یکی از متداولترین روشهای جراحی زانو آرتروسکوپی است (یک روش جراحی که برای اصلاح انواع متفاوتی از مشکلات زانو به کار می رود)، ولی معمولاً بعد از هر نوع جراحی زانو، یک دوره فیزیوتراپی پیشنهاد میگردد. فیزیوتراپی پس از جراحی زانو میتواند سرعت بهبودیتان را افزایش دهد و حتی با سرعت بیشتری شما را به زندگی عادی برگرداند. برای اطلاع از روشهای فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو این مقاله را تا انتها بخوانید.
چرا بعد از جراحی زانو به فیزیوتراپی نیاز است؟
فیزیوتراپی نقش خیلی مهمی در فرایند بهبودی بعد از جراحی زانو دارد. که به بازیابی توان و دامنه حرکت کمک می کند و در عین حال به بیماران کمک میکند تا زودتر به فعالیتهای روزمرهشان برگردند.
بعد از جراحی زانو، شاید ترغیب شوید که در سریعترین زمان ممکن روی پاهای خود بایستید. فیزیوتراپی (چه در منزل و چه با یک درمانگر) نقش مهمی در تضمین سلامت مفصل شما دارد. بدون انجام فیزیوتراپی ممکن است حرکات شما هیچ گاه به حالت عادی برنگردد. عدم توجه به فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو ممکن است عوارضی داشت باشد مثل:
- کم شدن دامنه حرکتی
- آتروفی عضلات پشتیبان
- کند شدن فرایند بهبودی به خاطر کم شدن جریان خون که ممکن است به دلیل عدم حرکت باشد.
- فشار زیاد روی زانو به خاطر حرکات غلط
فواید فیزیوتراپی زانو چیست؟
مزایای فیزیوتراپی شامل:
- قدرت دادن به عضلات اطراف مفصل شما
- بهبود گردش خون برای افزایش بهبودی
- کم شدن درد و تورم
- برگرداندن حرکات و عملکرد نرمال
- افزایش سرعت برگشت به فعالیتهای روزمره
کاربردهای فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو چیست؟
فیزیوتراپیستها به شکل تخصصی برای فهمیدن نحوه حرکت بدن آموزش دیدهاند و فیزیوتراپی پس از جراحی زانو یک اصل مهم در بهبودی شما است.
بعد از ارزیابی ابتدایی شما، فیزیوتراپیستتان یک دستورالعمل شخصی از تمرینات طراحی شده برای کمک به شما استفاده میکند تا به اهداف زیر در سریعترین زمان ممکن برسد.
- عادی راه بروید.
- از پله بالا بروید.
- به بقیه فعالیتهای روزانه برگردید.
معاینات لازم قبل از فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست از شما سوالاتی دربارهی سابقه بیماریتان خواهد پرسید. بعد از جمع آوری همه اطلاعات، وضعیت شما سنجیده میشود. قسمتهای مهم ارزیابی در زیر آمدهاند و ممکن است به ترتیبی که درمانگرتان بخواهد انجام شود.
- حالت بدنی (پوسچر): فیزیوتراپیستتان وضعیت عمومی بدنتان را بررسی میکند، مواردی مثل هم ترازی کمر، لگن، و زانوها و مچ پا. این موارد نقش مهمی در سلامت زانوی تان دارند. درمانگرتان قسمتی که جراحی شده را چک میکند تا از بهبودی بخیهها اطمینان حاصل کند. با مقایسه هر قسمت، درمانگرتان تشخیص میدهد که آیا تورم، کبودی یا کاهش اندازه عضلات در شما دیده می شود یا خیر.
- تجزیه و تحلیل راه رفتن: درمانگر با دیدن نحوه راه رفتنتان به جلو و عقب، مطمئن میشود که عصایتان برای شما تنظیم شده است و شما با به راحتی از آن استفاده میکنید. مقدار وزنی که به پای خود وارد میکنید به دکتر جراح و نوع عمل انجام شده (سیمانی یا غیر سیمانی) وابسته است.
