فیزیوتراپی یک روش درمانی رایج است که برای درمان بیماریها، معلولیتها و آسیبدیدگیهای بسیاری مورد استفاده قرار میگیرد. با این که فیزیوتراپی به بهبود عملکرد اندامها و کاهش درد کمک بسیاری میکند؛ اما برخی از افراد بعد از پایان جلسه درمانی خود دچار درد میشوند. این درد ممکن است بنا به دلایل مختلفی بروز پیدا کند که در ادامه به برخی از آنها اشاره کردهایم.
فهمیدن علت درد بعد از فیزیوتراپی به افراد کمک میکند تا علائم بیماری خود را کاهش داده و بهبود یابند. در برخی موارد بروز درد بعد از فیزیوتراپی بخشی از روند درمان محسوب میشود و در برخی دیگر ممکن است نشانهای از بیماری یا مشکلات جدیتر باشد.
آیا درد بعد از فیزیوتراپی طبیعی است؟
در برخی موارد بروز درد بعد از فیزیوتراپی بخشی از روند درمان محسوب میشود. با این حال در صورت بروز موارد زیر، داشتن درد طبیعی نمیباشد و باید سریعاً به پزشک مراجعه نمود:
- شدید یا ادامهدار بودن درد. در صورتی که درد شدید بوده و یا بیش از چند روز ادامه پیدا کند میتواند نشانهای از دیگر بیماریهای خطرناک باشد.
- درد مانع از انجام فعالیتهای روزانه شما شده است. در صورتی که درد باعث شود نتوانید فعالیتهای روزانه خود مانند ورزش کردن و سر کار رفتن را انجام دهید بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
- درد با علائم دیگری همراه است. در صورتی که درد با علائم دیگری مانند تب، بیحسی و احساس سوزن سوزن شدن همراه شود میتواند نشاندهنده بیماریهای دیگری باشد.
- داشتن سابقه آسیب دیدگی یا درد مزمن. در صورت داشتن سابقه آسیب دیدگی یا درد مزمن، بهتر است در صورت بروز هرگونه علائم جدید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
علت درد بعد از فیزیوتراپی چیست؟
افراد ممکن است بنا به دلایل مختلفی بعد از فیزیوتراپی دچار درد شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است:
درد عضلانی
جلسات فیزیوتراپی شامل ورزش و تمرینات کششی برای تقویت و بهبود حرکات عضلات میشود. این تمرینات و ورزشها ممکن است در طول جلسات اول باعث درد و گرفتگی عضلات گردند. زمانی که شما درگیر فعالیتهای فیزیکی میشوید ممکن است عضلات دچار پارگیهای میکروسکوپی و در نتیجه التهاب و درد شوند. این بخشی طبیعی از روند درمان میباشد و ماهیچهها با تمرین و ریکاوری کافی خود را ترمیم کرده و قویتر از پیش میشوند.
خشکی مفاصل
در برخی موارد فیزیوتراپی شامل حرکت دادن و درمان دستی مفاصل نیز میشود. در این حالت مفصل تحت درمان ممکن است به صورت موقت دچار خشکی و درد شود. همچنین ممکن است در طول جلسات تمرین از مفصل یا ماهیچه آسیب دیده بیش از اندازه کار کشیده باشید. با این حال برای تشخیص علت دقیق درد باید حتماً به متخصص طب فیزیکی خود مراجعه نمایید.
فشار بیش از حد
در صورتی که فرد در هنگام اجرای تمرینات فشار زیادی به خود وارد کند و یا قبل از آن به خوبی بدن خود را گرم نکرده باشد ممکن است دچار درد و آسیب دیدگی شود. وارد کردن فشار بیش از اندازه به بدن ممکن است باعث درد عضلات و مفاصل و مشکلات دیگری گردد. در هنگام انجام ورزش باید به بدن خود فرصت بهبودی داده و به هیچ عنوان فشار زیادی به آن وارد نکنید.
