سردرد یکی از علائم غیر اختصاصی درد در هر قسمتی از سر یا گردن می‌باشد. سردردهای خوشه‌ای سومین نوع از سردرد محسوب می‌شوند. این نوع سردردها بسیار دردناک هستند و سبب بروز درد شدید در اطراف یک چشم می‌شوند. به ندرت امکان بروز این سردردها وجود دارد. سردردهای خوشه‌ای برای مدت یک یا دو ماه در یک بازه یکسان زمانی در سال ایجاد می‌شوند. بیشتر سردردها مورد جدی محسوب نشده و با استفاده از دارو، طب سوزنی و تغییر در نحوه زندگی قابل درمان هستند. در روش طب سوزنی که نوعی طب سنتی چینی است از سوزن‌های مخصوص، فشار و حرارت در نقاط خاصی از بدن استفاده می‌شود. این روش درمانی جایگزین در جهت هدایت انرژی (چی- chi) برای کاهش التهاب، تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی و انسداد گیرنده‌های درد به بدن کمک می‌کند. بیماران از طب سوزنی برای حفظ سلامتی و عملکرد بدن استفاده می‌کنند. در این مقاله، مزایا و نحوه انجام طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای شرح داده می‌شود. به این منظور بایستی به پزشک باتجربه و ماهر که از علت بروز عارضه و درمان آن آگاه است مراجعه شود تا از عوارض احتمالی کاسته شود.
مزایای درمان سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی
طب سوزنی در بهبود دردهای مزمن دارای مزایای فراوانی می‌باشد. مهم‌ترین مزیت این روش، کاهش درد است که برای مدت چند روز و یا چند هفته پس از هر جلسه درمانی ادامه دارد. برای افرادی که تمایل به وابستگی به دارو ندارند، طب سوزنی سبب کاهش احتمال اعتیاد به دارو می‌شود.
طب سوزنی باعث بازیابی جریان انرژی مثبت در سراسر بدن می‌شود. این روش همچنین در دفع انرژی منفی که باعث بروز درد می‌شود نیز موثر است. طب سوزنی سبب تحریک سیستم‌های مختلفی در بدن شده و در بهبود عارضه‌های متعدد تاثیر دارد.
بر اساس طب سوزنی، بدن به مجموعه‌ای از بخش‌ها و نقاط فشار تقسیم می‌شود. سوزن‌های مخصوص طب سوزنی در نقاط فشار مختلف وارد می‌شوند. این نقاط فشار معمولا نزدیک اعصاب در بدن قرار دارند. سوزن‌ها سبب تحریک اعصاب و آزاد شدن هورمون‌ها مانند اندورفین می‌شوند. در ارتباط با تاثیر طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای بایستی توجه شود که تحریک سیستم ایمنی و جریان خون توسط طب سوزنی سبب بهبود سردرد خوشه‌ای می‌شود.
طب سوزنی با کاهش سطح هورمون‌هایی که سبب افزایش اضطراب می‌شوند، سبب رفع استرس می‌شود. بر طبق تحقیقات انجام شده، استفاده از طب سوزنی در یازده جلسه درمانی، به همان میزان مصرف داروهای مُسکن در یک بازه زمانی شش ماهه سبب تسکین سردرد خوشه‌ای شده است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که طب سوزنی سبب درمان تنش در گردن، رفع خستگی چشم، افزایش ایمنی بدن، جلوگیری از افت انرژی، بهبود آلرژی، رفع بی‌خوابی و بهبود عارضه‌های گوارشی می‌شود.
طب سوزنی چگونه سبب درمان سردرد خوشه‌ای می‌شود؟
سردرد خوشه‌ای به شکل یک پدیده الکتریکی در مغز شروع شده و سپس بر رگ‌های خونی و بیوشیمی بدن تاثیر گذاشته و سبب التهاب عصبی می‌شود. برطرف کردن سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی با توجه به موارد زیر صورت می‌گیرد:
- تسکین درد: طب سوزنی با تحریک اعصاب در عضلات و دیگر بافت‌ها، سبب آزاد شدن اندورفین شده و روند پردازش درد در مغز و طناب نخاعی را تغییر می‌دهد.
- کاهش التهاب: طب سوزنی سبب آزادسازی فاکتورهای تعدیل‌کننده ایمنی و عروقی و کاهش التهاب می‌شود.
- طب سوزنی میزان امواج الکتریکی در مغز که با میگرن مرتبط است را کاهش می‌دهد.
- این روش درمانی سبب تعدیل جریان خون داخل و خارج جمجمه می‌شود.