- دامنه حرکتی (ROM): درمانگرتان دامنه حرکتیتان را در زانویتان چک میکند. این یک اندازهگیری است که مشخص میکند تا چه اندازه میتوانید زانوی خود را جلو و عقب کنید (خم کردن/کشش). ممکن است شما در هر دو جهت درد و محدودیت حرکت داشته باشید. حرکت کلاهک زانو (کشکک) هم چک میشود که آزادانه حرکت میکند. دامنه حرکتیتان برای مقایسه مقدار بهبودی که بعد از فیزیوتراپی ثبت میشود.
- قدرت: درمانگرتان قدرت عضلاتتان را بررسی میکند. هنگامی که درمانگر عضلات دور زانو را بررسی میکند، ممکن است از شما خواسته شود که در برابر فشار، مقاومت کنید. بقیه عضلاتی که ممکن است چک شوند شامل: عضلات ران، باسن و ساق پا میشوند. این اندازهگیریها با سمت دیگر شما مقایسه میگردد. ضعف در عضلات مهم با یک برنامه تقویتی برطرف میگردد.
- دور کمر: با استفاده از یک متر، درمانگرتان میتواند دور ران، زانو و ساق پا را مقایسه کند. که میتواند نشانهای از تورم باشد یا اینکه عضلاتتان به خاطر استفاده نشدن یا درد، اندازه خود را از دست دادهاند (آتروفی شده اند).
- معاینه فیزیکی: پزشک زانویتان را معاینه میکند. پزشک دقیقاً پایتان را در جهات متفاوت حرکت میدهد تا اطمینان حاصل کند که زانو و بقیه مفاصل به آرامی حرکت میکنند. درمانگرتان همچنین انعطافپذیری عضلات و تاندونهای دور زانو را بررسی میکند. این نوع معاینه میتواند به درمانگرتان کمک کند تا بهترین نوع درمان را برای شما انتخاب کند.
- لمس: لمس موقعی است که درمانگرتان بافتهای نرم دور ناحیه دردناک را لمس میکند. این کار برای بررسی تغییرات دمایی، بررسی میزان تورم، تعیین قسمتهای دردناک، و دیدن نقاط حساس یا گرفتگی عضلات دور مفاصل زانو انجام میشود. این کار میتواند به درمانگرتان کمک کند بهترین درمان را برایتان پیدا کند.
- طرح درمان: بعد از پایان معاینه، درمانگرتان یک برنامه درمانی را تهیه میکند. طرح درمان، انواع درمانهایی را که برای بیماریتان استفاده میگردد را لیست میکند که مشخص میکند چه تعداد ویزیت احتیاج دارید و چه مدت به درمان احتیاج دارید. این برنامه همچنین اهدافی را لیست میکند که به نظر شما و درمانگرتان بیشترین کمک را برای انجام فعالیتهایتان به شما میکنند که به راحتی و با کمترین درد باشد. در پایان، یک پیش آگاهی است، که نشان میدهد چگونه درمان به شما کمک میکند تا بهبود یابید.
موقعی که ارزیابی تکمیل شد، فیزیوتراپیست برنامه درمانی مختص شما را مشخص میکند که شامل تعداد و همچنین تمرینات و درمانهایی است که برای درمان بیماری شما استفاده میشوند.
زمان شروع فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو
آیا میدانستید که چند ساعت بعد از جراحی شروع به راه رفتن و کار با فیزیوتراپیست خواهید کرد؟ دکتر شروع به تمرین کردن با زانوی شما میکند و تمرینات ویژهای را به شما آموزش میدهد که به تقویتتان کمک میکند. که بدین معناست که شما میتوانید بعد از جراحی زودتر بهبود حاصل کنید. معمولاً تا 12 هفته بعد از جراحی زانو باید فیزیوتراپی کنید.
