توانبخشی و فیزیوتراپی پس از شکستگی استخوان، از جمله اقداماتی است که به اندازه درمان خود شکستگی مهم و ضروری است. چرا که زمانی که استخوانی در بدن دچار شکستگی می‌شود، نه تنها استخوان ناحیه بلکه بافت‌های نرم و عصب مجاور این استخوان نیز دچار آسیب دیدگی میشوند. علاوه بر این، زمانی که پس از شکستگی، از اسلینگ یا گچ برای ثابت یا بی حرکت نگه‌داشتن استخوان استفاده می‌شود، این امر به مرور زمان می‌تواند منجر به ضعف عضلانی، سفتی مفاصل و درد استخوانی ناحیه شود. از این رو، فیزیوتراپی نقش بسزایی در تسریع بهبودی شکستگی‌های استخوانی داشته و مرحله بازپروری به وسیله فیزیوتراپی، به منظور دستیابی به بهترین نتیجه حتماً باید بلافاصله پس از شروع درمان شکستگی آغاز شود.
چرا فیزیوتراپی برای بهبودی شکستگی استخوانی، ضروری و حیاتی است؟
بسته به آسیب و شدت شکستگی، روش‌های متفاوتی برای درمان شکستگی استخوان وجود دارند. در اکثریت موارد، از گچ‌گیری و آتل (اسپلینت) برای حمایت بیشتر و بی‌حرکت کردن استخوان شکسته به منظور بهبود شکستگی استفاده می‌شود. با وجود این، فیزیوتراپی از بخش‌های مهم و حیاتی برای درمان شکستگی استخوان می‌باشد. فیزیوتراپی در چنین مواردی شامل یک برنامه جامع درمانی و توانبخشی بوده که برای دستیابی به مطلوب‌ترین نتیجه از درمان و بهبودی کامل بیمار طراحی می‌شود. با این حال، اکثریت بیماران از میزان اثر بخشی و حیاتی بودن فیزیوتراپی پس از شکستگی استخوان غافل و بی اطلاع هستند. اما باید توجه داشت که فیزیوتراپی پس از شکستگی استخوان، نه تنها به روند درمان کمک می‌کند بلکه، به طور کاملاً مؤثر منجر به بهبود شکستگی، کاهش درد و سفتی مفاصل می‌شود که این امر تدریجاً به بیمار کمک می‌کند تا بتواند سریع‌تر به زندگی عادی برگشته و فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرد.
فیزیوتراپی پس از شکستگی استخوان، نوعی رویکرد پیشگیرانه و توانبخشی کامل برای درمان آسیب بوده که باید بلافاصله پس از شروع درمان شکستگی آغاز شود. کاملا اثبات شده است که فیزیوتراپی برای جلوگیری از سفتی مفاصل و ضعف عضلانی پس از شکستگی که عمدتا طی ۶ هفته اول روند بهبودی رخ می‌دهند، موثر و نتیجه بخش است. از اینرو، چنانچه در تصاویر اشعه ایکس از شکستگی، بهبودی ضعیف استخوان دیده شود، فیزیوتراپی به منزله ابزاری است که به بیمار در بازیابی قدرت عضلانی و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند.
چه زمانی بعد از شکستگی استخوانی باید فیزیوتراپی را آغاز کرد؟
در اکثریت موارد، فیزیوتراپی در طول ۶ هفته اول پس از آسیب شروع می‌شود. متخصص طب فیزیکی همچنین، شما را راهنمایی می‌کند که چه زمانی باید برنامه توانبخشی خود را آغاز کنید. شروع این فرآیند در طول ۶ هفته اول روند درمان و بهبودی، به منظور جلوگیری از سفتی مفاصل و ضعف عضلانی پس از شکستگی بسیار مهم و ضروری خواهد بود. پس از گذشت ۶ هفته یا بیشتر از روند فیزیوتراپی، متخصص طب فیزیکی بر روی بازیابی کامل دامنه حرکتی مفاصل و قدرت عضلانی شما کار خواهد کرد.
