نيمهدررفتگي لگن هنگامي اتفاق ميافتد که فقط قسمتي از سر کروي استخوان ران در جايگاه کاسهاي شکل خود در مفصل لگن قرار داشته باشد، و يا به عبارت ديگر دچار يک دررفتگي به صورت جزئي شده باشد. علائم نيمهدررفتگي شامل درد در هنگام راه رفتن، لنگيدن و درد عمومي در ناحيه لگن است. در بعضي موارد ممکن است به خاطر دررفتگي لگن، طول پاها دچار ناهمخواني شود و يکي کوتاهتر از ديگري باشد. اگرچه احتمال وقوع نيمهدررفتگي لگن در جريان فعاليتهاي ورزشي هم وجود دارد، اما اين عارضه بيشتر در زمان مصدوميتها و سوانحي از قبيل تصادفات رانندگي اتفاق ميافتد.
مفصل لگن (ران) چيست؟
مفصل لگن، مفصلي است که از به هم پيوستن استخوان بزرگ ران پا و استخوان لگن خاصره تشکيل مي شود. اين مفصل داراي عملکردهاي متعددي در بدن انسان است و يکي از قويترين و بادوامترين مفاصل بدن است. اين مفصل به گونهاي ساخته شده است که بتواند تنش و فشار قابل ملاحظهاي را تحمل نمايد. همچنين مفصل لگن يکي از قسمتهاي بدن انسان است که خاصيت دوديسي (دوشکلي) جنسيتي نشان ميدهد، يعني شکل مفص لگن در مردان و زنان اندکي متفاوت است. اين تفاوت شکل لگن در مردان و زنان به خاطر آن است که زن بتواند فرايند بارداري و زايمان را انجام دهد.
علت نيمهدررفتگي لگن
به طور کلي، نيمهدررفتگي لگن در اثر وارد آمدن يک نيروي سنگين بر مفصل لگن اتفاق ميافتد. اين عارضه ممکن است در زمان سوانح و تصادفات و يا هنگام انجام مسابقات ورزشي پُربرخورد مانند راگبی به وجود آيد. تشخيص سريع و درمان صحيح دررفتگي و نيمهدررفتگي لگن، ضرورت بسيار زيادي دارد، زيرا اگر اين عارضه به موقع درمان نشود، ميتواند درآينده مشکلات جدي بيشتري براي فرد به وجود آورد. البته دررفتگي لگن، درد شديدي به دنبال دارد و اغلب لازم است که فوراً درمان شود.
علائم نيمهدررفتگي لگن
- کوتاهي پاي آسيبديده – هنگام معاينه به نظر ميرسد که پاي آسيبديده کوتاهتر از پاي سالم باشد.
- وضعيت ران پا در شرايط دررفتگي و نيمهدررفتگي لگن – ران پا کوتاه ميشود و در حالت عادي در وضعيت دورتر از بدن يا نزديکتر به بدن قرار ميگيرد و يا به طرف داخل يا خارج ميچرخد.
- آسيب ديدن عصب حسي – دررفتگي و نيمهدررفتگي مفصل لگن قدامي در 20% از کل موارد اين عارضه، ديده ميشود. دررفتگي لگن قدامي ميتواند باعث آسيبديدگي عصب فمورال (راني) و در نتيجه، بيحسي و سوزن سوزن شدن ران و مفصل زانو شود.
- آسيب ديدن عصب حرکتي – آسيبديدگي عصب فمورال باعث فلج شدن ماهيچهها ميشود. در واقع، به دنبال آسيبديدگي عصب فمورال، همه ماهيچههايي که يک عصب حرکتي از اعصاب فمورال به آنها ميرسد، فلج خواهند شد.
