اسپاسم عضلانی چیست؟
اسپاسم عضله یا muscle spasm که با نام دیگر گرفتگی عضلانی یا muscle cramp شناخته میشود، انقباضی غیرارادی است که در عضلات و ماهیچه‌ها اتفاق می‌افتد. دردی که فرد هنگام اسپاسم و گرفتگی عضلانی در نقاط مختلف بدن از قبیل پا، کمر، دست و جاهای دیگر احساس می‌کند، بسیار شدید و غیرقابل تحمل است.
سیاتیک Sciatica چیست؟
سیاتیک بزرگترین عصب در بدن انسان است. عصب سیاتیک از نخاع شروع شده و از لگن عبور کرده سپس از باسن نیز می‌گذرد و بعد منشعب شده و وارد هر دو پا میشود. این عصب می‌تواند خود را به صورت یک درد متوسط تا شدید در کمر، باسن و پاها نشان دهد. همچنین ممکن است در این مناطق احساس ضعف یا بی‌حسی کنید. این نوع درد زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند ریشه عصبی در قسمت پایینی ستون فقرات کمری (کمر) یا ساکروم (قسمت پایین ستون فقرات) فشرده می‌شوند.
در واقع درد سیاتیک با انجام فعالیت‌های تکراری، مانند بلند کردن اجسام سنگین که فشار زیادی بر ستون فقرات وارد می‌کنند، بروز می‌کند. همچنین بالا و پایین نشستن مکرر قرار گرفتن بدن در وضعیت نامناسب نیز درد سیاتیک را تشدید می‌کند. حدود ۴۰ درصد از افراد در برخی از دوره‌های زندگی خود به این بیماری مبتلا می‌شوند که با افزایش سن خطر ابتلا به آن نیز بیشتر میشود. شایان ذکر است، عصب سیاتیک ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز دچار گیرکردن شود. با توجه به طول آن، عصب سیاتیک، ممکن است در باسن یا ساق پا فشرده شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، سیاتیک در نظر گرفته نمی‌شود. زیرا نقطه درد در ناحیه کمر قرار ندارد و اعصاب فشرده در سایر قسمت‌های بدن نیاز به درمان متفاوتی دارند. به کمک انواع تست تشخیص سیاتیک و تشخیص صحیح می‌توان این بیماری را درمان کرد و درد در نهایت کاهش می‌یابد. در ادامه بیشتر در زمینه نحوه تشخیص سیاتیک اطلاعات ارائه خواهیم داد.
علائم سیاتیک برای هر ریشه عصبی
- درد در باسن، پشت ساق پا و کنار پا
- از دست دادن حس در انگشتان سوم، چهارم و پنجم پا
- دشواری در بلند کردن پاشنه پا از روی زمین یا هنگام راه رفتن روی نوک پا
- ضعف عضلات باسن و کف پا
- کاهش رفلکس حرکتی مچ پا
تشخیص سیاتیک چگونه صورت می‌گیرد؟
رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری که برای تشخیص سیاتیک و عوامل ایجاد کننده آن مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل تصویربرداری با اشعه X، MRI و CT اسکن هستند. تصویربرداری معمولی با اشعه X نمی‌تواند تصویر مناسبی را از آسیب عصب سیاتیک در اختیار ما قرار دهد. آزمایش MRI با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیسی، می‌تواند تصاویری با جزئیات دقیق از ناحیه پشت و کمر شما فراهم کند. تست CT اسکن نیز با استفاده از تششعات در تهیه تصاویر با کیفیت کاربرد دارد. پزشک شما ممکن است تصویربرداری میلوگرام CT را به شما پیشنهاد کند. در این روش از تصویربرداری، یک رنگ به خصوص به شکل نخاعی به شما تزریق شده که باعث میشود تصاویری تهیه شده از نخاع و اعصاب شما واضح‌تر باشند. برای کمک به تشخیص سیاتیک آشنایی با علل سیاتیک و منشا درد نیز اهمیت فراوانی دارد.