اکثریت پزشکان برای تسریع روند بهبودی پس از تراز شدن استخوان، فیزیوتراپی را به بیمار توصیه می‌کنند. منوال تراپی یا درمان دستی در فیزیوتراپی، الکتروتراپی، انواع تکنیک‌ها و تمرینات افزایش دامنه حرکتی مفاصل، تماماً جزو اقداماتی هستند که به بهبودی و تقویت استخوان و بافت آسیب دیده مجاور شکستگی کمک می‌کنند. به طور کلی، فرآیند فیزیوتراپی و توانبخشی با تسریع بهبودی، کاهش درد و تورم و افزایش دامنه حرکتی، به روند بهبودی بیمار پس از شکستگی استخوان کمک می‌کند. از این رو، حتماً به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در مراحل اولیه درمان شکستگی به دنبال فیزیوتراپی باشید.
- حتماً از متخصص طب فیزیکی خود بخواهید تا برنامه ورزشی برای تمرین در منزل به شما ارائه دهد.
متخصص طب فیزیکی در مراحل مختلف فرآیند بهبودی در کنار شما خواهد بود.
چه انتظاری می‌توان از فرآیند فیزیوتراپی برای توانبخشی پس از شکستگی داشت؟
اولین جلسه مشاوره فیزیوتراپی، شامل بررسی و ارزیابی جامع و کامل آسیب وارده و ارائه دستورالعمل‌های خاص پزشک خواهد بود. به مرور زمان، این فرآیند درمانی از تمریناتی با دامنه حرکتی ملایم و غیرفعال به سمت تمریناتی با دامنه حرکتی فعال و تمرینات تقویتی با استفاده از وزن بدن، وزنه، نوارهای الاستیک، توپ و سایر تجهیزات خواهد رفت. یکی از اصول و قواعد بسیار مهم در فیزیوتراپی، افزایش تدریجی شدت تمرینات متناسب با روند بهبودی بیمار است که این امر موجب می‌شود بیمار بتواند سریع‌تر به اهداف درمانی خود برسد.
آغاز فیزیوتراپی بعد از شکستگی استخوان
پس از شکستگی استخوان به منظور دستیابی به بهترین نتیجه از درمان و حداکثر عملکرد فیزیکی، فیزیوتراپی برای بیمار تجویز می‌شود. از این رو، در طول فرآیند درمان شما به طور مکرر با فیزیوتراپیست خود کار خواهید کرد.
مدتی پس از طی روند درمان شکستگی و زمانی که قادر به حرکت باشید، برای بازیابی عملکرد طبیعی پس از شکستگی استخوانی، پزشک شما را به کلینیک فیزیوتراپی ارجاع خواهد داد. معمولاً این امر بعد از برداشتن گچ گرفتگی و زمانی که قادر به حرکت دادن ناحیه باشید انجام می‌شود.
در این مرحله نیز همچنان باید جوانب احتیاط را از حیث میزان اعمال وزن بر روی اندام آسیب دیده یا محدودیت بلند کردن وزنه رعایت کنید. از این رو، حتماً با پزشک خود برای اطلاع از محدودیت‌های حرکتی مشورت داشته باشید. اولین جلسه فیزیوتراپی شما شامل ارزیابی و سنجش شرایط خواهد بود که طی این جلسه، درمانگر یا متخصص احتمالاً قسمت‌های مختلف بدن در اطراف محل شکستگی را از حیث دامنه حرکتی، قدرت عضلانی، درد، میزان انعطاف‌پذیری، تورم یا نحوه راه رفتن (در موارد شکستگی‌های اندام تحتانی)، ارزیابی کرده و سپس، با طراحی یک استراتژی درمانی با شما تا زمان دستیابی به بهبودی کامل همکاری خواهد کرد.
اقدامات فیزیوتراپی پس از شکستگی استخوان، غالباً بر رفع اثرات منفی ناشی از بی‌حرکت بودن اندام توسط گچ یا اسلینگ متمرکز خواهد بود. چرا که بی‌حرکت ماندن اندام به مرور زمان منجر به از دست دادن دامنه حرکتی و قدرت عضلانی و در نتیجه کاهش عملکرد اندام می‌شود.
برنامه توانبخشی نیز به بهبود عملکرد اندام کمک می‌کند. برای مثال در موارد شکستگی استخوان پا، فیزیوتراپیست به بهبود نحوه راه رفتن شما کمک کرده و وسیله کمک حرکتی مناسب مانند واکر، عصای دستی یا عصای ۴ پایه را به شما توصیه می‌کند. همچنین، متناسب با شرایط بیمار، روند فیزیوتراپی در موارد شکستگی دست یا شانه نیز شامل فعالیت‌هایی خواهد بود که بر بهبود عملکرد اندام برای در دست گرفتن یا کشیدن متمرکز هستند.
