گردن درد کودکان دلایل مختلفی دارد، تعیین علت گردن درد برای بهره‌مندی از بهترین روش درمان گردن درد ضروری است.
گردن درد در کودکان غالباً موقتی است و ظرف یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شود. بااین‌حال گردن درد گاهی مزمن می‌شود و بر کیفیت زندگی، فعالیت‌های اجتماعی و تحصیل کودک اثر می‌گذارد.
علائم همراه با گردن درد در کودکان
ممکن است گردن درد در کودکان با علائم زیر همراه باشد:
- احساس درد یا ناراحتی در پشت، کنار یا جلوی گردن
- خشکی گردن و محدودیت حرکتی گردن نیز از علائم شایع گردن درد در کودکان است.
- کشیدگی جزئی عضله در اثر استفاده بیش از حد و آسیب‌دیدگی گردن
- درد جلوی گردن غالباً ناشی از گلودرد است. ورم کردن غده لنفاوی یکی دیگر از علل احتمالی درد جلوی گردن به شمار می‌آید.
دلایل گردن درد در کودکان چیست؟
در این بخش با دلایل احتمالی گردن درد در کودکان آشنا می‌شوید.
خوابیدن به شکل نامناسب
کودک گاهی در وضعیتی می‌خوابد که به دلیل کشیدگی عضلات باعث درد گرفتن گردن، شانه‌ها یا کمرش می‌شود. اگرچه این نوع درد غالباً موقتی است، ممکن است مشکلاتی جدی را برای انجام فعالیت‌های روزمره به وجود بیاورد. کودک سرش را به سختی از یک طرف به طرف دیگر می‌چرخاند و نمی‌تواند کارهای ساده‌ای مانند کوله‌پشتی انداختن یا به پایین نگاه کردن و خواندن را انجام بدهد.
حمل کوله‌پشتی سنگین
کودکان به دلیل حمل کوله‌پشتی‌های سنگین مدرسه دچار گردن درد می‌شوند.
ورزش و فعالیت‌های بدنی
فعالیت‌های بدنی مانند ورزش یا بازی‌های خشن از دلایل شایع آسیب‌های جزئی در کودکان محسوب می‌شود.
زمین خوردن، وارد شدن ضربه به سر یا حرکات غیرعادی حین ورزش برای آسیب به گردن و شروع گردن درد کافی است.
درمان گردن درد ناشی از فعالیت بدنی و آسیب‌های خفیف در کودکان
درمان این نوع گردن درد شامل استراحت، گرمادرمانی، استفاده از کمپرس سرد و انجام ورزش و حرکات اصلاحی می‌شود.
حالت اندامی و «گردن درد پیامکی»
حالت اندامی نامناسب به گردن درد دامن می‌زند، به‌خصوص در کودکانی که مدت‌های طولانی در یک وضعیت می‌مانند، برای مثال ساعت‌ها پشت کامپیوتر می‌نشینند، با گوشی هوشمند کار می‌کنند یا تلویزیون تماشا می‌کنند. مدت طولانی رو به پایین به صفحه گوشی خیره شدن، درس خواندن یا کتاب خواندن باعث گردن درد می‌شود. هر حرکتی که با رو به جلو و پایین خم کردن سر همراه باشد به گردن فشار می‌آورد. پژوهشگران به این نکته اشاره کرده‌اند که داشتن درد اسکلتی-عضلانی در دوران کودکی علامت هشداری ست که اعلام می‌کند کودک در دوران بزرگسالی نیز احتمالاً مشکلات مشابهی را تجربه خواهد کرد.
درمان گردن درد ناشی از نشستن نادرست و قوز کردن
متخصص فیزیوتراپی حالت اندامی صحیح، هم‌ترازی و تمرین‌های تقویتی گردن را به بیمار آموزش می‌دهد. درمان فیزیوتراپی شامل استفاده از گرمادرمانی، یخ و اقدامات دیگر برای تسکین درد می‌شود.
ورم غدد لنفاوی
غدد لنفاوی در واکنش به عفونت‌های ساده‌ای مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا گلودرد استرپتوکوکی ورم می‌کند. ورم غدد لنفاوی با احساس درد در یک یا هر دو طرف گردن، معمولاً دقیقاً زیر گوش‌ها و خط فک همراه است.
داروهای مسکن بدون نسخه علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی شایع را کاهش می‌دهد. بهترین درمان برای عفونت‌هایی که به مرور زمان بهبود نمی‌یابد، مراجعه به پزشک است. پزشکان در چنین مواردی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند یا درمان دیگری را پیشنهاد می‌دهند.
درمان گردن درد ناشی از ورم غدد لنفاوی
علائم آلودگی به ویروس از قبیل تب و گلودرد باید درمان شود. اگر غدد لنفاوی کودک به دلیل عفونت باکتریایی متورم باشد، درمان احتمالاً مستلزم مصرف آنتی‌بیوتیک خواهد بود.
