علائم روماتیسم مفصلی و درمان آن با روش‌های بدون جراحی مانند طب سوزنی و اوزون تراپی

روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی مزمن است که غالباً مفاصل بدن را مبتلا می‌سازد. با این حال، این بیماری در برخی افراد می‌تواند به طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله پوست، چشم، ریه‌، قلب و رگ‌های خونی آسیب برساند. روماتیسم مفصلی یک اختلال خود ایمنی است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی اشتباهاً به بافت‌های بدن حمله می‌کند.

بر خلاف آرتروز که موجب سایش و فرسودگی استخوان‌ها می‌شود، روماتیسم مفصلی با تاثیرگذاشتن بر پوشش داخلی مفاصل، باعث تورم دردناک آنها می‌شود، که در نهایت می‌تواند منجر به فرسایش استخوان‌ها و دفورمیتی مفاصل گردد.

التهاب همراه با روماتیسم پا می‌تواند به بخش‌های دیگر بدن نیز آسیب برساند. اگر چه نوع جدیدی از داروها به طور چشمگیری گزینه‌های درمان را قوی‌تر ساخته است، اما روماتیسم مفصلی حاد هنوز هم می‌تواند موجب از‌کار‌افتادگی بیماران شود.

علائم و نشانه‌های روماتیسم مفصلی

علائم و نشانه‌های این بیماری می‌تواند شامل:

• گرمی، تورم و حساس به لمس شدن مفاصل
• خشکی مفاصل که معمولاً در صبح و پس از مدتی عدم فعالیت، بدتر می‌شود.
• خستگی، تب و کاهش وزن

روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه، ابتدا مفاصل کوچکتر و به خصوص مفاصلی که انگشتان را به دست متصل می‌سازد و نیز مفاصل انگشتان پا را درگیر می‌کند.

با پیشرفت بیماری، علائم آن اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، لگن و شانه‌ها گسترش می‌یابد. در بیشتر موارد، علائم آن در مفاصل هر دو طرف بدن مشاهده می‌شود.

حدود 40 درصد از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، علائم و نشانه‌های غیر مفصلی را نیز تجربه می‌کنند. روماتیسم مفصلی می‌تواند بسیاری از ساختارهای غیر مفصلی را نیز مبتلا سازد، از جمله:

• پوست
• چشم‌ها
• ریه‌ها
• قلب
• کلیه‌ها
• غدد بزاقی
• بافت عصبی
• مغز استخوان
• رگ‌های خونی

ممکن است شدت علائم و نشانه‌های روماتیسم مفصلی متفاوت باشد و حتی ممکن است گاهی خود‌به‌خود ظاهر شده و برطرف شود. دوره‌های افزایش فعالیت بیماری، عود نامیده می‌شود، که به صورت متناوب بعد از دوره بهبودی نسبی (ناپدید شدن تورم و درد) رخ می‌دهد. با گذشت زمان، روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث دفورمیتی مفاصل و جابجایی آنها از جای اصلی خود گردد.

علت‌ها و عوامل روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی رمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به سینوویوم (پوشش غشاء که مفاصل شما را احاطه کرده) حمله می‌کند. این التهاب موجب ضخامت سینوویوم شده، در نهایت می‌تواند غضروف و استخوان مفصل را از بین ببرد.

تاندون‌ها و رباط‌هایی که مفصل را کنارهم نگه‌ می‌دارند، ضعیف شده و کش می‌آیند. به‌تدریج مفصل شما شکل و چیدمان صحیح خود را از دست می‌دهد.

پزشکان نمی‌دانند که چه چیزی این روند را آغاز می‌کند، اما دخالت عامل ژنتیکی، محتمل به نظر می‌رسد. البته ژن‌ها مستقیماً موجب روماتیسم مفصلی نمی‌شوند، اما می‌توانند بدن را بیشتر تحت تاثیر عوامل محیطی بیماری‌زا قرار دهند، مانند عفونت ناشی از ویروس‌ها و باکتری‌های خاص که ممکن است آغازگر این بیماری شود. کمبود ویتامین D ،بارداری  از دلایل دیگری هستند که می توانند در ایجاد روماتیسم مفصلی مؤثر باشند.