انواع روش‌های درمانی مورد استفاده در فیزیوتراپی
بسته به آسیبی که فرد دیده است، فیزیوتراپیست از یکی از روش‌های زیر یا ترکیبی از چند روش را برای درمان استفاده خواهد کرد.
درمان دستی یا منوال‌تراپی
درمان دستی یا منوال تراپی، تکنیکی شامل حرکات و ماساژ دستی بوده که توسط متخصص طب فیزیکی و به صورت دستی برای بهبودی و افزایش دامنه حرکتی مفاصل آسیب دیده انجام می‌شود.
موبیلیزیشن مفصل
طی این تکنیک درمان دستی یا منوال تراپی نیز به منظور بازیابی دامنه حرکتی طبیعی، متخصص طب فیزیکی مفاصل را به صورت دستی با سرعت، عمق و دامنه‌های حرکتی مختلف به حرکت در می‌آورد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
این تکنیک درمانی شامل استفاده از یک واحد باتری کوچک برای انتقال جریان‌های الکتریکی کم از طریق الکترودهای متصل به پوست است که این رویه می‌تواند به طور موقت درد ناحیه آسیب دیده را تسکین دهد.
فیزیوتراپی و تمرینات درمانی
متخصص طب فیزیکی تمرینات مختلف و انواع تکنیک‌های کششی را به شما آموزش می‌دهد که برای بازیابی دامنه حرکتی مفاصل مؤثر هستند.
انواع تمرینات توانبخشی که به بهبودی شکستگی کمک می‌کنند کدامند؟
فیزیوتراپیست یا متخصص طب فیزیکی پس از ارزیابی عواملی نظیر شدت شکستگی، سن و تناسب اندام کلی بیمار، برنامه ورزشی را متناسب با شرایط فرد ارائه می‌کند که ممکن است ترکیبی از چند نوع تمرین باشد. رایج‌ترین تمرینات عبارت‌اند از:
- تمرینات نشسته: این دسته از تمرینات که شامل حرکت کشش سینه، کشش عضلات باسن با چرخش و تمرین کششی مارچینگ هیپ هستند، موجب تقویت عضلات و بهبود تحرک اندام میشوند.
- تمرینات افزایش دهنده انعطاف‌پذیری بدن: این دسته از حرکات به افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری عضلات کمک می‌کنند که شامل حرکت چرخش گردن، کشش گردن، خم شدن به طرفین و غیره می‌شود.
- تمرینات قدرتی: تمرینات قدرتی به افزایش حجم عضلانی بدن کمک می‌کنند که این امر برای بهبودی سریع‌تر شکستگی و جلوگیری از بروز شکستگی در آینده مفید است. این دسته از تمرینات شامل استفاده از وزنه‌های سبک، نوارهای مقاومتی، مینی اسکات و غیره می‌شود.
- تمرینات بهبود دهنده تعادل: این تمرینات باعث بهبود نحوه راه رفتن و دامنه حرکتی فرد میشوند که برای جلوگیری از بروز مجدد شکستگی مؤثر است. این دسته از تمرینات شامل راه رفتن به طرفین، راه رفتن روی پاشنه یا پنجه پا، روی یک پا ایستادن، حرکت گریپ واین و غیره میشوند.
- تمرینات افزایش دهنده دامنه حرکتی (ROM): این تمرینات برای بهبود تحرک مفاصل و کاهش سفتی عضلات مؤثر هستند. تمرینات افزایش دهنده دامنه حرکتی شامل تمرینات دامنه حرکتی غیرفعال (PROM)، تمرینات کمکی فعال دامنه حرکتی (AAROM) و تمرینات دامنه حرکتی فعال (AROM) می‌شود.
مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی (آهنربا درمانی)
امواج الکترومغناطیس که با استفاده از آهنربا در اندازه‌های مختلف توسط متخصص فیزیوتراپی به ناحیه اعمال میشوند، می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.
سوزن خشک یا درای نیدلینگ و طب سوزنی
در این تکنیک، متخصص سوزن‌های نازک را با هدف درمان موضعی عضله و بافت همبند وارد نقاط خاصی از بدن می‌کند که می‌تواند به طور موقت باعث کاهش درد شود.
