدن که تحت تاثیر قرار گرفته بودند برمی دارد.
بهبود عملکرد
به کمک این تزریق عملکرد بدن بیمار بهتر میشود. اگرچه ریشه اصلی درد به خواب رفته است اما به کمک تزریق ناراحتی ناشی از التهاب تسکین می یابد.
نتایج این روش میتواند تا چند ماه ماندگار باشد. برخی بیماران در کنار این درمان از داروهای دیگر و فیزیولوژی کمک می گیرند تا فواید آن را به حداکثر برسانند.
چه کسی تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر را انجام می دهد؟
تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر به دقت بسیار بالایی نیاز دارد. بنابراین کسی که این تزریق را انجام میدهد باید آموزشی تخصصی قابل توجهی داشته باشد. متخصصانی که خدمات تزریق استروئید اپیدورال را ارائه می دهند عبارتند از:
- متخصص توانبخشی و طب فیزیکی
- رادیولوژیست
- متخصص هوشبری
- متخصص مغز و اعصاب
- جراح عمومی
افراد مناسب برای تزریق اپیدورال دیسک کمر
تزریق استروئید اپیدورال برای برخی از بیماران تحت درمان مبتلا به التهاب دیسک کمر مفید بوده است. این تزریق همچنین میتواند در تعیین مفید بودن جراحی برای درمان درد همراه با دیسک کمر کمک کند. زمانی که علائم با تمرینات توانبخشی تداخل پیدا میکند اپیدورال میتواند درد را به میزان کافی کاهش دهد تا بیمار بتواند فیزیوتراپی خود ادامه دهد.
- این تزریق نباید برای کسانی که عفونت یا اختلالات خونریزی دارند انجام شود.
- تزریق ممکن است سطح قند خون را در بیماران دیابتی کمی بالا ببرد.
- ممکن است موقتا فشار خون و فشار چشم را در بیماران مبتلا به گلوکوم بالا ببرد. این موارد را پزشک خود در میان بگذارید.
- اگر فکر میکنید ممکن است باردار باشید این موضوع را به پزشک خود بگویید. اشعه ایکس فلوروسکوپی ممکن است به جنین آسیب بزند.
انواع تزریق استروئید اپیدورال برای درمان دیسک کمر
برای تزریق استروئید اپیدورال سه روش اصلی وجود دارد:
تزریق اپیدورال اینترلامینار
در این روش داروی ضد التهاب و استروئید به ناحیه اپیدورال تزریق میشود. این مرسوم ترین روش برای درمان موارد آسیب های شخصی است.
تزریق اپیدورال ترانس فورامینال
در این روش بی حس کننده موضعی و استروئید در ناحیه ای که اعصاب نخاعی خارج میشود تزریق می شود.
تزریق اپیدورال کودال
در این روش تزریق استروئید کودال به ناحیه اپیدورال از طریق مجرای ساکروم صورت میگیرد. این نوع از تزریق چندان رایج نیست و برای بیمارانی به کار می رود که پس از جراحی کمر، دردشان تسکین نیافته است.
آمادگی برای تزریق استروئيد اپیدورال دیسک کمر
با توجه به احتمال استفاده از عکس برداری فلوروسکوپی (عکس برداری با اشعه ایکس) در فرایند تزریق، بسیار مهم است درصورتی که باردار هستید یا احتمال میدهید که باردار باشید از قبل به پزشکتان اطلاع دهید. همچنین به پزشکتان بگویید که چه دارویی هایی مصرف میکنید از جمله داروهای گیاهی، مکمل ها و سایر داروهای بدون نسخه.
پزشکتان به شما دستورالعمل های لازم در باره کارهایی که برای آماده شدن برای تزریق باید انجام دهید به شما میدهد. حتما دستورات را دنبال کنید. پزشکتان ممکن از شما عمل کردن به موارد زیر را بخواهد:
- محدود کردن خوردن و نوشیدن پیش از تزریق برای مدت زمان معینی
- تنظیم کردن داروهای خاصی که مصرف می کنید مخصوصا داروهای رقیق کننده خون
- برای مشخص کردن ناحیه دقیقی که نیاز به درمان دارد از شما بخواهد ام آر آی یا سی تی اسکن از کمرتان بگیرید.
- اگر قصد دارید برای تزریق آرام بخش مصرف کنید حتما فردی به عنوان همراه با خود بیاورید تا شما را به خانه برساند.
نحوه تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر
در زمان عمل از شما خواسته میشود فرم های رضایت نامه را امضا کنید و نام داروهایی که درحال حاضر مصرف میکنید و داروهایی که به آن ها حساسیت دارید بنویسید. فرایند تزریق ممکن است ۱۵ تا ۴۵ دقیقه زمان ببرد و پس از آن هم یک دوره نقاهت نیاز باشد تا بهبود یابید.