- طب سوزنی بر سطح سروتونین درمغز اثر می‌گذارد. (امکان دارد سروتونین با آغاز سردرد خوشه‌ای مرتبط باشد).
نحوه انجام طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای
پیش از طب سوزنی نیاز به اقدام خاصی نمی‌باشد. پزشک در ارتباط با تعداد جلسات درمانی مورد نیاز جهت بهبود علائم توصیه‌های لازم را ارائه خواهد داد.
برای انجام این روش، پزشک نقاط مخصوص طب سوزنی را بر اساس طب سنتی چینی به این صورت انتخاب می‌کند:
نقاط موضعی: تای یانگ Ex HN-5، یانگ بای GB 14، (فقط بر روی طرف آسیب‌دیده). نقاط منطقه‌ای: فنگ چی GB 20 (بر روی هر دو طرف).
نقاط انتهایی: هگو LI 4، شین ژیانگ LR2، سانینجیائو SP 6، زوسانلیST 36 (بر روی هر دو طرف). تمامی نقاط توسط متخصص با تجربه با استفاده از سوزن‌های فولادی استریل یک بار مصرف به قطر 3/0 میلی‌متر سوراخ می‌شوند. سوزن‌ها در عمق 10 تا 30 میلی‌متری وارد شده و تا زمانی که در شخص احساس دی چی (De Qi) ایجاد شود، سوزن‌ها توسط متخصص تحت کنترل قرار دارند. طبق گزارش برخی از افراد، وارد شدن سوزن‌ها باعث ایجاد حسی مشابه سوزن سوزن شدن یا خراش می‌شود. در برخی از افراد نیز هیچ حسی ایجاد نمی‌شود. پس از ایجاد حس مورد نظر، تا مدت 20 دقیقه و تا زمان خارج کردن سوزن‌ها، نقاط طب سوزنی توسط متخصص تحریک نخواهند شد.
تعداد جلسات مورد نیاز طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای
طب سوزنی در کنترل سردردهای خوشه‌ای موثر است. جهت رفع سردرد به حداقل 10 جلسه درمانی نیاز است. پزشکان روند بهبودی را پس از چهار یا پنج جلسه بررسی کرده و سپس نتیجه را با بیمار در میان گذاشته و در مورد ادامه درمان با او مشورت می‌کنند.
در برخی از مواقع برطرف کردن سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی به زمان زیادی نیاز دارد. حتی در صورتی که علائم رفع نشوند، طبق عقیده پزشکان طب سوزنی دارای فواید زیادی برای بیمار می‌باشد.
به طور کلی، جهت تاثیر بیشتر درمان، جهت رفع عدم تعادل در بدن طب سوزنی به همراه داروهای گیاهی چینی استفاده می‌شود. نوع درمان توصیه شده از جانب پزشک برای رفع سردردهای خوشه‌ای به عوامل مختلفی بستگی دارد.
روند بهبودی پس از طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای
طب سوزنی دارای تاثیر آرامش‌بخش می‌باشد، بنابراین بهتر است پس از درمان (خصوصا پس از جلسه اول) شخص دیگری بیمار را به منزل برساند. در صورت عدم امکان، بیمار بایستی برای 5 تا 10 دقیقه پیش از رانندگی استراحت کند. پس از درمان سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی طبق توصیه پزشک بایستی برای یک یا دو روز استراحت شود. امکان دارد بدن پس از طب سوزنی دچار کم‌آبی شود در نتیجه بایستی پس از درمان به مقدار زیاد آب نوشیده شود. پس از طب سوزنی بدن برای خارج کردن سموم فعالیت می‌کند. به این منظور، بایستی به مقدار کافی به بدن آبرسانی شود. مصرف آب پس از طب سوزنی دارای فواید بسیاری می‌باشد. در عین حال بایستی از مصرف قهوه و کافئین پس از درمان خودداری شود.
عوارض طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای
طب سوزنی در صورتی که توسط متخصص با تجربه انجام شود، عوارض بسیار کمی به دنبال خواهد داشت. در برخی از مواقع پس از طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای (خصوصا پس از جلسه اول)، کبودی، خستگی و درد ایجاد خواهد شد.