مننژیت
خشکی گردن یکی از نشانه‌های عفونت‌های جدی‌تر است. اگر فرزندتان تب دارد و نمی‌تواند گردنش را بدون درد تکان بدهد، ممکن است این علائم نشانه ابتلا به مننژیت باشد.
مننژیت در صورت دریافت نکردن درمان مناسب خطرناک است و می‌تواند کشنده باشد. دیگر نشانه‌های مننژیت عبارت است از:
- سردرد
- راش
- مشکل در غذا خوردن
درمان مننژیت
درمان مناسب برای رفع علائم مننژیت شامل استراحت، دریافت مایعات و مسکن‌های بدون نسخه می‌شود. اگر پزشک مننژیت باکتریایی را تشخیص بدهد یا حتی به این نوع مننژیت مشکوک شود، درمان با آنتی‌بیوتیک داخل‌وریدی (IV) را در اولین فرصت شروع خواهد کرد. همچنین برای جایگزینی مایعات از دست رفته در اثر تب، تعریق، استفراغ و بی‌اشتهایی مایعات به بیمار داده می‌شود.
بیماری لایم
بیماری لایم نیز می‌تواند علت گردن درد در کودکان باشد. اگر در ناحیه‌ای زندگی می‌کنید که بیماری لایم در آن‌جا شایع است، باید نشانه‌های وجود کنه یا گزش کنه، مانند راش، سرخ شدن پوست یا التهاب را به‌طور منظم بررسی کنید.
کودکان مبتلا به بیماری لایم غالباً با مشکلاتی همچون ورم غدد لنفاوی، درد عضلات و مفصل‌ها و احساس ضعف شدید نیز روبه‌رو هستند. اگر احتمال دادید که فرزندتان به بیماری لایم مبتلا شده است، به پزشک مراجعه کنید.
درمان بیماری لایم
بیماری لایم عموماً با مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند داکسی‌سایکلین، آموکسی‌سیلین یا سفوروکسیم به مدت چند هفته درمان می‌شود. دوره درمان آنتی‌بیوتیک تجویز شده را حتی در صورت بهبود حال فرزندتان کامل کنید تا تمام باکتری‌ها از بین برود.
دلایل دیگر گردن درد در کودکان
دلایل نادر گردن درد در کودکان عبارت است از:
- آسیب دیدن در اثر سانحه‌هایی مانند زمین خوردن یا تصادف خودرو؛
- سرطان
- آرتریت کودکان
- نیش کنه
چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر گردن درد بیش از چند روز ادامه داشت، بهترین کار این است که برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کنید.
تمام کودکانی که علاوه بر گردن درد دچار علائم شدیدی مانند موارد زیر می‌شوند، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنند:
- سرگیجه
- گیجی
- سردرد
- بی‌حسی یا گزگز
اگر درد پیامد آسیب‌دیدگی جدی مانند تصادف خودرو باشد یا کودک قادر به حرکت کردن یا ایستادن نباشد، باید به اورژانس مراجعه کنید.
تشخیص علت گردن درد کودکان
پزشکان معاینه بالینی را برای تشخیص علت گردن درد کودکان انجام می‌دهند. یکی از سؤالات پزشکان این است که آیا گردن درد پس از فعالیت بدنی شروع شده است یا خیر و این که آیا کودک محرک شروع درد را به خاطر می‌آورد.
پزشک سؤالاتی را نیز درباره عادت‌های کودک، مثلاً میزان استفاده از وسایل الکترونیک در طول روز می‌پرسد. پزشکان از روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی نیز برای بررسی آسیب‌دیدگی‌ها بهره می‌گیرند.
اگر پزشک به وجود عفونت مشکوک شود، گردن را برای تشخیص ورم غدد لنفاوی معاینه می‌کند. چنانچه پزشک تشخیص بدهد که عفونت باکتریایی علت گردن درد است، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
درمان گردن درد در کودکان
در این بخش با رایج‌ترین روش‌های درمان گردن درد در کودکان آشنا می‌شوید:
درمان دارویی
داروهای حاوی استامینوفن مانند تایلنول را برای کمک به تسکین درد به کودک بدهید. داروهای حاوی ایبوپروفن مانند ادویل نیز برای رفع درد مفید است. در صورت لزوم هنگام درد به کودک مسکن بدهید. پزشکان داروهای دیگری را نیز برای درمان بیماری‌های خاص تجویز می‌کنند.