تکنیک‌های بانداژ و تیپینگ
این تکنیک روند بهبودی و ترمیمی طبیعی بدن را تحریک می‌کند. در این روش از نوار یا بانداژ استفاده می‌شود که پوست را از بافت همبند دور کرده و این امر با افزایش فضای داخلی، به مایع لنفاوی اجازه می‌دهد تا حرکت مؤثرتر و بهتری داشته باشد.
آب درمانی یا هیدروتراپی
این روش شامل انجام حرکات تمرینی در داخل آب می‌شود که عمدتاً برای درمان آرتروز از این روش استفاده می‌کنند. این تمرینات ورزشی تحت نظارت متخصص طب فیزیکی در داخل آب با دمای ۳۳ الی ۳۶ درجه سانتی‌گراد انجام شده و شامل حرکات کششی، ایروبیک و تقویتی مختلف می‌شود.
تکنیک اعمال سرما و گرما به ناحیه آسیب دیده
اعمال کیسه یخ، اسپری نیتروژن و تکنیک‌های سرما درمانی می‌تواند در برخی موارد درد شدید را تسکین دهد. متخصص طب فیزیکی در موارد درد مزمن نیز از کیسه آب گرم، حرارت نور مادون قرمز، دستگاه دیاترمی و امواج اولتراسونیک استفاده می‌کند.
دیاترمی
در این روش از گرمای ناشی از تابش امواج الکترومغناطیس با فرکانس بالا برای درمان عارضه‌های مختلف استفاده می‌شود.
اولتراسوند و فونوفورز
در اولتراسوند تراپی یا سونوگرافی درمانی از محدوده فرکانس 0.5 تا 3 مگاهرتز استفاده می‌شود. در این روش از اعمال گرمای عمیق به نواحی موضعی برای درمان اسپاسم عضلانی، تحریک سطح سلولی، افزایش متابولیسم و بهبود جریان خون به بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود که به کاهش التهاب نیز کمک می‌کند. در روش فونوفورز از امواج مافوق صوت برای جذب مؤثرتر دارو به ناحیه مد نظر استفاده می‌شود. این تکنیک با ایجاد امکان جذب حداکثری داروهای ضد التهاب و مسکن موجب تسکین مؤثر درد می‌شود.
درمان‌های خانگی برای درمان شکستگی استخوان: برای تسریع بهبودی شکستگی چه اقداماتی را می‌توان در منزل انجام داد؟
برخی از اقداماتی که می‌توان برای رفع سفتی و تسکین درد مفاصل بعد از بهبود شکستگی در منزل انجام داد عبارت‌اند از:
- اعمال کیسه آب گرم یا پد گرمایی: این امر گردش خون را بهبود بخشیده و باعث انعطاف‌پذیری بیشتر مفاصل می‌شود.
- تمرینات کششی: انجام منظم تمرینات کششی باعث بهبود انعطاف پذیری مفاصل و عضلات می‌شود.
- اعمال کیسه یخ: اعمال کیسه یخ به مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه بر روی ناحیه متورم باعث تسکین درد شده و به کاهش التهاب کمک می‌کند.
- ماساژ: بعد از بهبودی زخم پوست، ماساژ دادن ناحیه با استفاده از روغن می‌تواند مؤثر باشد.
- به کارگیری ملایم اندام آسیب دیده در فعالیت‌های روزمره: این امر می‌تواند به بازیابی سریع‌تر عملکرد طبیعی اندام کمک کند. برای مثال، پس از شکستگی مچ دست یا انگشت دست، ورز دادن خمیر می‌تواند به بهبود حرکت مفاصل دست و انگشتان کمک کند. همچنین، در موارد شکستگی مچ پا نیز حرکات ملایمی مانند بالا یا پایین رفتن از پله می‌توانند به بازیابی عملکرد مچ پا کمک کنند.
توجه: قبل از انجام هر نوع تمرین یا ورزش ابتدا با پزشک خود مشورت داشته باشید.
بعد از چه مدتی شکستگی استخوان بهبود می‌یابد؟
به طور میانگین، ۶ الی ۸ هفته طول می‌کشد تا شکستگی استخوان ترمیم شود اما این امر بسته به عوامل متعددی ممکن است متغیر باشد:
عوامل موضعی یا عوامل مرتبط با ناحیه شکستگی:
- نوع شکستگی، شدت و میزان آسیب وارده
- وجود عفونت که می‌تواند موجب تأخیر، بهبودی ضعیف یا حتی عدم امکان درمان شود.