در صورتی که طب سوزنی در شرایط غیر استاندارد و با تجهیزات آلوده انجام شود می‌تواند خطرات جدی در پی داشته باشد. سازمان FDA سوزن‌های طب سوزنی را به عنوان ابزار پزشکی مورد تایید قرار می‌دهد و این سوزن‌ها بایستی به صورت یک بار مصرف مورد استفاده قرار گیرند. بیمار بایستی پیش از درمان این موارد را در نظر داشته باشد و اطمینان حاصل کند که سوزن‌های مورد استفاده استریل و جدید باشند. بیمار می‌تواند در این مورد پرسش‌های خود را با پزشک مطرح کند. متخصص طب سوزنی معتبر بیمار را در مورد درمان راهنمایی کرده و اطمینان حاصل می‌کند که بیمار در طول درمان از آرامش کافی برخوردار باشد.
امکان دارد طب سوزنی به تنهایی برای درمان سردرد مزمن کافی نباشد. برای درمان سردرد خوشه‌ای که در زندگی اختلال ایجاد کرده است بایستی از داروی مُسکن نیز استفاده شود.
هزینه طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای
هزینه طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای از پزشکی تا پزشک دیگر متفاوت است. بیمار باید با متخصص طب سوزنی جهت تعیین دقیق هزینه مشورت کند. هزینه متوسط این روش بر اساس موقعیت جغرافیایی و قابلیت دسترسی به سرویس‌های طب سوزنی متفاوت می‌باشد. پزشک باید پیش از درمان، هزینه طب سوزنی را به طور دقیق برآورد کند. بسیاری از شرکت‌های بیمه، هزینه طب سوزنی را تحت پوشش قرار نمی‌دهند. پیش از طب سوزنی بیمار باید از هزینه‌ای که خودش ملزم به پرداخت آن می‌باشد، اطلاع داشته باشد.
سوال‌های رایج در مورد درمان سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی
تاثیر طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای چه زمان پس از درمان قابل مشاهده است؟
در مدت 5 تا 8 هفته پس از آغاز طب سوزنی، این روش سبب بهبود مختصر سردرد خوشه‌ای در بیمار می‌شود. 13 تا 16 هفته پس از درمان، بهبود قابل توجه سردرد در بیمار قابل مشاهده است.
سوزن‌های طب سوزنی در چه قسمت‌های از بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
سوزن‌های استریل در نقاط خاصی از بدن برای جلوگیری یا درمان میگرن وارد پوست می‌شوند. بسته به نوع روش طب سوزنی و تجربه متخصص، امکان دارد سوزن‌ها در دست‌ها، پاها، پشت بدن و در برخی از مواقع در سر یا صورت استفاده شوند.
درمان سردردهای خوشه‌ای با طب سوزنی در چه فواصل زمانی بایستی انجام شود؟
درمان با طب سوزنی به حدود یک ساعت زمان نیاز دارد و توصیه می‌شود که بیمار حداقل از شش جلسه درمانی (یک بار در هفته) استفاده کند. همچنین ممکن است متخصص طب سوزنی تغییر در رژیم غذایی را به بیمار توصیه کند. برای مثال: کافئین می‌تواند سبب تشدید میگردن شود و برخی از متخصصین عقیده دارند که کافئین می‌تواند در جریان انرژی در بدن اختلال ایجاد کند.
آیا طب سوزنی می‌تواند سبب درمان سردردهای خوشه‌ای شود؟
طب سوزنی می‌تواند به کاهش تعداد دفعات بروز سردرد و میگرن کمک کند و یک روش ایمن محسوب می‌شود. در بسیاری از مواقع دارو برای جلوگیری از سردرد و میگرن موثر نمی‌باشد و در این موارد طب سوزنی یک روش درمانی جایگزین و موثر محسوب می‌شود.
آیا می‌توان پس از طب سوزنی از داروی مُسکن استفاده کرد؟
در صورت تشدید درد پس از طب سوزنی، نیازی به نگرانی نمی‌باشد. بیمار می‌تواند از روش‌هایی مانند استراحت، استفاده موضعی از روغن گل سرخ یا در صورت نیاز داروی مُسکن برای رفع درد استفاده کند.
میزان موفقیت طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای چقدر است؟
میزان موفقیت طب سوزنی در 5690 بیمار، به میزان 7/79 درصد بوده است و بیشترین میزان موفقیت (93 درصد) در بیماران دارای سردرد مشاهده شده است. میانگین کاهش شدت درد به میزان 5/5 (انحراف معیار 5/2) بوده است که به مقدار 67 درصد کاهش از درد اولیه محسوب می‌شود.
تاثیرات طب سوزنی برای درمان سردردهای خوشه‌ای چقدر ماندگار هستند؟
میزان ماندگاری تاثیرات طب سوزنی به سن بیمار، علائم و نوع درمان بستگی دارد. امکان دارد تاثیرات درمان برای مدت چند روز تا چند هفته ماندگار باشند.