توجه کنید بسیاری از بیماران رماتیسم مفصلی ممکن است به صورت ساده تر دچار درد دیسک کمر و پاها و یا درد دیسک گردن با انتشار به دست ها شوند که در تست نوار عصب و عضله نشان داده می شود.

عوارض ناشی از روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی، خطر ابتلا به عوارض زیر را افزایش می‌دهد:

• پوکی استخوان- خود روماتیسم مفصلی، همراه با برخی از داروهای مورد استفاده در درمان آن، می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش ‌دهد. پوکی استخوان باعث ضعف استخوان‌ها شده و آن‌ها را بیشتر در معرض شکستگی قرارمی‌دهد.
• ندول‌های روماتیسمی -این برجستگی‌های سفت در بافت‌ها اغلب در اطراف نقاط فشار، مانند آرنج تشکیل می‌شود. البته این ندول‌ها می‌تواند در هر نقطه از بدن، مثلاً در ریه‌ها هم تشکیل شود.
• خشکی چشم‌ و دهان- برای افرادی که به روماتیسم مفصلی مبتلا هستند، احتمال ابتلا به سندروم شوگرن، بسیار بیشتر است. در این سندروم، میزان رطوبت چشم‌ها و دهان کاهش می‌یابد.
• عفونت- خود بیماری روماتیسم مفصلی و بسیاری از داروهای مورد استفاده برای مبارزه با آن، می‌تواند سیستم ایمنی را مختل سازد و منجر به افزایش عفونت گردد.
• ترکیبات غیر طبیعی بدن- نسبت چربی در مقایسه با توده خالص بدن اغلب در افرادی که به روماتیسم مفصلی مبتلا هستند، بالاتر است. البته  این نسبت حتی در افرادی که شاخص توده بدن طبیعی (BMI) دارند، نیز بالاتر است.
• سندرم تونل مچ دست (تونل کارپ). اگر روماتیسم مفصلی، مچ دست شما را مبتلا سازد، التهاب ناشی از آن می‌تواند عصبی که قسمت اصلی دست و انگشتان شما را پوشش می‌دهد را تحت فشار قرار دهد.
• مشکلات قلبی- روماتیسم مفصلی می‌تواند خطر سفتی و انسداد عروق و همچنین التهاب پریکاردیوم (کیسه‌ای که قلب شما را محصورکرده) را افزایش ‌دهد.
• بیماری ریوی- در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، خطر التهاب و زخم بافت‌های ریه افزایش می‌یابد، که می‌تواند منجر به تنگی نفس پیشرونده شود.
• لنفوم- روماتیسم مفصلی، خطر لنفوم را افزایش می‌دهد. لنفوم یک گروه از سرطان‌های خون است که در سیستم لنفاوی بروز می‌کند.

روش‌های درمان روماتیسم مفصلی

داروهای روماتیسم مفصلی

چهار گروه اصلی از داروها برای درمان روماتیسم زانو استفاده می‌شود:

• داروهای ضد درد (مسکن) و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD)
• آستروئیدها

اغلب افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی برای درمان خود نیاز به بیش از یک دارو دارند. دلیلش این است که داروهای مختلف به شیوه‌های مختلفی عمل می‌کنند. ترکیبات دارویی رایج، شامل یک داوری مسکن، یک داروی NSAID و یک DMARD (یا بیشتر) است. مصرف دو نمونه (یا بیشتر) از داروهای ضد روماتیسمی مؤثرتر از مصرف فقط یک نمونه خواهد بود و هیچ گونه عوارض جانبی اضافی هم نخواهد داشت. از آنجا که تاثیرگذاری داروهای DMARD نیاز به مدتی زمان دارد، ممکن است برای شما یک داروی آستروئید هم تجویز شود. این دارو همزمان با روند تاثیرگذاری داروهای DMARD، می‌تواند التهاب را تسکین داده و علائم بیماری شما را کاهش دهد.

درمان دارویی ممکن است گاهی بسته به وضعیت روماتیسم شما و یا در پاسخ به تغییرات شرایط شما تغییر داده شود. برای مثال، اگر نیاز به عمل جراحی داشته باشید، ممکن است به شما توصیه شود که مصرف یک داروی خاص را متوقف کنید.