نحوه انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو
فیزیوتراپیستها و متخصصین طب فیزیکی از تکنیکهای مختلفی استفاده میکنند تا روند بهبودی بعد از جراحی زانو رو تسریع کنند.
انجام حرکات ورزشی
فیزیوتراپتان دستورالعملی از تمرینات تهیه میکند که به طور ویژه برای موارد زیر طراحی شدهاند:
- تقویت عضلات زانو
- کم کردن تورم
- افزایش دامنه حرکتی زانو
هشدار: برای سلامت خود، هیچ تمرین فیزیوتراپی را بدون مشورت با فیزیوتراپیست تان انجام ندهید.
بالا آوردن پا
- به آهستگی پای آسیب دیده خود را به سمت جلو بلند کنید و زانوهای تان را صاف نگه دارید.
- به حالت اول برگردید.
- تمرین را 10 بار تکرار کنید.
بالا آوردن پا به حالت دراز کشیده
- به پشت بخوابید و زانوی آسیب دیدهتان را خم کنید.
- در حالی که عضله چهار سر خود را سفت میکنید، زانوی دیگرتان را صاف کنید.
- به آهستگی پای خود را بالا بیاورید تا جایی که پای شما تقریباً 10 اینچ بالاتر از زمین قرار گیرد.
- به آهستگی آن را روی زمین پایین بیاورید، بعد استراحت کنید.
- این کار را برای 5 دفعه هر بار 10 مرتبه، تکرار کنید.
کشش همسترینگ
- به پشت دراز بکشید.
- باسن خود را خم کنید، ران خود را کاملاً بالای زانو بگیرید.
- به آهستگی زانویتان را صاف کنید تا موقعی که در پشت زانو احساس سفتی کنید.
- تا 60 ثانیه نگه دارید، بعد استراحت کنید.
- تمرین را 10 بار تکرار کنید.
- تمرین را مجدداً با پای دیگر انجام دهید.
خم کردن زانو
شما باید این کار را به ترتیب زیر انجام دهید:
- با کمک واکر یا عصا بایستید، ران خود را بلند کرده و زانویتان را تا جایی که میتوانید خم کنید. 5 تا 10 ثانیه نگه دارید.
- زانویتان را صاف کنید، اول با پاشنهتان زمین را لمس کنید.
- چند مرتبه تکرار کنید تا خسته شوید.
- این تمرین باید ۲ دقیقه به طول بیانجامد.
ورزش ساق
بنشینید. با فشار دادن پا به سمت بالا و پایین، به آهستگی مچ پای جراحی شدهتان را بگیرید و بکشید.
- ده مرتبه این حرکت را تکرار کنید.
- هر ساعت که بیدار هستید، 1 مرتبه انجام دهید و تا زمانی که به سطح عادی فعالیت خود بازگردید، ادامه دهید.
تحریک الکتریکی
این تکنیک درمانی، از تکانههای الکتریکی کوچک برای تحریک عضلات استفاده میکند. تحریک الکتریکی اکثراً قسمتی از فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو است. این یک درمان تخصصی است که به افزایش نیروی عضلانی، کم شدن درد زانو و بهبود عملکرد کمک میکند.
اولتراسوند درمانی
اولتراسوند یک درمان بدون درد است که برای افزایش بهبودی بعد از جراحی زانو استفاده میگردد، موقعی که بافت در معرض اولتراسوند قرار میگیرد، امواج صوتی باعث ایجاد یک ارتعاش کوچک در بافت میشود. این لرزشها، انرژی گرمایی تولید میکند که باعث افزایش جریان خون در آن قسمت میشود. این افزایش جریان خون باعث افزایش اکسیژن و مواد شیمیایی میشود که برای بهبود بافت آسیب دیده مفید هستند.
لیزر درمانی سرد
روش لیزر درمانی سرد از سطوح پایین انرژی یا فوتونهایی استفاده میکند که به عمق بافت درد نفوذ میکنند. نور باعث تغییرات شیمیایی میشود که به بهبود سلولهای آسیب دیده و رشد دوباره سلول سالم کمک میکند.