التهاب
در برخی موارد فیزیوتراپی ممکن است باعث بروز التهاب و در نتیجه درد در نواحی آسیب دیده شود. التهاب واکنش طبیعی بدن در برابر آسیب دیدگیها میباشد؛ اما التهاب بیش از اندازه باعث درد و ناراحتی میشود.
بیماریهای زمینهای
در برخی موارد نادر درد بعد از فیزیوتراپی ناشی از بیماریهایی نظیر شکستگی یا آسیب دیدگی عصبها میباشد.
تشخیص علت درد بعد از فیزیوتراپی
برای تشخیص علت دقیق درد بعد از فیزیوتراپی از روشهای مختلفی استفاده میشود از جمله:
- معاینه فیزیکی. یک متخصص طب فیزیکی برای بررسی میزان دامنه حرکت مفاصل، مقاومت و انعطاف پذیری نواحی آسیب دیده، فرد را به طور کامل معاینه میکند. همچنین وجود هرگونه کبودی، التهاب یا دیگر علائم آسیب دیدگی را چک مینماید.
- تستهای تصویربرداری. برای بررسی هرگونه آسیب دیدگی استخوانها یا بافت در نواحی آسیب دیده از تستهای تصویربرداری نظیر ام آر آی، سی تی اسکن و عکس اشعه ایکس استفاده میشود.
- سوابق پزشکی. برای تشخیص هرگونه آسیب دیدگی یا بیماریهای قبلی که ممکن است بر روی روند درمان فعلی فرد تأثیر گذاشته باشند، پزشک سوابق پزشکی وی را بررسی مینماید.
- گرفتن بازخورد از بیمار. بازخورد بیمار در خصوص نوع، شدت و محل بروز درد میتواند اطلاعات زیادی را در خصوص علت بروز درد در اختیار پزشک قرار دهد.
روشهای تسکین درد بعد از فیزیوتراپی
در صورتی که درد شما شدید نمیباشد میتوانید با انجام برخی از راهکارهای زیر تا حدود زیادی آن را کاهش دهید:
در نظر داشته باشید در برخی موارد بروز درد میتواند نشان دهنده بیماریهای جدی و خطرناک باشد به همین دلیل مراجعه به پزشک را در اولویت قرار دهید.
- با الکترولیتها آب و مایعات زیادی مصرف کنید.
- استراحت
- انجام حرکات کششی
- به طور متناوب از کیسه سرد و گرم استفاده کنید.
- بالا نگه داشتن محل آسیب دیده
- استفاده از باندهای فشاری
- استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهاب (فقط در صورتی که پزشک تجویز کرده باشد).
روشهای پیشگیری از درد بعد از فیزیوتراپی
مهمترین و اصلیترین روش پیشگیری از درد بعد از فیزیوتراپی مراجعه به یک متخصص طب فیزیکی حرفهای میباشد که به طور کامل بر روی نیازها و مراحل فیزیوتراپی که باید انجام دهد احاطه داشته باشد. علاوه بر این در ادامه به برخی از موارد دیگری که به پیشگیری از درد بعد از فیزیوتراپی کمک میکنند اشاره کردهایم:
- صحبت کردن با متخصص طب فیزیکی: حتماً در خصوص هرگونه درد و ناراحتی که در طول و یا بعد از جلسات فیزیوتراپی احساس میکنید با پزشک خود صحبت نمایید. پزشک به شما کمک میکند تا علت اصلی این درد را متوجه شوید و در صورت نیاز برنامه درمانی شما را تغییر میدهد.
- داشتن اهداف واقع گرایانه. باید با توجه به شرایط و نیازهایی که دارید از جلسات فیزیوتراپی انتظارات واقع گرایانهای داشته باشید. به هیچ عنوان عجله نکنید و به خود فشار زیادی وارد ننمایید، چرا که با این کار خطر بروز درد و آسیب دیدگی را افزایش میدهید.
- به خوبی بدن خود را گرم کنید: برای کاهش خطر آسیب دیدگی و درد، قبل از شروع تمرینات فیزیوتراپی بدن خود را به خوبی گرم کنید. برای گرم کردن میتوانید از تمرینات کششی سبک، ورزشهای کاردیو و دیگر تمریناتی که باعث افزایش گردش خون شده و ماهیچهها را آماده فعالیت میکنند استفاده نمایید.