فیزیوتراپی برای درمان گردن درد در کودکان
نوع حرکات ورزشی و تکنیک فیزیوتراپی برای درمان گردن درد کودک به علت دقیق گردن درد بستگی دارد. درهرحال عموماً به بیماران توصیه می‌شود که به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنند. درمان دردهای غیراختصاصی گردن و کمر عموماً به استراحت و تغییر فعالیت نیاز دارد. حالت اندامی کودکان و جوانان معمولاً در اثر حمل کوله‌پشتی‌های سنگین به روش نادرست، نامناسب می‌شود. انداختن کیف روی هر دو شانه یا راهکارهایی مانند قرار دادن بعضی وسایل در کمد مدرسه و دانشگاه کمک بزرگی به برداشتن بار سنگین از روی شانه‌ها و کاهش درد کمر و گردن می‌کند. در ادامه حرکاتی را توضیح می‌دهیم که متخصص طب فیزیکی برای درمان گردن درد توصیه می‌کند.
منقبض کردن گردن
از فرزندتان بخواهید که این حرکت را به روش زیر انجام بدهد:
- صاف بنشیند.
- مستقیم به جلو نگاه کند.
- چانه را به قفسه سینه بچسباند به صورتی که غبغب دربیاورد.
- 10 ثانیه در این حالت بماند.
- حرکت را سه بار در روز، هر بار ده مرتبه تکرار کند.
چرخش شانه
از فرزندتان بخواهید که این حرکت را به روش زیر انجام بدهد:
- شانه‌ها را به سمت گوش‌ها بالا ببرد و سپس پایین بیاورد.
- شانه‌ها را رو به عقب و بعد رو به جلو بچرخاند.
- هر حرکت را سه مرتبه در روز، هر مرتبه ده بار انجام بدهد.
الکتروتراپی
برق‌درمانی یا الکتروتراپی به این شکل انجام می‌شود که متخصص دو الکترود را در بخش پایین پشت گردن در دو طرف ناحیه دردناک می‌گذارد. گذاشتن دو یا چند الکترود بالا یا پایین کتف‌ها برای برخی بیماران بهتر است. استفاده از جریان برق به بهبود گردش خون کمک می‌کند که به نوبه خود موجب فعال شدن فرایند التیام‌بخشی بدن می‌شود. تمام مدالیته‌های الکتروتراپی برای کودکان مناسب نیست و متخصص فیزیوتراپی مناسب‌ترین روش درمان را تعیین می‌کند. نوع درمان الکتروتراپی کودک به مرحله بهبود و آسیب فردی بستگی دارد.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی درمانی غیرتهاجمی است که فرایند التیام‌بخشی طبیعی بدن را برمی‌انگیزد. شاکویوتراپی درد را تسکین می‌دهد و به التیام یافتن تاندون‌ها، رباط‌ها و دیگر بافت‌های نرم کمک می‌کند. شاکویوتراپی از طریق آزاد کردن فاکتورهای رشد در بافت آسیب‌دیده به چنین اثرهایی دامن می‌زند. شاک ویو تراپی روش مناسبی برای درمان گردن درد در کودکان به شمار می‌آید.
درمان با لیزر کم‌توان
لیزر مدالیته درمانی کارآمدی برای بیماران تمام گروه‌های سنی است و روش‌های درمانی منحصربه‌فردی را در اختیار بیماران کودک و بزرگسال قرار می‌دهد. درمان با لیزر کم‌توان (LLLT) اثر مفیدی بر کاهش گردن درد دارد. منبع نور در تماس با پوست قرار داده می‌شود تا انرژی فوتون‌ها در بافت نرم نفوذ کند. نور نفوذکرده با مولکول‌های زیستی بین‌سلولی برهم‌کنش پیدا می‌کند، در نتیجه عملکردهای عادی سلول‌ها بازیابی می‌شود و فرایندهای التیام‌بخشی بدن بهبود می‌یابد.
درمان‌های خانگی گردن درد در کودکان
اگر گردن درد فرزندتان شدید بود، باید به پزشک مراجعه کنید، اما برای دردهای خفیف یا در مدتی که منتظر رسیدن زمان مراجعه به پزشک هستید، می‌توانید چند درمان خانگی ساده را برای تسکین گردن درد خفیف تا متوسط کودک امتحان کنید.
گذاشتن کیسه یخ در یک تا دو روز اول گردن درد برای کاهش ورم و التهاب مفید است. حوله‌ای را دور کیسه یخ یا کیسه پرشده با تکه‌های یخ بپیچید و آن را هر بار به مدت 20 دقیقه روی گردن کودک بگذارید. اگر گردن درد پس از گذشت چند روز برطرف نشود، گرمادرمانی می‌تواند برای تسکین درد مفید باشد. برای انجام گرمادرمانی کافی است پد گرمایی برقی یا کمپرس گرم را به مدت 10 دقیقه روی گردن کودک بگذارید. حمام آب گرم نیز عضلات منقبض را شل می‌کند و درد را تسکین می‌دهد. انجام دادن حرکات کششی گردن در طول روز یا ماساژ ملایم نیز گردن درد کودک را تا حدی آرام می‌کند.
