پارگی روتاتورکاف شانه؛ علائم، دلایل و روش‌های درمان

“روتاتور کاف شانه”، گروهی از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها در شانه هستند. آن‌ها به شما کمک می‌کنند دست‌های خود را بلند کرده و آن‌ها را حرکت دهید. روتاتور کاف همچنین، بخش گردی شکل بالای دست (بازو) را در حفره تیغه شانه نگه می‌دارد. هنگامی که روتاتور کاف پاره می‌شود، قسمت تاندون عضله از استخوان بازو جدا می‌گردد. برخی از پارگی‌های جزئی ممکن است بدون جراحی درمان شوند، با این حال بسیاری از آن‌ها برای بهبودی مناسب نیاز به مداخله جراحی دارند.

انواع پارگی‌های روتاتور کاف چیست؟

• پارگی جزئی: با پارگی ناقص یا جزئی، تاندون هنوز تا حدودی به استخوان بازو می‌چسبد.
• پارگی کامل: با پارگی کامل، تاندون به طور کامل از استخوان جدا می‌شود. در این حالت یک سوراخ یا شکاف در تاندون وجود دارد.

علائم پارگی روتاتور کاف شانه چیست؟

پارگی ناگهانی ناشی از تصادف باعث درد شدید شانه و ضعف بازو می‌شود. با وجود پارگی دژنراتیو، ممکن است درد خفیفی داشته باشید که با مسکن‌ بهبود می‌یابد. با گذشت زمان، درد بدتر می‌شود و مسکن نیز دیگر کمکی نمی‌کند. باید بدانید که لزوماً همه افراد درد ندارند، اما بیشتر افراد درجاتی از ضعف بازو و شانه دارند.

علائم پارگی روتاتور کاف عبارتند از:

• سختی و درد ناشی از بالا بردن بازو
• شنیدن صدا یا احساسی خاص هنگام حرکت دادن بازو یا صدای تق تق
• شانه درد که در شب یا هنگام استراحت دادن به بازو بدتر می‌شود.
• ضعف شانه و تقلا برای بلند کردن وسایل

علت پارگی روتاتور کاف

حوادثی مانند زمین خوردن می‌توانند باعث شکستگی استخوان ترقوه یا دررفتگی شانه شود که باعث پارگی روتاتور کاف می‌شود. به طور معمول، پارگی روتاتور کاف در طول زمان رخ می‌دهد، زیرا تاندون با افزایش سن و استفاده از بین می‌رود (پارگی دژنراتیو). افراد بالای 40 سال نیز بیشتر در معرض خطر هستند.

علل پارگی روتاتور کاف شانه عبارتند از:

• زوائد استخوانی: زوائد استخوانی ممکن است در بالای استخوان شانه ایجاد شوند. هنگامی که بازوی خود را بلند می‌کنید، این زوائد استخوانی به تاندون ساییده می‌شوند که خود این سایش باعث ایجاد اصطکاک بین استخوان و تاندون می‌گردد. در نهایت ممکن است پارگی جزئی یا کامل ایجاد شود.
• کاهش جریان خون: با افزایش سن، جریان خون به روتاتور کاف کاهش می‌یابد. ماهیچه‌ها و تاندون‌های شما برای ترمیم خود به یک منبع خون سالم نیاز دارند. اگر خون به تاندون‌ها نرسد، ممکن است پاره شوند.
• استفاده بیش از حد: حرکات مکرر شانه در حین ورزش یا کار می‌تواند به عضلات و تاندون‌ها فشار وارد کرده و باعث پارگی شود.

عوامل موثر در پارگی روتاتور کاف

عوامل زیر ممکن است خطر آسیب روتاتور کاف را افزایش دهند:

• سن: خطر آسیب روتاتور کاف با افزایش سن افزایش می‌یابد. پارگی روتاتور کاف در افراد بالای 60 سال شایع است.
• برخی از مشاغل: مشاغلی که به حرکات مکرر بازو در بالای سر نیاز دارند، مانند نجاری یا نقاشی خانه، می‌توانند به مرور زمان به روتاتور کاف شانه آسیب برسانند.
• برخی ورزش‌ها: برخی از انواع آسیب‌های روتاتور کاف در افرادی که در ورزش‌هایی مانند بیسبال، تنیس و وزنه برداری شرکت می‌کنند، شایع‌تر است.
• سابقه خانوادگی: ممکن است یک جزء ژنتیکی در آسیب‌های روتاتور کاف دخیل باشد، زیرا به نظر می‌رسد این آسیب‌ها در خانواده‌های خاصی شایع‌تر است.
• پارگی مجدد همان تاندون: به خصوص اگر اولین پارگی بزرگتر از 3 سانتی‌متر باشد. پارگی مجدد که باعث درد شدید یا از دست دادن حرکت شود ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟

اگر موارد زیر را تجربه کردید، باید به پزشک مراجعه کنید:

• درد مزمن شانه و بازو
• دردی که در شب بدتر می‌شود یا خواب را مختل می‌کند.
• قرمزی، تورم یا حساسیت در ناحیه مفصل شانه
• ضعف شانه یا بازو

تشخیص پارگی روتاتورکاف

پزشک شما یک معاینه فیزیکی برای بررسی حساسیت شانه، دامنه حرکتی و قدرت بازو انجام می‌دهد. نیز، برای تشخیص بهتر، شاید نیاز به انجام آزمایشات تصویربرداری زیر داشته باشید:

• اشعه ایکس برای بررسی آرتریت یا خار (زوائد) استخوانی
• ام آر آی یا سونوگرافی برای بررسی پارگی تاندون

درمان پارگی روتاتور کاف

پارگی روتاتور کاف بدون جراحی به خودی خود بهبود نمی‌یابد، اما بسیاری از بیماران می‌توانند با درمان غیرجراحی و تقویت عضلات شانه، عملکرد خود را بهبود بخشیده و درد را کاهش دهند. فقط به این دلیل که پارگی وجود دارد، لزوماً به این معنی نیست که نیاز به جراحی دارید. از هر 10 نفری که پارگی جزئی دارند، هشت نفر با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. بهبود وضعیت ممکن است تا یک سال طول بکشد. استفاده از بازوبند و استراحت دادن برای به شانه برای بهبودی، بسیار کمک کننده می‌باشد. همچنین ممکن است لازم باشد فعالیت‌های خود را تغییر دهید و کار یا ورزش خاصی را برای مدتی متوقف کنید.

فیزیوتراپی

درک این نکته آسان است که هر پارگی به دلایل مشخصی بروز می‌کند. به همین دلیل ضروری است که درمان خود را با یک فیزیوتراپیست متخصص ارتوپد آغاز کنید تا ارزیابی دقیقی از وضعیت شما انجام داده و یک برنامه توانبخشی را طراحی کند که به علل پارگی شما رسیدگی کند.

ارزیابی کامل فیزیوتراپی برای پارگی روتاتور کاف باید شامل موارد زیر باشد:

• سابقه کامل مشکلات شانه
• گرفتن شرح حال پزشکی برای تشخیص اینکه چگونه سایر شرایط ممکن است خطر آسیب شما را افزایش داده باشند.
• معاینه برای رد سایر علل درد شما (درد ارجاعی)
• کشف عادات یا رفتارهای ناسالمی که مشکل را بدتر می‌کند (به عنوان مثال خوابیدن مداوم روی بازوی آسیب دیده)
• مشاهده وضعیت شانه و ستون فقرات در حالات نشسته و ایستاده
• ارزیابی حرکات عملکردی شانه (فشار دادن، کشیدن، بالا بردن)
• بررسی طول روتاتور کاف، قدرت و کنترل (الگوهای حرکتی)
• بررسی قدرت، طول و کنترل حرکتی گروه‌های عضلانی بزرگتر شانه
• بررسی وضعیت تیغه شانه، حرکت، قدرت و هماهنگی
• بررسی قفسه سینه و تحرک ستون فقرات

تنها پس از بررسی همه این اطلاعات، می‌توان یک برنامه درمانی ارائه داد تا احتمال موفقیت درمان شما بالا رود. درمان ارائه شده نیز باید با یافته‌های ارزیابی شما مطابقت داشته باشد. پیشرفت شما باید مرتباً ارزیابی شود و برنامه درمانی شما تنظیم گردد.

این برنامه درمانی می‌تواند شامل برخی از موارد زیر باشد:

• کشش یا تقویت گروه‌های عضلانی خاص برای اصلاح عدم تعادل
• منوال تراپی برای اصلاح عدم تعادل و بهبود تحرک شانه
• تمرینات عمقی برای بهبود موقعیت مفاصل و کنترل حرکتی شما
• تمرینات مناسب برای ستون فقرات
• اصلاح وضعیت بدن
• محدودیت یا اصلاح فعالیت
• مداخلات برای بهبود سلامت کلی (تغذیه، ورزش هوازی، ترک سیگار)
• درمان خود بافت پاره شده با منوال تراپی و سایر تکنیک‌های فیزیوتراپی