هدف این است که دارو در نزدیک ترین حالت ممکن به عصبی که درد می کند تزریق شود. نوع تزریق به شرایط بیمار و اینکه در بدن خود میله یا پیچ فلزی از جراحی های قبلی دارد یا خیر بستگی دارد. پزشک تصمیم میگیرد که کدام روش تزریق برای شما بهترین نتیجه را به دنبال دارد.
گام اول: آماده کردن بیمار
بیمار روی تخت دراز می کشد. بی حسی موضعی برای بی حس کردن ناحیه درمان استفاده میشود تا بیمار در طول عمل درد کمتری حس کند. بیمار حین فرایند تزریق به هوش و آگاه است تا بتواند به پزشک بازخورد بدهد. آرام بخش خوراکی در دوز کم مانند valium یا versed ممکن است به بیمار داده شود.
گام دوم: وارد کردن سوزن
پزشک به کمک فلوروسکوپ اشعه ایکس سوزن توخالی را پوست و مهره های استخوانی عبورمیدهد و به سمت ناحیه اپیدورال هدایت می کند. فلوروسکوپی به پزشک این امکان را می دهد تا حرکت سوزن را به صورت همزمان در نمایکشگر اشعه ایکس مشاهده کند و اطمینان حاصل کند که سوزن به محل مورد انتظار میرود. مقداری ناراحتی ممکن است رخ بدهد اما بیماران بیشتر فشار احساس میکنند تا درد. محل ورود سوزن کمی از خط فرضی در وسط کمر فاصله دارد تا به کانال عصبی برسد. رنگ کنتراست برای بررسی و تایید محل جریان دارو تزریق می شود.
گام سوم: تزریق دارو
زمانی که سوزن به درستی قرار بگیرد داروهای بی حسی و کورتیکواستروئید به ناحیه اپیدورال اطراف ریشه های عصبی تزریق می شوند. سپس سوزن از بدن بیمار بیرون کشیده می شود. بسته به محل درد این فرایند ممکن است برای سمت راست یا سمت چپ تکرار شود. این تزریق ممکن است برای یک یا چند سطح از سطوح ستون فقرات انجام شود.
تزریق استورئيد اپیدورال دیسک کمر چقدر درد دارد؟
احتمالا هنگامی که پزشک برای بی حس کردن ناحیه مورد نظر پیش از تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر بی حسی موضعی را تزریق میکند کمی سوزش احساس کنید.
ممکن است در طول عمل هیچ چیزی حس نکنید یا ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- فشار
- مور مور شدن
- احساس سوزش
- درد موقتی
اگر حین تزریق احساس ناراحتی میکنید معمولا این احساس بعد اتمام تزریق برطرف میشود. اگر در حین تزریق یا بعد از آن احساس درد شدید داشتید فورا به پزشکتان اطلاع دهید.
پس از تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر
اکثر بیماران میتوانند بلافاصله پس از عمل راه بروند. بعد از اینکه برای مدت کوتاهی که تحت نظر قرار گرفتند معمولا میتوانند مرکز درمانی را ترک کنند. به ندرت پای بیمار به صورت موقتی ضعیف یا بی حس می شود به همین خاطر لازم است کسی بیمار را به خانه برساند.
- معمولا بیماران روز بعد از عمل میتوانند به تمام فعالیت های روزمره شان بپردازند. در صورت احساس درد در ناحیه تزریق میتوان از یخ و مسکن های ضعیف استفاده کرد.
- میتوان سطح درد را طی چند هفته پس از عمل در یک دفتر یادداشت کرد. با از بین رفتن اثر داروی بی حسی و قبل از اینکه کورتیکواستروئيد اثر کند ممکن است متوجه افزایش جزئی درد، بی حسی یا درد شوید.
- بیماران باید برای ملاقات بعدی با پزشکشان پس از عمل وقت رزرو کنند تا اثربخش بودن عمل مورد بررسی قرار بگیرد و به نگرانی های بیمار حول درمان های بعدی پاسخ داده شود.
ریکاوری تزریق استروئيد اپیدورال
- تا پایان روز عمل نمی توانید رانندگی کنید و برای برگشتن از مرکز درمانی به خانه به کسی نیاز خواهید داشت.
- از خیس شدن در وان، استخر، دوش یا هر آب دیگری خودداری کنید تا زمانی که پزشکتان از سرگیری این فعالیت ها را برایتان بدون مانع بداند.
- یک روز بعد از عمل باید بتوانید به فعالیت های روزمره تان مشغول شوید. اما درد ممکن است تا چند روز نگذارد به فعالیت های سنگین مانند ورزش بپردازید.