- میزان خونرسانی یا گردش خون به ناحیه شکستگی استخوانی
- نوع پایدارسازی که برای ثابت و بی‌حرکت نگه‌داشتن استخوان اعمال می‌شود (مانند گچ گیری، آتل بندی، جا اندازی همراه با تثبیت داخلی (ORIF) و غیره)
عوامل سیستمیک:
- سن فرد آسیب دیده (افرادی که به پوکی استخوان مبتلا باشند عوارض و مشکلات بیشتری در صورت شکستگی استخوان تجربه خواهند کرد.)
- نوع تغذیه فرد
- سیگار کشیدن (که باعث تأخیر و کند شدن روند بهبودی می‌شود.)
- نحوه و روش درمانی که اعمال می‌شود.
میزان ترمیم و بهبودی شکستگی استخوان بر اساس نشانه‌ها و علائم فیزیکی که به صورت بالینی قابل مشاهده هستند، مشخص می‌شود. در صورت وجود موارد زیر بهبودی کامل حاصل خواهد شد:
- عدم وجود درد حین تحمل وزن بدن بر روی اندام، بلند کردن اجسام یا حرکت کردن
- عدم حساسیت ناحیه شکستگی نسبت به لمس و فشار
- تار شدن یا از بین رفتن خط شکستگی استخوان در تصاویر اشعه ایکس
- بازیابی توانایی عملکردی کامل یا نزدیک به کامل اندام آسیب دیده
روند بهبودی شکستگی استخوان به ۳ مرحله تقسیم بندی می‌شود:
- فاز التهابی: این مرحله از لحظه ایجاد آسیب شروع شده و ۱ الی ۲ هفته طول می‌کشد. خونریزی در اطراف شکستگی، به شکل هماتوم شکستگی یا لخته در انتهای استخوان ایجاد می‌شود. آسیب وارده به بافت‌های مجاور ناحیه، منجر به مرگ سلولی شده که پاسخ التهابی بدن را فعال می‌کند. لخته ایجاد شده کاملاً جمع یا منقبض می‌شود و استخوان شروع به ترمیم یا جوش خوردن می‌کند.
- فاز ترمیمی: طی ۲ الی ۳ هفته آینده، ترمیم بافت رخ داده و سلول‌های جدید استخوان، غضروف و بافت فیبری در محل شکستگی تولید میشوند که به این فرآیند تشکیل کال گفته می‌شود. کلسیم در کالوس طی ۲ الی ۳ هفته پس از آسیب در عکس رادیولوژی هم دیده می‌شود.
- مرحله تکثیر و بازسازی: کال در ابتدا مخلوطی از استخوان، غضروف و بافت همبند است، ولی به تدریج تمام آن تبدیل به استخوان می‌شود. در این مرحله ناحیه شکستگی درد نداشته و این فاز تا بهبودی کامل ادامه پیدا می‌کند.
نتیجه گیری
شکستگی استخوان آسیبی دردناک بوده که می‌تواند منجر به ناتوانی و محدودیت عملکردی اندام شود. بسته به شدت و میزان آسیب ناشی از شکستگی استخوان، ممکن است این ناتوانی و محدودیت موقت یا دائمی باشد. از این رو، بازیابی تحرک و قدرت اندام آسیب دیده پس از شکستگی، باید جزو اهداف اصلی شما باشد که در چنین مواردی، فیزیوتراپی می‌تواند برای تسریع دستیابی به این هدف بسیار مؤثر و مفید واقع شود.
پرسش‌های متداول
متخصص طب فیزیکی چگونه شکستگی استخوان را درمان می‌کند؟
اگر پا یا مچ پای شما دچار آسیب دیدگی و شکستگی شده باشد، متخصص طب فیزیکی می‌تواند وسایل کمک حرکتی مثل عصا یا واکر به شما ارائه داده و طرز صحیح استفاده از این ابزار را به شما آموزش دهد. در حین بهبودی شکستگی نیز، متخصص طب فیزیکی می‌تواند در صورت لزوم، گچ گرفتگی یا آتل‌بندی ناحیه را متناسب با شرایط شما تنظیم یا تغییر داده و نحوه انجام تمرینات و مدیریت آسیب را آموزش بدهد.
