بیماری سیاتیک چیست؟
عصب سیاتیک بلندترین عصب موجود در بدن است. معمولا سیاتیک، به درد در مسیر عصب سیاتیک، که شاخههای آن از ناحیهی تحتانی کمر شروع شده و از طریق لگن و باسن به پاها کشیده شده، گفته میشود. به طور معمول، سیاتیک فقط در یک طرف بدن تأثیر میگذارد. سیاتیک اغلب به دلیل فتق دیسک، فشار استخوان بر روی ستون فقرات یا تنگی کانال نخاعی که موجب ایجاد فشار بر روی بخشی از عصب سیاتیک میشود، اتفاق میافتد. این امر باعث ایجاد التهاب، درد و اغلب بیحسی در پای آسیب دیده میشود.
اگرچه دردهای مرتبط با سیاتیک میتوانند شدید باشند، اما اکثر موارد با درمانهای غیر جراحی در طی چند هفته برطرف میشوند. افراد با درد شدید در صورتیکه همراه با علائمی همچون احساس ضعف در پا یا هرگونه تغییر در اجابت مزاج و یا عملکرد مثانه باشد، نامزد عمل جراحی هستند.
رگ سیاتیک کجاست؟
عصب سیاتیک، طولانیترین و ضخیمترین (تقریبا به عرض انگشت) عصب بدن است که در واقع از پنج ریشه عصبی تشکیل شده است. دو ریشه از ناحیه تحتانی کمر و سه ریشه از قسمت نهایی ستون فقرات. این پنج ریشه عصبی به هم میرسند و عصب سیاتیک راست و چپ را تشکیل میدهند.
در هر طرف بدن شما، یک عصب سیاتیک از لگن، باسن و پایین پا میگذرد و درست به زیر زانو ختم میشود. سپس عصب سیاتیک به اعصاب دیگر منشعب میشود که به سمت پایین پا و انگشتان ادامه پیدا میکند.
علت درد سیاتیک
هر چیزی که عصب سیاتیک را تحریک کند، میتواند باعث درد آن شود. این درد میتواند خفیف تا شدید باشد. سیاتیک معمولاً به دلیل فشرده شدن عصب در قسمت تحتانی ستون فقرات ایجاد میشود.
این عصب چندین ماهیچه را در ساق پا کنترل میکند و حس پوست پا و قسمت اعظم ساق پا را تامین میکند. درد سیاتیک یک بیماری نیست، بلکه نشانهای از مشکل دیگری است که عصب سیاتیک را درگیر کرده است. برخی از کارشناسان معتقدند که ۴۰ درصد از افراد حداقل یک بار در زندگی خود این درد را تجربه میکنند.
چیزی که در این درد مشترک است، آسیب به یک عصب است؛ تحریک، التهاب، نیشگون گرفتن یا فشرده شدن یک عصب در قسمت پایین کمر شما.
اگر “درد سیتاتیک” دارید، شما درد خفیف تا شدید را در هر نقطه از مسیر عصب سیاتیک تجربه خواهید کرد. یعنی در هر نقطه از کمر، از طریق باسن یا پایین پاها. همچنین درد سیاتیک میتواند باعث ضعف عضلانی، بی حسی در ساق پا و احساس سوزن سوزن شدن ناخوشایند در ساق پا، پا و انگشتان پا شود.
علائم بیماری سیاتیک چیست؟
نشانه های درد سیاتیک را در ادامه معرفی میکنیم. مشخصهی اصلی درد سیاتیک امتداد و کشیدگی آن از ناحیهی تحتانی کمر به سمت باسن و پا است، اما ممکن است تقریباً در هر نقطه در امتداد مسیر عصبی احساس ناراحتی کنید ولی محل اصلی درد مسیری است که از ناحیهی کمر شروع شده و تا پشت ران ادامه مییابد.
- مشخصهی درد میتواند به طور گستردهای متفاوت باشد.
- علائم این درد میتواند از یک درد خفیف گرفته تا دردی شدید تفاوت کند.
- ممکن است احساس سوزش یا احساسی بسیار دردناک داشته باشید.
- درد سیاتیک گاهی اوقات میتواند به شکل احساس لرزش یا شوک الکتریکی باشد
- سرفه یا عطسه و نشستن طولانی مدت میتواند علائم درد سیاتیک را تشدید کند.
- درد سیاتیک معمولا یک طرفه است.
- گاهی اوقات با راه رفتن یا خم شدن علائم سیاتیک تشدید میشود و با دراز کشیدن برطرف میشود.
- بیحسی و تسکین درد با تغییر وضعیت بدن میتواند جزیی یا کامل باشد.