نتایج تزریق استروئید اپیدورال دیسک کمر
تسکین درد جزئی نصیب بسیاری از بیمارانی که این تزریق را انجام میدهند میشود. در چنین بیمارانی برای به دست آوردن بهترین نتیجه ممکن معمولا با فاصله ۱ تا ۴ هفته یک یا دو تزریق دیگر انجام می شود. این تزریق ها به همراه جلسات فیزیولوژی و برنامه تمرینی خانگی برای تقویت عضلات پشت و پیشگیری از برگشتن درد این ناحیه در آینده انجام می شود.
چه مدت تسکین حاصل از تزریق اپیدورال دیسک کمر ماندگار است؟
اگرچه کمردرد برخی افراد به صورت دائمی تسکین می یابد اما این روش برای درمان کمردرد نیست. به طور معمول اگر فرد کمردرد مزمن داشته باشد این تزریق ممکن است ۳ تا ۶ ماه یا بیشتر اثرگذار باشد. در صورت عود کردن درد ممکن است نیاز باشد فرد چند بار در سال تزریق کند. برای افزایش اثرگذاری این درمان موارد زیر را در نظر بگیرید:
- ورزش به صورت منظم
- عدم مصرف دخانیات
- حفظ وزن مناسب برای بدنتان
عوارض جانبی تزریق استروئید اپیدورال
ممکن است تا چند روز کمرتان درد داشته باشد. گذاشتن ۳ تا ۴ بار کمپرس یخ روی ناحیه تزریق به صورت روزانه و مصرف مسکن های بدون نسخه می تواند کمک کند.
تزریق استروئید اپیدورال به طور کلی بی خطر است. رایج ترین عوارض جانبی بسیار خفیف است و شامل موارد زیر است:
- درد در ناحیه تزریق
- قرمز شدن صورت و سینه
- مشکل در خواب
- اضطراب
- گر گرفتگی
- افزایش سطح قند خون
- افزایش درد کمر
- سردرد
اگر چند روز پس از تزریق همچنان کمرتان درد میکند به پزشکتان اطلاع دهید. درصورت داشتن عوارض جانبی وخیم مانند خون ریزی یا واکنش آلرژیک فورا با مطب پزشکتان تماس بگیرید. در صورت نیاز به اورژانس با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید یا درصورتی که به مراقبت های اورژانسی نیاز دارید به بخش اورژانس یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
سوالات متداول
تزریق اپیدورال دیسک کمر چه مدت ماندگاری دارد؟
تزریق استروئيد اپیدورال میتواند در برطرف کردن دائم درد در بیماران مبتلا به دیسک کمر مفید واقع شود. بیمارانی که درد مزمن یا فتق مکرر دیسک مدت زمان اثرگذاری ۳ تا ۶ ماه یا گاهی بیشتر است.
آیا می توان قبل و بعد از تزریق استروئید اپیدورال چیزی خورد؟
پزشک دستورالعمل های مشخصی را به بیمار میدهد. بر اساس امکانات و نوع اپیدورال این دستورالعمل ها برای هرکس متفاوت است. چون این فرایند به همراه بی حسی موضعی انجام میشود خوردن یا نخوردن چندان اهمیت ندارد.
آیا از داروی بی حس کننده استفاده میشود؟ آیا تزریق های استروئید اپیدورال دردناک هستند؟
یک بی حسی موضعی به پوست تزریق میشود تا ناحیه ای را که سوزن قرار است از آن وارد بدن شود بی حس کند. بیماران ممکن است ناراحتی خفیفی تجربه کنند اما درد شدیدی نباید هنگام تزریق داشته باشند.
آیا در طول عمل یا پس از آن لازم است بیمار برای مدتی طولانی روی شکم دراز بکشد؟
این فرایند ممکن است ۱۰ تا ۲۰ دقیقه زمان ببرد و بیمار لازم است در صورت امکان به روی شکم دراز بکشد تا فلوروسکپی بتواند به درستی نتیجه بدهد.
چقدر زمان لازم است تا تزریق استروئید اپیدورال اثر خود را بگذارد؟
در اکثر مردم ۲ تا ۳ روز زمان لازم است تا تاثیرگذاری شروع شود. و معمولا پس از ۲ هفته به بالاترین میزان اثرگذاری میرسد.
آیا برای تزریق استروئید اپیدورال بیمار را بی هوش می کنند؟
تزریق تحت بی حسی موضعی و گاهی هم با آرامش بخش داخل وریدی انجام میشود. در این روش درمانی بیمار به هوش و آگاه است در غیر اینصورت فرایند نا ایمن می شود.
آیا پس از تزریق استروئيد اپیدورال میتوانم به سرکار خود بازگردم؟
شما میتوانید با توجه به سطحی که برایتان راحت است به فعالیت های رزومره تان مجددا بپردازید. اما در هیچ فعالیت بدنی سنگینی تا ۲۴ ساعت وارد نشوید. میتوانید ۲۴ ساعت بعد از عمل به کار و حرفه تان برگردید.