عدم انجام فیزیوتراپی بعد از شکستگی استخوان چه پیامدی می‌تواند داشته باشد؟
بعد از شکستگی استخوان، فیزیوتراپی نقشی حیاتی برای بهبودی کامل شکستگی خواهد داشت. از این رو، عدم انجام فیزیوتراپی بعد از شکستگی استخوان حتی اگر شکستگی به خوبی بهبود یافته باشد، می‌تواند منجر به ضعف اندام تحتانی یا فوقانی و یا سفتی و درد مفاصل شود.
بعد از شکستگی استخوان چه زمانی باید فیزیوتراپی را شروع کرد؟
در صورت امکان بهتر است که فیزیوتراپی چند روز پس از آسیب آغاز شود. به تعویق انداختن فیزیوتراپی می‌تواند موجب تشدید آسیب یا علائم بیمار شده و حتی روند درمان را دشوارتر یا پرهزینه سازد.
تا چه مدت باید فیزیوتراپی انجام داد؟
معمولاً ۶ الی ۸ هفته فیزیوتراپی برای بهبود آسیب دیدگی بافت نرم نیاز بوده و ممکن است دوره فیزیوتراپی شما نیز به همین میزان ادامه‌دار باشد. به مرور در جلسات فیزیوتراپی، متخصص میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف درمانی را ارزیابی کرده و ادامه برنامه فیزیوتراپی را به نسبت این امر تعیین خواهد کرد.
آیا ماساژ دادن برای بهبودی شکستگی مفید است؟
در موارد شکستگی‌های باز، تا زمان ترمیم کامل پوست باید از ماساژ دادن ناحیه اجتناب کرد. در برخی موارد، متخصص یا درمانگر ممکن است ناحیه را با حرکات دایره‌وار همراه با فشار و انقباض عضلات ماساژ دهد.
سریع‌ترین روش برای ترمیم شکستگی استخوانی چیست؟
چند عامل می‌توانند به تسریع روند بهبودی شکستگی استخوان کمک کنند:
- ثابت و بی حرکت ماندن ناحیه: ثابت و بی‌حرکت نگه‌داشتن استخوان شکسته از اصلی‌ترین عوامل برای بهبودی سریع و ایمن شکستگی است.
- تغذیه مناسب
- اجتناب از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی
- فیزیوتراپی
اعمال حرارت برای شکستگی استخوانی بهتر است یا اعمال سرما؟
پس از کاهش تورم ناحیه (که معمولاً در ۳ روز در اوج خود قرار دارد)، شروع به اعمال گرما کنید. با وجود این، اگر مفاصل و استخوان‌های شما آسیب دیده باشد، بهترین گزینه اعمال کیسه یخ خواهد بود. عمدتاً گرما و حرارت برای درمان آسیب دیدگی‌های عضلات و بافت نرم بدن مؤثر بوده و کارایی بهتری دارد.
در موارد شکستگی استخوان چه کارهایی را نباید انجام داد؟
سعی نکنید که استخوان شکسته را مجدداً تراز کنید یا استخوانی که در رفته را جا بیندازید. اگر با نحوه آتل‌بندی آشنایی دارید، یک آتل را در زیر و دیگری را در بالای ناحیه شکستگی قرار دهید. قرار دادن آتل می‌تواند موجب کاهش درد و ناراحتی مصدوم شود.
آیا انجام روزانه فیزیوتراپی مشکل یا ضرری ندارد؟
خیر، متخصص فیزیوتراپی حین تعیین تعداد دفعات تمرین و جلسات فیزیوتراپی، عوامل متعددی را مد نظر قرار می‌دهد که مهم‌ترین آن‌ها شامل شدت آسیب دیدگی و میزان واکنش‌پذیری و پاسخ بدن بیمار به درمان است. ماهیت اختلال عملکردی بیمار، اهداف درمانی و جدیدترین روش‌ها نیز در طراحی برنامه تمرینی لحاظ می‌شود.
آیا بعد از جلسات فیزیوتراپی باید استراحت کرد؟
از روزهای استراحت بین جلسات فیزیوتراپی نهایت استفاده را برای بازیابی انرژی و قدرت عضلانی داشته و حتماً خواب و استراحت کافی داشته باشید. داشتن خواب و استراحت کافی موجب حفظ سلامتی ذهن و بدن شده و اگر زمان کافی را به خواب و استراحت اختصاص دهید، احتمال بهبودی سریع‌تری خواهید داشت.