روش‌های درمانی درد سیاتیک (درد پای راست یا درد پای چپ) چیست؟
برای درمان درد سیاتیک ابتدا از داروهای ضد التهاب مانند دیکلوفناک ، بروفن ملوکسیکام ، سلکسیب و ناپروکسن استفاده می کنیم. علاوه بر داروهای فوق از شل کننده های عضلانی مانند باکلوفن و متوکاربامول نیز می توان استفاده کرد. مکانیزم اثر داروهای ضد التهاب به این ترتیب است که وقتی که بر روی ریشه عصبی در اثر پارگی و فتق دیسک فشار وارد می شود التهاب بوجود می آید.(التهاب یعنی خارج شدن آب گلبول های سفید از داخل رگ ها به دور ریشه های عصبی که اصطلاحاً ورم نامیده می شود. در واقع التهاب یک تورم میکروسکوپی است.) بنابراین ما با دادن داروهای ضد التهاب (تورم) ، التهاب میکروسکوپی دورعصب را کم می‌کنیم و به این ترتیب فضای بیشتری برای عصب ایجاد می شود و در واقع فشار کمتری به عصب وارد می شود. به عبارت دیگر مصرف داروهای ضد التهاب باعث می شوند که مواد سمی که باعث کشیده شدن گلبول های سفید و آب به دور عصب می شوند از بین رفته و در نتیجه گلبول های سفید همراه با آب به داخل رگها برگردند.
فرق سیاتیک با گرفتگی عضلات را از چه نشانه‌هایی پیدا کنیم؟
بسیاری از افراد مبتلا به گرفتگی عضلانی این درد را به اشتباه سیاتیک توصیف می‌کنند. این گرفتگی ممکن است خفیف باشد و احساسی کنید که کسی با مشت به آرامی به یک طرف ستون فقرات شما فشار وارد می‌کند. در واقع سیاتیک وضعیتی است که با درد شدید ناشی از فشار روی عصب سیاتیک ایجاد میشود و حتی با تغییر وضعیت بدن شدیدتر میشود. اما اسپاسم کمر با درد عضلات و گرفتگی آنها مشخص میشود، طوری که در عضلات گره احساس میشود و درد آن با قرار گیری بدن در وضعیت مطلوب تسکین می یابد. علاوه بر آن یکی دیگر از تفاوت های بین سیاتیک و گرفتگی عضلانی این است که در درد سیاتیک دردهای از نوع تیر کشیدن نیز وجود دارد.
به چه حالتی اسپاسم عضلانی گفته میشود؟
انقباض ناگهانی و غیرارادی یک یا چند عضله را اسپاسم عضله می‌نامند. گرفتگی عضله، در نتیجه انقباض غیر معمول و مستمر عضله ایجاد میشود. این حالت در بیشتر اوقات بسیار دردناک است.
اسپاسم یا گرفتگی عضله از جمله مشکلات شایعی است که بیشتر در عضلات پا رخ می‌دهد، اما ممکن است آن را در عضلات پشت، دست، پا و پنجه پا نیز تجربه کنید.
گرفتگی در هر عضله‌ای که باشد، ممکن است بین چند ثانیه تا 15 دقیقه طول بکشد. اگر گرفتگی عضلات طولانی‌تر شد، باید به پزشک مراجعه کنید.
نشانه‌های رایج در گرفتگی عضلات
- درد عضلانی. درد می تواند از سطح ملایم تا شدید و تند باشد و معمولاً در نقاط مختلف بدن احساس میشود.
- تورم عضلات. عضلات ممکن است متورم ، بزرگتر و آبکی شوند.
- احساس سفتی. …
- کمر درد. …
- احساس خستگی. …
- احساس گرمی. …
- احساس سردی. …
- احساس خواب رفتگی.
درمان اسپاسم عضلانی
چنانچه هیچ‌یک از موارد ذکر شده در بالا را ندارید و تنها یک اسپاسم عضلانی پا شبانه دارید، می‌توانید با انجام اعمال زیر از گرفتگی عضلات پا در هنگام خواب پیشگیری به عمل آورید:
- نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدن
- انجام تمرینات ورزشی کشش عضلات پا یا پا زدن با دوچرخه ثابت به مدت چند دقیقه قبل از خوابیدن
- مالیدن عضله گرفته شده با دست‌ها ویا گذاشتن کیسه یخ بر روی آن
- حمام کردن با آب گرم
- تغییر کفش‌ها (بعضی اوقات ممکن است کفشی پای شما را تحت فشار قرار داده و شب، موجب گرفتگی عضلات پای شما بشود)
- تامین الکترولیت‌های بدن شامل پتاسیم و منیزیم
چنانچه تحت رژیم لاغری هستید و به تازگی دچار اسپاسم عضلانی شده‌اید و به میزان کافی آب می‌نوشید، احتمالا رژیم شما نمی‌تواند مواد مغذی مورد نیاز بدن شما را تامین کند. به همین دلیل بهتر است آن را تغییر دهید و چنانچه هنوز اقدام به رژیم گرفتن نکرده‌اید، از ابتدا اصولی شروع کنید. رژیم‌های بهاره غفاری نه‌تنها سبب ایجاد عوارض نمی‌شوند، بلکه سلامتی شما را ارتقا می‌دهند و به همین دلیل طرفداران بسیاری دارند.