- ناتواني در راه رفتن و حرکت کردن
تشخيص
تشخيص دررفتگي و نيمهدررفتگي لگن، معمولاً با استفاد از عکسبرداري اشعه ايکس يا سي تي اسکن انجام ميشود. تشخيص دقيق اين عارضه و تمايز آن از ساير مشکلات احتمالي ناحيه لگن، بدون استفاده از روشهاي عکسبرداري و اسکن، کار بسيار سختي است. زيرا درد لگن ممکن است در اثر مشکلات و عوارض متعدد ديگري هم به وجود بيايد.
درمان
نحوه درمان نيمهدررفتگي لگن، به شدت اين عارضه و نوع دررفتگي بستگي دارد. مهمترين اقدام در زمينه درمان دررفتگی لگن آن است که مفصل ران به جاي اصلي خود بازگردانده شود و سپس درمانهاي حفاظتي آغاز شود. اين درمانها شامل استراحت دادن مفصل لگن و گذاشتن يخ روي آن به منظور کاهش التهاب ميباشد. معمولاً از داروهاي ضدالتهاب هم براي درمان اين عارضه استفاده ميشود. فشار وارد کردن روي مفصل آسيبديده و يا انجام فعاليتهايي مانند بلند کردن اجسام سنگين قبل از آنکه مفصل به طور کامل بهبود پيدا کند، ميتواند باعث تشديد آسيبديدگي آن شود.
کايروپرکتيک
برخي از موارد نيمهدررفتگي لگن را ميتوان با استفاده از تکنيک کايروپرکتيک اصلاح کرد. در روش کايروپرکتيک با استفاده از حرکاتي که با نيروي ملايم و در خلاف جهت مقاومت مفصل بر آن وارد ميشود، مفصل ران به وضعيت طبيعي خود بازگردانده ميشود. اين حرکات هنگامي مؤثر است که عدم تعادل بين عضلات، باعث خارج شدن سر استخوان ران از جاي خود و حرکت آن به طرف جلو يا بيرون شده باشد. براي انجام اين روش درماني، بيمار به پشت ميخوابد و پاي آسيبديده را از زانو و لگن خم ميکند و زانو را اندکي به سمت داخل (بدن) کج ميکند. سپس در حالي که پاي آسيبديده را گرفته و نگاه داشتهاند، متخصص کايروپرکتيک پا را به نحوي حرکت ميدهد که سر استخوان ران به سمت بالا و خارج بيايد. سپس در حالي که بيمار در برابر اين حرکت مقاومت ميکند، مفصل ران را به آرامي کشيده و آن را در محل خود جا مياندازد.
درمان فيزيکي
بعضي از انواع نيمهدررفتگي لگن به خوبي نسبت به روش درماني که شامل استراحت دادن، گذاشتن يخ و مصرف داروهاي ضد التهاب است، پاسخ ميدهند. اين روش بعد از جا انداختن لگن از طريق يک روش محافظتي استفاه ميشود. براي بهبودي کامل مفصل، بايد مدت زمان نسبتاً طولاني در حدود چهار تا شش ماه، به آن فرصت بدهيد و در اين مدت هميشه دستورالعمل درمان خود را با دقت دنبال کنيد. وقتي که درد و التهاب مفصل تا حد زيادي برطرف شد، بايد يک برنامه تمريني شامل حرکات ملايمي که به بازيابي دامنه حرکت مفصل کمک ميکند، اجرا شود و همزمان با آن، تمرينهاي کشش عضلات ران پا و تقويت عضلات ضعيف شده هم انجام ميشود تا به بهبودي سريعتر مفصل آسيبديده لگن و حفظ پايداري آن در درازمدت، کمک کند. شرکت کردن زودهنگام در ورزشهاي سنگين مانند وزنهبرداري، قبل از آنکه مفصل لگن فرصت کافي براي بهبودي کامل داشته باشد، ميتواند خطر آسيبديدگي بيشتر و بروز عوارض شديدتر براي لگن را افزايش دهد.
برای درمان دررفتگی و نیمه دررفتگی لگن روش لیزر سرد نیز وجود دارد.
