یکی از علل مراجعه همه روزه به پزشکان ارتوپد و فیزیوتراپ‌ها، زانو درد ناشی از آرتروز و آسیب‌های زانو است. زانودرد ممکن است ناشی از افزایش سن و بیماری‌هایی مثل آرتروز مفاصل باشد و یا ناشی از ضربه و آسیب در حوادث و ورزش باشد. بسیاری از روش‌ها تا به امروز برای درمان زانو درد امتحان شده اند که از روش‌های ساده و خانگی مثل دارودرمانی و استفاده از پمادهای موضعی تا ماساژ و فیزوتراپی و روش‌های تهاجمی‌تر مانند تزریق و شاک ویو و در نهایت عمل‌های جراحی را در برمیگیرد.یکی از جدیدترین روش‌های درمانی زانودرد و مشکلات زانو، ارتوکین درمانی است.
تاریخچه ارتوکین تراپی
ارتوکین تراپی به سال 1988 در آلمان به ثبت رسید و مورد استفاده قرار گرفت و از آن پس به تدریج به دیگر کشورهای اروپایی و سراسر جهان راه یافت. حدوداً دو سال است که ارتوکین درمانی در مراکز درمانی معتبر جمهوری چک انجام می‌شود. ارتوکین تراپی تا به امروز برای درمان بیش از چهارصد هزار بیمار در سراسر جهان به کار برده شده است. ارتوکین درمانی مبتنی بر استفاده از مواد زیستی خود بیمار است، سرم خون از طریق کشت و آماده‌سازی خون خود بیمار به دست می‌آید. سپس یک یا دو بار در هفته در مفصل دردناک تزریق می‌شود.
ارتوکین درمانی چیست؟
ارتوکین تراپی روش منحصر به فردی برای درمان دردهای مفصلی، کمردرد و آسیب‌دیدگی‌های عضلانی و تاندون است که درد را بدون مصرف دارو و مواد خارجی تسکین می‌دهد. ارتوکین درمانی روشی کاملاً زیستی است که در آن فقط از عامل‌های التیام دهنده و پروتئین‌های گرفته شده از خون خود بیماران استفاده می‌شود. درمان با خون گرفتن از بیمار شروع می‌شود، سپس خون در شرایط خاصی آماده می‌شود. سرم به دست آمده از این فرآیند در ناحیه‌های دردناک تزریق می‌شود.
کاربردهای ارتوکین تراپی
سودمندی ارتوکین تراپی در درمان عارضه‌های زیر به اثبات رسیده است:
- درد مفصلی ناشی از آرتروز (مراحل یک تا سه)
- درد کمر و پشت بدن
- آسیب دیدگی تاندون یا عضله
- تحریک ریشه عصبی، آسیب تاندون یا عضله
- توانبخشی بعد از جراحی
ارتوکین تراپی نیازی به جراحی ندارد و به این روش می‌توان چند ناحیه را به طور هم‌زمان درمان کرد.
مزایای ارتوکین تراپی
چون ارتوکین درمانی زانو مبتنی بر استفاده از موادی است که از بدن خود بیمار گرفته می‌شود، بیماران به خوبی آن را تحمل می‌کنند. مواد ضدالتهابی و بازسازی کننده به دست آمده از سرم آماده سازی شده اثرات بالینی درازمدت دارند.
سازو کار ارتوکین تراپی زانو
هرچند ارتوکین تراپی زانو درمان ساده‌ای است، اما فقط باید توسط متخصص مجربی که در زمینه تکنیک‌های لازم آموزش دیده است، انجام شود. در ابتدا مقدار کمی، معمولاً حدود 60 میلی‌لیتر، خون از بیمار گرفته می‌شود و سپس در سانتریفیوژ چرخانده می‌شود تا اجزای تشکیل دهنده خون از هم جدا شود.
سرم بعد از جداسازی در تاندون‌ها، بافت نرم یا مفاصل دردناک تزریق می‌شود؛ پزشکان معتقدند که سرم خاصیت ضدالتهابی فوق‌العاده‌ای دارد. ابتلا به آرتروز پیامد وجود سیتوکینی موسوم به اینترلوکین 1 است که به گیرنده‌های سیتوکین مختلف متصل می‌شود. فرآیند اتصال اینترلوکین 1 به گیرنده‌های سیتوکین فرآیندی التهابی را فعال می‌کند؛ این فرآیند التهابی اثری دومینویی را به وجود می‌آورد که به آسیبی گسترده دامن می‌زند.
فرآیند اتصال در اثر تزریق سرم آماده سازی شده در ناحیه‌های دردناک متوقف می‌شود. به علاوه فاکتورهای رشدی در پی این تزریق آزاد می‌شود که آسیب‌های بیشتر را به حداقل می‌رساند. ارتوکین تراپی زانو فرآیند التیام‌بخشی طبیعی بدن را برمی‌انگیزد و هم‌زمان به بازیابی عملکرد و کاهش درد کمک می‌کند.
چون درد بیمار کمتر می‌شود، بهتر می‌تواند اعضای دردناک را حرکت بدهد. به علاوه عامل‌های بازسازی کننده موجود در سرم فرآیند بهبود را تسهیل می‌کند.