فرمولاسیون بعضی داروهای بدون نسخه (OTC) برای کودکان ایمن است. داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) درد را تسکین می‌دهند.
دستور مصرف دارو را به دقت بخوانید و گونه‌های مخصوص بزرگسالان را، جز با دستور پزشک، به فرزند خردسال‌تان ندهید.
نحوه پیشگیری از گردن درد در کودکان
ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی به پیشگیری از گردن درد در کودکان کمک می‌کند.
تغییرات زیر برای کودکانی مفید است که مدت‌های طولانی از گوشی هوشمند یا دیگر دستگاه‌های الکترونیک استفاده می‌کنند. این تغییرات هم‌ترازی گردن را اصلاح می‌کند و درد را کاهش می‌دهد:
- دراز کشیدن به پشت هنگام کار با گوشی هوشمند فشار را از روی گردن برمی‌دارد.
- نگه داشتن گوشی در سطح چشم هنگام نشستن یا ایستادن کمر و گردن را صاف نگه می‌دارد.
- هنگام نگاه کردن به صفحه نمایشگر هر چند وقت یک‌بار به خودتان استراحت بدهید تا فشار روی گردن برطرف شود و چشم‌ها استراحت کند.
انجام حرکات کششی نیز مفید است. از فرزندتان بخواهید که نرمش‌های کششی زیر را هر روز به مدت سه دقیقه انجام بدهد:
- چانه را به سمت هر شانه حرکت بدهد و به شانه برساند
- ابتدا گوش راست را به شانه راست و سپس گوش چپ را به شانه چپ برساند.
- سر را رو به جلو و عقب ببرد.
کودک باید حرکات کششی فوق را به آرامی انجام بدهد و هیچ مقاومتی برای انجام حرکت وجود نداشته باشد. اگر کودک حین حرکت دچار درد شود، نباید حرکت را ادامه بدهد.
برخی کودکان باید حالت خوابیدن‌شان را تغییر بدهند. تغییرات زیر به اصلاح وضعیت خوابیدن و در نتیجه تسکین گردن درد کمک می‌کند:
- خوابیدن به پشت یا پهلو در عوض خوابیدن روی شکم
- خوابیدن به پهلو و گذاشتن بالش بین زانوها
- خوابیدن با یک بالش گردنی کوچک و صاف به جای یک بالش بزرگ
پرسش‌های پرتکرار
کودک دچار گردن درد چطور باید بخوابد؟
بهترین وضعیت برای خوابیدن کودک دچار گردن درد به شکل زیر است:
- به پهلو یا پشت بخوابد و روی شکم نخوابد. چون دمر خوابیدن به عضلات گردن فشار می‌آورد.
- خوابیدن با گردن‌بند طبی به تسکین درد برخی بیماران کمک می‌کند.
- گردن‌بند طبی فومی را از داروخانه تهیه کنید و دور گردن کودک ببندید. اگر گردن‌بند فومی ندارید، حوله کوچکی را دور گردن کودک ببندید. بستن حوله یا گردن‌بند از تکان خوردن بیش از حد سر هنگام خواب جلوگیری می‌کند.
گردن درد در کودکان شایع است؟
گردن درد عارضه شایعی در میان کودکان است. درد خفیف معمولاً پیامد آسیب‌دیدگی یا کشیدگی عضله در اثر فعالیت‌های کودک است.
گردن درد کودکان چه زمانی بیش از حد طولانی می‌شود و باید به پزشک مراجعه کرد؟
گردن درد حاد کودکان معمولاً ظرف یک تا دو هفته برطرف می‌شود.
ویتامین برای درمان گردن درد کودکان مفید است؟
مشخص شده است که درمان کمبود ویتامین D برای مدیریت درد مزمن گردن و کمر و اسپاسم عضلانی کودکان ضروری است.
چه غذاهایی برای درمان گردن درد کودکان مفید است؟
مواد غذایی زیر خاصیت ضدالتهابی دارند و مصرف‌شان به تسکین درد گردن و کمر کمک می‌کند:
- سبزیجات سبزبرگی مانند اسفناج، کلم کیل و روکولا (آروگولا یا شابانک)
- آجیل‌هایی مانند گردو و بادام
- ماهی با امگا 3 فراروان مانند سالمون، تن و ساردین
- میوه‌هایی مانند هندوانه، انار، گیلاس و بلوبری
تغذیه نامناسب می‌تواند علت گردن درد در کودکان باشد؟
اگر کودک منیزیم کافی دریافت نکند، بیشتر مستعد ابتلا به گردن درد و درد و تنش عضلانی می‌شود.