- همچنین برخی از افراد در ناحیه پا دچار موارد زیر میشوند:
- بیحسی
- سوزن سوزن شدن
- ضعف عضلانی
- ممکن است در یک قسمت از پا دچار درد شوید، در حالیکه در قسمتی دیگر دچار بیحسی هستید.
تشخیصهای افتراقی در دردهای سیاتیک
درد سیاتیک ممکن است با درد های زیر به صورت مشترک باشد لذا لازم است متخصصین هنگام معاینه این گونه دردها را از درد سیاتیک تشخیص داده و درمان صحیح تری را پیشنهاد نمایند.
- دردهای نامشخص کمر
- درگیری عضله پیریفورمیس
- ادم های مزمن
- اختلالات عروقی مانند سندروم کمپارتمان
- اختلالات عضلانی مانند کشیدگی ها و یا اسپاسم های عضلانی
فرایند تشخیص می تواند شامل در نظر گرفتن الگوهای دردهای درماتومی که در موارد فوق ذکر گردید و همچنین علائم بالینی و تستهای اختصاصی مانند SLR باشد.
روشهای درمان سیاتیک
برای درمان سیاتیک، روشهای گوناگونی وجود دارد که شامل موارد زیر میشود:
- استراحت و تغییراتفاقات: استراحت در فرصتی که علائم جدی هستند، میتواند به تخفیف درد کمک کند. همچنین اجتناب از فعالیتهایی که میتواند علائم را تشدید کند، مفید است.
- داروها: مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، استروئیدهای ضد التهاب یا مسکنها ممکن است در تسکین درد و التیام سریعتر علائم مفید باشد.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی مطابق با راهنمایی یک فیزیوتراپیست ممکن است به تقویت عضلات، اصلاح تنظیمات بدن و کمک به کاهش فشار بر روی عصب سیاتیک کمک کند.
- تزریقهای ابروتین: تزریق استروئیدی و یا مخدر موضعی ممکن است در کاهش التهاب و درد عصبی موثر باشد.
- تراپیی گرما و سرد: استفاده از کامپرس گرما یا سرد ممکن است به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند.
- مداخله جراحی: در موارد شدید و روندهای بیماری فشار زیادی بر روی عصب متوجه میشود، ممکن است پزشک شما توصیه کند که به عمل جراحی بپردازید.
مهم است که در هر مرحله از درمان سیاتیک، با پزشک خود مشورت کنید و برنامه درمانی مناسب برای شرایط خود را از او تهیه کنید.
درد لگن چیست؟
درد استخوان لگن و باسن یک عارضه ی شایع است که ممکن است به دلایل زیادی به وجود آید. درد در قسمت های خارجی لگن، بالای ران ها و یا باسن، معمولا به دلیل مشکلات مربوط به عضلات، رباط ها، تاندون ها و یا دیگر بافت های نرم احاطه کننده ی مفصل ران به وجود می آیند.درد استخوان لگن و درد باسن ممکن است در بعضی موارد به علت بیماری یا عارضه های مربوط به دیگر نقاط بدن نیز به وجود آید، مانند کمر یا زانو ها، که به این نوع از درد، درد ارجاعی گفته می شود. به عبارتی در این موارد علت درد لگن منشا بیرون از لگن را دارد مانند تنگی کانال نخاعی یا مشکلات مربوط به زانو.
دلایل درد استخوان لگن
برخی از شایع ترین دلایل درد استخوان لگن و باسن عبارت اند از:
- آرتروز: شایع ترین علت درد لگن و باسن، آرتروز و به خصوص استئوآرتریت (نوعی آرتروز فرسایشی که با بالا رفتن سن در افراد ایجاد می شود) می باشد.
- شکستگیهای استخوان لگن: این شکستگی ها در افراد مسن شایع اند، به خصوص افراد مبتلا به استئوپروز (کمبود تراکم بافت در استخوان ها)
- تاندونیت و بورسیت: بسیاری از تاندون های اطراف لگن وظیفه ی اتصال ماهیچه ها به مفاصل را بر عهده دارند. در صورت استفاده ی بیش از حد و یا شرکت در فعالیت های شدید، این تاندون ها می توانند به راحتی ملتهب شوند.
- فتق: در ناحیه ی کشاله ی ران، فتق میتواند باعث ایجاد درد در جلوی ران شوند. زنان باردار به علت افزایش فشار وارده بر دیواره ی شکم آن ها، در معرض فتق کشاله ران قرار دارند.
- مشکلات مربوط به زنان و کمر: درد استخوان لگن ممکن است دلایل مربوط به زنان داشته باشد.