یک برنامه درمانی مناسب، فقط عناصری را در خود دارد که برای شما مفید است. استفاده از یک درمان کلی یا غیر اختصاصی به این معنی است که شما انرژی زیادی را صرف خواهید کرد ولی و شاید هیچ اثر درمانی برای شما نداشته باشد. برخی از تمریناتی که فیزیوتراپیست به شما خواهد داد عبارتند از:

تاب دادن دست

1. کنار یک میز، صندلی ثابت یا نرده بایستید و بازوی آسیب ندیده خود را برای ثبات روی سطح قرار دهید.
2. به آرامی با پشت صاف به جلو خم شوید و اجازه دهید بازوی آسیب دیده آزادانه آویزان شود. سپس، این بازو را به آرامی به جلو و عقب ببرید.
3. در همان حالت، بازوی خود را به داخل و خارج (از پهلو به پهلو) حرکت دهید.
4. سپس بازوی خود را به صورت دایره‌های کوچک حرکت دهید.
5. حرکت را در جهت عقربه‌های ساعت شروع کنید، سپس معکوس کنید و آن را در خلاف جهت عقربه‌های ساعت انجام دهید.
6. تمرین را با بازوی دیگر تکرار کنید.

تمرین کششی دست

1. صاف بایستید و شانه‌های خود را شل کنید. اگر نیاز به آرامش دارید چند نفس عمیق بکشید.
2. بازوی آسیب دیده را روی قفسه سینه، از زیر چانه (مانند تصویر) بکشید.
3. با بازوی سالم  آرنج بازوی آسیب دیده را نگه دارید.
4. هنگام انجام این تمرین، باید کشش را احساس کنید، نه درد.
5. تمرین را با بازوی دیگر تکرار کنید.

کشش دست با کش

1. این تمرین شامل استفاده از یک کش است که انتهای آن بسته شده و تا حدود 1 متر قابلیت کشسانی دارد.
2. یک سر حلقه را به یک جسم ثابت مانند دستگیره در وصل کنید.
3. انتهای دیگر را در یک دست نگه دارید و به اندازه کافی عقب بایستید تا شلی بند کم باشد یا اصلاً شل نباشد.
4. در حالی که بازوی خود از آرنج با زاویه 90 درجه خم کرده‌اید و نزدیک به بدن است، آرنج را به سمت عقب بکشید.
5. تمرین را با بازوی دیگر تکرار کنید.

دارو درمانی

برای به حداقل رساندن درد و تورم می‌توان از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و تزریق استروئید برای کاهش درد و تورم استفاده کرد.

لیزر درمانی

لیزر درمانی سرد ممکن است به بازسازی بافت کمک کند و می‌تواند در کنار درمان‌های کایروپراکتیک مورد استفاده قرار گیرد. از آنجایی که این دستگاه‌ها از نور ملایم به جای گرما یا تشعشعات پرانرژی استفاده می‌کنند، لیزر سرد ممکن است گزینه درمانی مناسبی باشد به خصوص برای زمانی که به دنبال درمان غیرتهاجمی و عوارض جانبی کم هستید. همراه با درمان کایروپراکتیک، استفاده از لیزر درمانی سرد ممکن است باعث ترمیم در سطح سلولی در بافت‌های روتاتور کاف شانه شود. این درمان همچنین ممکن است بر روی میتوکندری‌های درون سلولی تأثیر بگذارد و احتمالاً باعث شود سلول‌ها به طور مؤثرتری خود را ترمیم کنند.

گزینه دیگر درمان با لیزر کم توان است. لیزر کم توان، از طول موج‌های نور قرمز و مادون قرمز استفاده کرده، التهاب را از بین می‌برد و بهبودی بافت را نیز تسریع می‌کند. هدف این است که التهاب تاندون روتاتور کاف به طور موثر برطرف شود و بافت به خوبی ترمیم گردد.

تزریق پی آر پی برای پارگی روتاتور کاف

در تحقیقات نشان داده شده است که پی آر پی شانه برای درمان پارگی روتاتور کاف بدون خطرات و هزینه‌های جراحی بسیار موثر است. علاوه بر این، از آنجایی که تزریق پی آر پی در مطب پزشک انجام می‌شود، نیازی به بستری شدن در بیمارستان یا بهبودی طولانی مدت بعد از جراحی نیست. برای بیمارانی که حداقل به مدت دو سال نمی‌توانند جراحی انجام دهند، درمان مناسبی برای عارضه پارگی روتاتور کاف شانه‌شان می‌باشد.

طب سوزنی

طب سوزنی نیز یک گزینه درمانی موثر است. طب سوزنی روی نقاط حساس به ویژه در درمان آسیب‌های روتاتور کاف موثر است، زیرا به بهبود آن کمک می‌کند، گره‌های درون فیبرهای عضلانی و درد را کاهش داده و جریان خون را در آن ناحیه افزایش می‌دهد.