ورزشهايي براي درمان نيمهدررفتگي لگن
لطفا قبل از انجام هر گونه ورزش برای توانبخشی بعد از نیمهدررفتگی و دررفتگی کامل لگن، با پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی صحبت کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و گرفتن نوبت از متخصصین طب فیزیکی و توان بخشی کلینیک پیشگام، تماس بگیرید.
شماره تلفن کلنیک تخصصی پیشگام
پذیرایی کیلنیک 1 : روزهای شنبه تا دوشنبه هر هفته از ساعت 16 لغایت 21
ستارخان. بعد از باقرخان. ابتدای پاتریس لومومبا. پلاک 14
پذیرایی کیلینیک 2 : روزهای سهشنبه و چهارشنبه بعد از ظهر 16 تا 21 و پنجشنبه صبح 10 تا 14
ستارخان. بین فلکه اول و دوم صادقیه. پلاک 1166. جنب بانک آینده. طبقه 4.
انقباض ايستاي عضله چهارسر ران
با فشار دادن زانوي خود بر روي حولهاي که لوله کرده و زير زانو قرار دادهايد عضله قسمت جلوي ران پاي خود (عضله چهارسر) را منقبض کنيد. انگشتهاي دست خود را بر روي قسمت داخلي عضله چهارسر ران بگذاريد تا سفت شدن آن در زمان انقباض را احساس کنيد. به همين حالت 5 ثانيه نگه داريد و سپس رها کنيد. اين حرکت را 10 بار با حداکثر شدتي که باعث تشديد علائم ناراحتي شما نشود، تکرار کنيد.
انقباض ايستاي عضله چهارسر ران (پاي چپ)
فشردن عضله نزديک کننده ران (در حالت خوابيده به پشت)
براي شروع اين حرکت، به پشت بخوابيد و به حالتي که در شکل نشان داده شده است، يک توپ بدنسازي (پيلاتس) کوچک را بين دو زانوي خود بگيريد. زانوهاي خود را صاف نگه داريد و عضلات ران پا (چهارسر) را منقبض کنيد. در اين حالت با منقبض کردن عضلات قسمت داخلي ران پا (عضله نزديک کننده) به آرامي با دو زانوي خود بر روي توپ فشار بياوريد. به همين حالت 5 ثانيه نگه داريد. اين حرکت را 10 مرتبه با حداکثر شدتي که باعث ناراحتي و تشديد درد شما نشود، تکرار کنيد.
فشردن عضله نزديک کننده ران (در حالت خوابيده به پشت)
خم و راست کردن زانو
زانوي خود با هر چند بار که ميتوانيد، خم و راست کنيد. دقت کنيد که اين حرکت نبايد باعث احساس درد شود و فقط بايد کشش خفيف تا ملايمي را احساس کنيد. تعداد دفعات اين حرکت را به تدريج و تا جايي که باعث ايجاد درد نشود، بيشتر کنيد. در صورتي که باعث تشديد علائم آسيبديدگي شما نميشود، اين حرکت را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنيد.
خم و راست کردن زانو
کشش مفصل لگن در حالت ايستاده
براي شروع اين حرکت، پشت يک صندلي يا نيمکت بايستيد تا بتوانيد تعادل خود را حفظ کنيد. کمر و زانوي خود را صاف نگه داريد و در حالي که عضلات ران و باسن را منقبض کردهايد، پاي خود را به سمت عقب ببريد. به همين حالت 2 ثانيه نگه داريد و سپس پا را به آرامي به وضعيت اوليه برگردانيد. اين حرکت را 10 مرتبه بدون آنکه باعث ايجاد درد شود، تکرار کنيد.
کشش مفصل لگن در حالت ايستاده (پاي راست)
سایر درمانها بعد از جا اندازی لگن جهت توانبخشی عضلات لگن در کلینیک تخصصی پیشگام شامل موارد زیر میشوند:
- ماساژ بافتهاي نرم
- طب سوزني
- TENS
- اولتراسوند
- سوزنکاري خشک (دراي نيدلينگ)
- الکتروتراپي
- يخ و گرما