- اندومتریوز (رشد پوشش رحم در محل نادرست) می تواند باعث حساس و دردناک شدن ناحیه ی لگن بشود
- که بعضی از خانم ها آن را درد استخوان لگن می دانند. درد ناشی از کمر و ستون فقرات نیز ممکن است در اطراف باسن و استخوان لگن احساس شود.
- سیاتیک نیز می تواند در پشت استخوان لگن ایجاد درد کند. البته درد ناشی از سیاتیک ممکن است از ناحیه ی کمر شروع شده و از پشت باسن به پا ها انتشار یابد.
6 نشانه اصلی درد لگن
اصلیترین نشانههای درد لگن عبارت هستد از:
- درد در لگن: وقتی یکی از اندامهای لگن دچار التهاب میشود، شما به وضوح احساس درد در لگن میکنید. این موضوع، به صورت مستقیم باعث درد لگن میشود. در اغلب موارد این درد در قسمت جلوی مفصل ران حس میشود ولی ممکن است درد به قسمت بیرونی استخوان لگن و باسن هم برسد!
- درد ناگهانی و تیر کشیدن در لگن: وقتی رگهای خونی در اطراف اندامهای لگنی مانند مثانه و روده بسته میشوند، جریان خون در این قسمتها کمتر میشود و همین موضوع باعث میشود ناگهان احساس درد در لگن کنید.
- اسپاسم عضلات اطراف لگن: گرفتگی عضلات اطراف لگن یکی دیگر از نشانههای بروز مشکل در لگن است. هر زمان شاهد اسپاسم و گرفتگی عضلات مثانه، روده و آپاندیس بودید یا بعد از ضربه به لگن در ادرار خود خون دیدید، باید برای درمان درد لگن به پزشک مراجعه کنید.
- شکم درد به همراه درد لگن: وقتی خون و مایعات یا ترشحات روده در شکم جمع میشود، شما احساس شکم درد و فشار در لگن خواهید کرد.
- احساس درد در هنگام راه رفتن و لمس کردن شکم و لگن: وقتی لایه خارجی حفره شکمی شما آسیب دیده باشد، در زمان راه رفتن و لمس شکم خود احساس درد شدیدی خواهید کرد.
- لنگیدن در زمان راه رفتن و شدت گرفتن درد: یکی از عکس العملهای طبیعی بدن نسبت به درد و ناراحتی در یک عضو، از کار انداختن آن است! در نتیجه ممکن است بعد از بروز مشکل در لگن، شاهد لنگیدن خود باشید؛ زیرا بدن شما نمیخواهد روی لگن فشار زیادی وارد کند.
چگونه علت درد لگن را تشخیص دهیم؟
هنگامی که بیمار با شکایت درد لگن به پزشک مراجعه میکند، موارد زیر بررسی میشوند:
- اول از همه مفاصل لگنی معاینه میشوند. اگر هر یک مشکلی داشتهباشند، علت این علامت مشخص میشود.
- ممکن است که از برخی از تستهای پاتولوژیک برای بررسی بیشتر استفاده شود.
- تست FAI انجام میشود و در صورت لزوم تصویربرداری رادیولوژی درخواست میشود.
- اگر رادیولوژی کمککننده نباشد، از MRI استفاده میشود.
روشهای درمان درد لگن
درمان درد لگن یا لگن درد، بسته به علت اصلی آن، ممکن است شامل روشهای مختلفی باشد. در ادامه به برخی از روشهای معمول درمان درد لگن اشاره میکنم:
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیکی و توانبخشی که توسط یک فیزیوتراپیست تهیه شده، میتواند به تقویت عضلات لگن، تسریع در ترمیم بافتهای مجروح و کاهش درد کمک کند.
- داروها: مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، مسکنها یا داروهای ضد افسردگی ممکن است در کنترل درد لگن موثر باشد.
- تزریقهای موضعی: تزریقهای موضعی از استروئیدها یا مخدرها مستقیماً به ناحیه مورد درد انجام میشود و ممکن است در کاهش التهاب و درد مؤثر باشد.
- تغییر در سبک زندگی: اصلاح روش زندگی شامل تغییر در رژیم غذایی، وزندهی مناسب، تمرین منظم و تکنیکهای مدیریت استرس ممکن است در کنترل درد لگن مفید باشد.
- مداخله جراحی: در موارد شدید و نادر که درمانهای دیگر موثر نباشند، ممکن است پزشک توصیه به عمل جراحی برای رفع مشکل اصلی کند.
با توجه به علت اصلی درد لگن، بهتر است با پزشک مختص مشورت کرده و برنامه درمانی مناسب برای شرایط خاص خود را انتخاب کنید.