- استفاده از تکنیکهای مناسب. مطمئن شوید که در هنگام اجرای تمرینات فیزیوتراپی از تکنیک درستی استفاده میکنید. متخصص طب فیزیکی میتواند با ارائه راهکارها و دستورالعملهای مناسب از آسیب دیدگی شما جلوگیری کند.
- هیدراته بمانید. دهیدراته بودن میتواند باعث درد عضلات شود. حتماً قبل، بعد و در طول جلسات فیزیوتراپی آب کافی بنوشید.
- استراحت و ریکاوری کافی داشته باشید. داشتن استراحت و زمان ریکاوری از بخشهای مهم جلسات فیزیوتراپی میباشند. در طول این جلسات به عضلات فرصت ریکاوری داده و در صورت نیاز از روشهایی مانند حرکات کششی سبک، ماساژ و کمپرس سرد و گرم برای کاهش درد و التهابات ماهیچهها استفاده نمایید.
- مراقبت کردن از خود را تمرین کنید: علاوه بر جلسات فیزیوتراپی، مراقبت نمودن از خود از بروز درد جلوگیری کرده و روند بهبودی را سرعت میبخشد. روشهای مراقبت از خود شامل داشتن خواب کافی، رژیم غذایی سالم، کاهش استرس و پرهیز از فعالیتهایی که باعث تشدید علائم میشود، میگردد.
با گنجاندن این روشها در بین جلسات فیزیوتراپی میتوانید از بروز درد جلوگیری کرده و روند بهبودی خود را سرعت ببخشید. با متخصص طب فیزیکی خود همکاری کرده تا بتوانید به برنامه درمانی برسید که درست منطبق با نیازهای شما باشد.
سؤالات متداول
درد عضلات بعد از فیزیوتراپی چه مدت طول میکشد؟
معمولاً درد بعد از جلسات فیزیوتراپی بخشی از روند تقویت عضلات بوده و بعد از 24 تا 48 ساعت برطرف میشود.
آیا در صورت بروز درد باز هم باید به جلسات فیزیوتراپی ادامه داد؟
این به علت بروز درد بستگی دارد. در بیشتر موارد درد بخشی از روند طبیعی درمان محسوب میشود. اما همان طور که اشاره شد در صورت شدید بودن درد باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا درد بعد از فیزیوتراپی ممکن است بر روی روند درمان و ریکاوری تأثیر بگذارد؟
در صورتی که درد بعد از فیزیوتراپی به خوبی درمان نشود ممکن است بر روی روند بهبودی شما تأثیر بگذارد. به همین دلیل و برای این که برنامه درمانی شما مؤثر واقع شود باید در صورت بروز درد و ناراحتی متخصص طب فیزیکی خود را در جریان بگذارید.
چه مدت بعد از بروز درد باید جلسات فیزیوتراپی را دوباره ادامه دهیم؟
بعد از این که درد به طور کامل برطرف شد و متخصص طب فیزیکی به شما اجازه داد، میتوانید جلسات فیزیوتراپی خود را دوباره ادامه دهید. برای جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد باید حتماً از دستورات پزشک خود پیروی نمایید.
چگونه میتوان درد خود را به طور دقیق به پزشک توضیح دهیم؟
باید به طور دقیق نوع درد، محل و شدت آن را برای پزشک توصیف نمایید. برای این کار میتوانید از کلمات توصیفی مانند درد شدید، سوزنده، دارای نبض، ناگهانی و…. استفاده کنید.
چگونه میتوان از انجام صحیح تمرینات فیزیوتراپی مطمئن شد؟
باید حتماً از دستور العملهای متخصص طب فیزیکی پیروی کرده و در صورتی که از تکنیک صحیح انجام یک حرکت مطمئن نیستید از وی سوال بپرسید. علاوه بر این دیدن خود در هنگام انجام تمرینات به درست انجامدادن آنها کمک زیادی میکند.