عمل جراحی روتاتور کاف شانه

1. داروهای مصرفی خود را بررسی کنید. دو هفته قبل از جراحی باید مصرف داروهایی مانند رقیق کننده‌های خون یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را متوقف کنید.
2. باید بدانید که تا چند هفته بعد از عمل نمی‌توانید رانندگی کنید و نیز برای رفتن به اطراف خانه به کمک نیاز دارید، بنابراین از یک شخص معتمد درخواست کمک کنید.
3. پیراهن‌های راحت داشته باشید که از جلو یا زیپ داشته باشد. هدف این است که از پوشیدن پیراهنی که باید از سر خود بپوشید اجتناب کنید.
4. همچنین سعی کنید کمی غذا از قبل از جراحی در یخچال آماده کنید تا نیازی به پخت و پز نداشته باشید.
5. تمامی وسایلی که به آن احتیاج دارید، در دسترس قرار دهید تا مجبور نشوید از بازوهای خود زیاد کار بکشید.
6.  هنگام حمام کردن نیز از وسایلی مانند صندلی دوش یا سر دوش قابل جدا شدن استفاده کنید.
7. تعدادی بالش اضافی برای حمایت از شانه در هنگام نشستن یا دراز کشیدن نیز مفید خواهد بود.

در شرایطی که پارگی روتاتورکاف عمیق و جدی باشد، پزشکان تشخیص عمل جراحی می‌دهند. ۳ عمل متفاوت برای پارگی روتاتورکاف شانه وجود دارند که هر کدام شیوه خاص خود را دارند. عمل جراحی باز، عمل آرتروسکوپی شانه و عمل مینی اوپن یا نیمه‌باز، که شما می‌توانید طبق مشورت و تجویز پزشک هر کدام از این سه راه را انتخاب کنید.

جراحی باز روتاتور کاف

این تکنیک شامل ایجاد یک برش باز به طول چندین سانتی‌متر روی شانه است. جراح عضله شانه را جدا می‌کند تا به تاندون پاره شده نزدیک شود و آن را ترمیم کند. عمل باز برای افرادی که پارگی‌های بزرگ یا پیچیده دارند و افرادی که به روش‌های بازسازی مانند انتقال تاندون نیاز دارند توصیه می‌شود. انتقال تاندون یک گزینه جراحی است که در صدمات شدید روتاتور کاف استفاده می‌شود، که در آن تاندون آسیب دیده نمی‌تواند دوباره به بالای استخوان بازو متصل شود. در این مورد، یک تاندون از یک مکان متفاوت در بدن (به طور معمول تاندون لاتیسیموس دورسی در کمر) برای ترمیم روتاتور کاف استفاده می‌شود. در طی این روش، جراح ممکن است زوائد استخوانی (استئوفیت‌ها) را که نشانه‌ای از آرتروز است و گاهی اوقات می‌تواند باعث درد شانه یا بر عملکرد مفصل شانه شود، بردارد.

عمل آرتروسکوپی شانه

این عمل حدود 2 ساعت طول می‌کشد. پروسه جراحی نیز شامل ایجاد 4 یا 5 برش بسیار کوچک در اطراف شانه است. ممکن است در اطراف جای زخم‌ها دچار بی‌حسی دائمی شوید، اما این معمولاً چندان قابل توجه نیست. استخوان آکرومیون معمولاً بریده می‌شود و رباط کوراکو آکرومیال برداشته می شود (این کار عملکرد قابل توجهی ندارد). هر دوی این ساختارها روی روتاتور کاف ساییده می‌شوند و در ایجاد پارگی واقعی نقش دارند.

اگر آرتروز مرتبط با مفصل آکرومیوکلاویکولار وجود داشته باشد، بخش کوچکی از استخوان از انتهای بیرونی استخوان ترقوه برداشته می‌شود. سپس روتاتور کاف بررسی می‌شود و پارگی ترمیم می‌گردد. در این روش جراحی از پیچ‌های قابل جذب و گاهی اوقات از پیچ‌های فلزی استفاده می‌کنیم. ولی باید بدانید که بخیه‌های استفاده شده غیرقابل جذب‌اند.