بیوفیدبک
کنترل عضلانی اساس قدرت است. استفاده از بیوفیدبک میتواند به شما کمک کند تا کنترل عضله چهارسر ران را به حالت اول برگردانید. یونیت بیوفیدبک الکترودهای سطحی دارد که روی پوست روی عضلهای که مشکل دارد گذاشته میشود. همانطور که با عضله را تمرین و کار میکنید، دستگاه به شما “فیدبک” میدهد تا شما بتوانید عملکرد ماهیچه ضعیف را مشاهده کنید و بشنوید. بیوفیدبک همچنین میتواند طوری تنظیم شود که اگر ماهیچههای دیگر بر ماهیچههای ضعیف غلبه کردند به شما هشدار دهد. بیوفیدبک را میتوان در طول فعالیت ورزشیتان به کار ببرید تا بفهمید که آیا روی عضله مناسبی کار میکنید یا نه.
ماساژ
ماساژ درمانی منجر به افزایش جریان خون در ماهیچهها میگردد. این کار، جذب مواد مغذی لازم برای عملکرد مناسب را سرعت میدهد و دفع مواد زائد متابولیک را که میتواند باعث درد و به عقب افتادن بهبودی شود را افزایش میدهد.
برنامه فیزیوتراپی خانگی
با بهبود شرایطتان، تمرینهای پیشرفتهای به شما داده میشود تا در منزل یا در سالن بدنسازی انجام دهید. در فاصلههای زمانی منظم با درمانگرتان صحبت میکنید تا اطمینان حاصل کنید که این تمرینات را منظم و ایمن انجام میدهید. در حین این بررسیهای مجدد، ممکن است تمرینات بیشتری به شما داده شود تا در چندین هفته آینده کار کنید. در آخر شما به یک برنامه نهایی خانگی خواهید رسید. وقتی که مجاز به فعالیتهای کامل شدید، ممکن است از شما خواسته شود که در چندین ماه آینده چند بار ویزیت شوید. این کار منجر به مقایسه قدرت و عملکرد زانوی عمل شده میشود و از عملکرد شما در سطوح اوج اطمینان حاصل کند. پیش از اینکه درمانتان کامل گردد، بررسیهای بیشتری انجام میگردد تا ببینیم نسبت به موقعی که برای نخستین بار درمان را آغاز کردید، چقدر پیشرفت داشتهاید.
پرسشهای متداول
بعد از جراحی زانو چند جلسه به فیزیوتراپی احتیاج دارید؟
در واقع، بسته به شرایط شخصی شما، از یک بیمار به بیمار دیگر فرق دارد. با این وجود، در کل، شما میتوانید توقع حدود 3 تا 4 هفته فیزیوتراپی را داشته باشید.
آیا فیزیوتراپی پس از جراحی زانو میتواند مانع از آسیب دوباره شود؟
فیزیوتراپی بعد از جراحی زانو میتواند به بهبود عملکرد و دامنه حرکتی زانو کمک کند، همچنین ناحیه آسیب دیده را تقویت کرده و از آسیب دوباره به زانو ممانعت میکند.
چه زمانی بعد از جراحی زانو به فیزیوتراپی احتیاج دارید؟
فیزیوتراپی پس از جراحی زانو در بیشتر مواقع بین 4 تا 12 هفته طول میکشد.
آیا فیزیوتراپی پس از جراحی زانو دردناک است؟
ممکن است حین انجام تمرینات، احساس ناراحتی کنید، ولی این ناراحتی «معقول» است. اگر درد زیادی تحمل کردید یا بیشتر از یک ساعت پس از ورزش این درد به طول انجامید، در ویزیت بعدی خود با درمانگرتان درباره این موضوع صحبت کنید.
یک جلسه فیزیوتراپی پس از جراحی زانو چقدر طول میکشد؟
بین 20 دقیقه تا 60 دقیقه.