انواع درمان

فیزیوتراپی

انواع خاصی از درمان برای مقابله با اثرات خاص روماتیسم مفصلی استفاده می‌شود:

• استفاده از گرما یا سرما می‌تواند درد یا سفتی مفاصل را کاهش دهد.
• استفاده از امواج اولتراسوند برای کمک به کاهش التهاب غلاف اطراف تاندون (تنوسینوویت).
• تمرینات  فعال و غیر فعال برای بهبود و حفظ دامنه حرکت مفاصل
• استراحت موضعی و اسپلینت برای کاهش درد مفاصل و بهبود عملکرد مفاصل
• اسپلینت انگشت و سایر دستگاه‌های کمکی برای جلوگیری از دفورمیتی و بهبود عملکرد دست.
• تکنیک‌های تمدد اعصاب برای کاهش اسپاسم عضلانی ثانویه
• طب سوزنی
• کایروپراکتیک
• الکتروتراپی
• آب درمانی
• ماساژ

اوزون درمانی

اکسیژن-ازن‌تراپی یک روش درمانی با کمترین میزان تهاجم برای روماتیسم مفصلی است که از خصوصیات بیوشیمیایی مخلوط گاز اکسیژن و ازن بهره می‌گیرد.  
 ازن گردش خون را بهبود می‌بخشد. این کار از طریق افزایش خاصیت سیال جریان خون به‌عنوان یک مایع انجام می‌شود. این تأثیر موجب می‌شود تا میزان بیشتری از اکسیژن حامل هموگلوبین به مویرگ هابرسد و درنهایت سلول‌ها میزان بیشتری از اکسیژن موردنیاز خود را دریافت می‌کنند. بسیاری از بیماران مبتلابه بیماری التهابی مزمن مانند روماتیسم مفاصل دچار اختلال در گردش خون هستند.

یکی دیگر از مزایای ازن‌تراپی در بیماری‌های روماتیسمی اغلب در اختلالات خلقی، خستگی، افسردگی دیده می‌شود، که خستگی مزمن اغلب به شکایت بیمار منتهی می‌گردد . طیف گسترده‌ای از داروهای روماتیسم با عوارض جانبی شدید وجود دارند. این عوارض جانبی عمدتاً  بر کلیه و کبد  تأثیر می‌گذارند. و حجم بالای آسیب بلندمدت به  کلیه و کبد در بیمارانی که از این داروها استفاده می‌کنند، مؤید اثرات حفاظتی ازن تراپی است. افراد مبتلابه بیماری‌های روماتیسمی از طریق مشورت با پزشک معالج می‌توانند به‌صورت دوره‌ای از ازن تراپی استفاده کنند.

آیا ازن‌تراپی برای من مناسب است؟

این تصمیم توسط یک پزشک آموزش‌دیده و باتجربه درزمینه استفاده‌های پزشکی از ازن اتخاذ می‌شود.  برخی از عارضه‌های پزشکی بدون استفاده از ازن به‌سادگی برطرف نمی‌شوند، و البته بسیاری از بیماری‌ها بدون استفاده از ازن هم درمان خواهند شد. ازن به دلیل داشتن خواص درمانی بسیار، می‌تواند به‌عنوان بخشی از یک طرح درمانی برای تقریباً تمام بیماری‌ها استفاده شود.

کار درمانی

یک کار- درمانگر می‌تواند در یادگیری راه‌های جدید و مؤثر برای انجام وظایف روزانه به بیمار کمک  کند، به طوری که فشار به مفاصل دردناک به حداقل برسد. برای مثال، اگر بیمار در بازوی خود درد روماتیسمی دارد و می‌خواهد با فشار در را باز کند، بهتر است به جای استفاده از بازوهای خود، با تکیه به آن و هل دادن، در را باز کند. بیماری که انگشتان دردناک دارد، استفاده از ابزار مخصوص گرفتن اشیاء ممکن است به او کمک کند.

پی آرپی زانو

توجه کنید که پی آرپی زانو و پی آر پی شانه به عنوان روش اصلی ترمیمی غیر جراحی در این دو مفصل بزرگ و مهم نتایج معجزه آسای درمانی دارد.

عمل جراحي

هنگامی که آسیب استخوان ناشی از روماتیسم، به وضعیت حاد رسیده است و یا درد بیمار با دارو قابل کنترل نیست، عمل جراحی، گزینه‌ای برای بازگرداندن عملکرد به مفصل آسیب دیده است.