جراحی نیمه‌باز روتاتور کاف

در این روش از جراحی، از هر دو روش آرتروسکوپی و جراحی باز استفاده می‌شود. آرتروسکوپی برای ارزیابی آسیب، از بین بردن زوائد استخوانی و برداشتن غضروف آسیب دیده استفاده می‌شود. سپس، یک برش 3 تا 12 سانتی‌متری ایجاد می‌شود تا به جراح دسترسی مستقیم بصری برای ترمیم پارگی داده شود. روش نیمه باز نسبت به عمل باز، کمتر تهاجمی است. در حالی که عمل باز نیاز به جدا کردن عضله شانه (دلتوئید) دارد، ترمیم آرتروسکوپی و نیمه باز نیازی به این کار ندارند. تکنیک ترکیبی آرتروسکوپی و جراحی باز (جراحی نیمه باز) ممکن است برای افرادی که بیش از یک تاندون روتاتور کاف پاره شده‌ دارند توصیه شود.

مراقبت‌های بعد از جراحی روتاتورکاف شانه

مراقبت از محل جراحی برای شش تا هشت هفته اول برای بهبود استخوان ضروری است. از آنجایی که حال عمومی بیماران ممکن است به سرعت بهبود یابد، بسیار مهم است که در طول دوره بهبودی از مفصل محافظت کنند. جراحان همچنین یک برنامه توانبخشی بسیار خاص و دقیق را پس از جراحی تجویز می‌کنند که باید به شدت رعایت شود. البته فیزیوتراپ ماهر نیز می‌تواند بیمار را در مورد انجام تمرینات مناسب راهنمایی کند. این تمرینات به طور معمول از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

چگونه می‌توانم از پارگی روتاتور کاف جلوگیری کنم؟

برای جلوگیری از پارگی روتاتور کاف شانه، مهم است که عضلات و تاندون‌های خود را انعطاف‌پذیر نگه دارید. پزشک شما می‌تواند تمرینات کششی و تقویتی را به شما آموزش دهد تا در خانه انجام دهید.

پرسش‌های متداول

اگر پارگی روتاتور کاف را درمان نکنید چه اتفاقی می‌افتد؟

پارگی روتاتور کاف بدون درمان بدتر می‌شود. پارگی کامل می‌تواند حرکت بازوی شما را تقریباً غیرممکن کند. بدون درمان، ممکن است درد مزمن شانه داشته باشید و استفاده از بازوی آسیب دیده بسیار دشوار شود.

آیا پارگی روتاتور کاف خود به خود خوب می‌شود؟

در بیشتر موارد، پارگی روتاتور کاف به خودی خود بهبود نمی‌یابد و بدون درمان بدتر خواهد شد.

چقدر طول می‌کشد تا پارگی روتاتور کاف بهبود یابد؟

شش تا هشت هفته طول می‌کشد تا تاندون و استخوان بهبود یابند. زمان بهبودی کامل بسته به اندازه پارگی متفاوت است. برای یک پارگی کوچک، زمان بهبودی کامل حدود چهار ماه، برای پارگی بزرگ، شش ماه و برای پارگی‌های شدید و عظیم، بهبودی کامل ممکن است از 6 تا 12 ماه به طول بیانجامد.

آیا بعد از جراحی روتاتور کاف مجاز به رانندگی هستید؟

به طور کلی، باید حداقل به مدت 6 تا 12 هفته از رانندگی با ماشین خودداری کنید، یا تا زمانی که پزشکتان به شما اعلام کند دیگر نیازی به پوشیدن بازوبند ندارید. رانندگی با یک دست ناامن است و شانه‌ای که تحت عمل جراحی قرار گرفته است نباید خیلی از بدن دور شود.

 آیا پاره شدن روتاتور کاف همیشه درد دارد؟

پارگی تاندون روتاتور کاف شانه اغلب باعث درد در شب می‌شود. حتی ممکن است این درد شما را بیدار کند. در طول روز، درد بیشتر قابل تحمل است و معمولاً فقط با حرکات خاصی مانند بالای سر بردن یا به کمر بردن دست، درد را حس کنید.

در صورت درد روتاتور کاف چگونه بخوابم؟

بهترین گزینه برای جلوگیری از درد هنگام خوابیدن با وجود پارگی روتاتور کاف این است که به کمر بخوابید. هنگامی که به پشت می‌خوابید، شانه‌های شما تحت فشار کمتری قرار می‌گیرند.

در هنگام پارگی روتاتور کاف از چه ورزش‌هایی اجتناب کنم؟

• وزنه‌های سنگین اساساً بازوی شما را از حفره بیرون می‌کشند.
• بالا دادن شانه‌ها: پایین دادن شانه‌ها زیر وزنه نیز به اندازه بالا دادن شانه خطرناک است.
• اسکات: قرار دادن میله روی شانه‌ها و قرار گرفتن بازو بر روی روتاتور کاف فشار می‌آورد.