ارتوکین تراپی زانو چگونه انجام می‌شود؟
خون از بیمار گرفته می‌شود و تحت شرایط خاصی آماده‌سازی می‌شود. خون در دمای 37 درجه کشت می‌شود تا تولید پروتئین ضدالتهابی گیرنده اینترلوکین 1 (IL-1Ra ) تحریک شود. سپس پروتئین در آزمایشگاه استخراج می‌شود و در آمپول کشیده می‌شود تا برای تزریق آماده شود. سرم به دست آمده در زانوی بیمار تزریق می‌شود. تزریق یک یا دو بار در هفته انجام می‌شود و از بیماران خواسته می‌شود تا 48 ساعت بعد از تزریق، فعالیت بدنی سنگین نداشته باشند.
مراقبت‌های بعد از ارتوکین درمانی زانو
بیماران تا 48 ساعت بعد از تزریق نباید ورزش‌های سنگین انجام بدهند. شنا یا سونا نیز تا 24 ساعت بعد از تزریق ممنوع است.
درمان‌های تکمیلی بعد از ارتوکین تراپی زانو
برای این که بهترین نتیجه ممکن از ارتوکین تراپی زانو به دست بیاید، بیماران باید درمان توانبخشی را نیز در کنار ارتوکین تراپی انجام بدهند و عامل‌هایی را که منجر به بروز مشکل شده است، درمان کنند.
اثرات ارتوکین درمانی زانو
فعالیت التهابی بعد از شش تزریق ارتوکین تراپی کاهش می‌یابد، در نتیجه 90 ـ 95 درصد بیماران درد و خشکی مفصلی کمتری را تجربه می‌کنند، و توانایی حرکتی 80 درصد بیماران نیز افزایش می‌یابد. 80 درصد بیماران ظرف شش ماه آتی متوجه بهبود مستمر و کاهش درد می‌شوند و مشکل زانوی بیش از 30 درصد بیماران نیز برطرف می‌شود. اثری که در پایان مرحله ترمیم و بازسازی به دست می‌آید، در 60 درصد بیماران تا دو سال دوام دارد.
عوارض جانبی ارتوکین درمانی
سرم مورد استفاده در ارتوکین تراپی 100 درصد درون‌زاد است و به طور کامل از خود بیمار گرفته می‌شود. فرآیند ارتوکین تراپی کاملاً زیستی است و به همین دلیل بیماران به خوبی آن را تحمل می‌کنند.
عوارض جانبی به ندرت بعد از ارتوکین تراپی زانو بروز می‌یابد. تزریق گاهی اوقات باعث تحریک می‌شود.
سوالات رایج
ماندگاری اثر ارتوکین تراپی زانو چقدر است؟
ماندگاری اثر ارتوکین تراپی برای تمام بیماران یکسان نیست؛ غیرممکن است که بتوان دوام اثر درمان را پیش‌بینی کرد. شدت آسیب‌دیدگی در زمان شروع درمان یکی از عامل‌هایی است که بر دوام اثر آن تاثیر می‌گذارد.
ارتوکین تراپی در چه مواردی توصیه نمی‌شود؟
چنانچه تب یا عفونت حاد وجود داشته باشد، بیمار در سه روز گذشته اسهال شده باشد، در هفته گذشته آنتی بیوتیک مصرف کرده باشد یا در چهار هفته گذشته واکسن زده باشد، ارتوکین تراپی توصیه نمی‌شود. ارتوکین درمانی ترجیحاً باید بر روی بیمارانی انجام شود که وضعیت سلامتی پایداری دارند.
ارتوکین تراپی با چه درمان‌هایی تداخل ایجاد می‌کند؟
هیچ گونه تداخل منفی برای ارتوکین تراپی با داروها یا دیگر روش‌های درمانی گزارش نشده است.
چند تزریق باید انجام شود؟
تعداد تزریق‌های ارتوکین تراپی به شدت و نوع آسیب بستگی دارد. پزشک معالج تعداد تزریق‌های لازم را با توجه به نتایج معاینات بالینی توصیه می‌کند.
ارتوکین تراپی چه تفاوتی با پی آر پی دارد؟
ارتوکین تراپی و پی آر پی علی رغم وجوه تشابه متعدد، دو تفاوت اصلی با هم دارند:
1ـ پلاسمای سرشار از پلاکت (PRP) حاوی فاکتورهای رشد است، اما آنتاگونیست گیرنده اینترلوکین 1، که آسیب غضروفی ـ مفصلی را کاهش می‌دهد، در پی آر پی وجود ندارد.
بنابراین تاثیر تزریق PRP برای درمان آتروز بسیار کمتر از ارتوکین تراپی است و اثر نامطلوبی بر ترمیم غضروف مفصلی دارد.
2ـ پی آر پی در درمان‌های ترمیمی زیبایی به کار برده می‌شود، اما ارتوکین تراپی کاربردی در پزشکی زیبایی ندارد.
هزینه ارتوکین تراپی چقدر است؟
هزینه ارتوکین تراپی شامل هزینه‌های مربوط به ویزیت متخصص قبل و بعد از تزریق سرم اتولوگ و معاینات و آزمایش‌های تخصصی نیز می‌شود.
