رگ به رگ شدن مچ پا گاهی به عنوان پیچ خوردگی مچ پا نیز شناخته میشود و این یک اختلال شایع در اکثر افراد، به ویژه ورزشکاران و افرادی که دچار سندروم تونل تارسال هستند، محسوب میشود. برخی افراد در مراحل مختلف زندگی خود با رگ به رگ شدن مچ پا روبرو میشوند. مفصل مچ پا به صورت یک لولا بین قسمت ساق پا و کف پا عمل میکند و به پا اجازه میدهد به سمت بالا و پایین خم شده و حرکات چرخشی کوچکی را انجام دهد. انعطافپذیری مچ پا به میزان مطابقت استخوانها و رباطهای اطراف وابسته است. رباطها به رشتههای فیبروزی گفته میشوند و وظیفه محافظت و حفظ استحکام مفاصل را برعهده دارند. رگ به رگ شدن مچ پا زمانی رخ میدهد که رباطهای مچ پا دچار پارگی و کشیدگی بیش از حدی شوند.
علل رگ به رگ شدن مچ پا
در حالی که بسیاری از علائم و درمانها برای رگ به رگ شدن و پیچ خوردگی یکسان هستند؛ اما در واقع دو اندام مختلف بدن را درگیر میکنند و معمولاً دارای دلایل مختلفی هستند.
- آسیب عضلانی اغلب در محلی رخ میدهد که عضله به تاندون متصل میشود و ممکن است یکی از عوارض جانبی و یا همراه با تاندونیت مچ پا (التهاب حاد یک یا چند تاندون در مچ پا) باشد.
- رگ به رگ شدن مچ پا که کمتر از پیچ خوردن مچ پا شایع است، اغلب به دلیل استفاده مفرط مزمن از مچ پا رخ میدهد.
- رگ به رگ شدن مچ پا همچنین میتواند به دلیل آسیب حاد، یک ضربه مستقیم، افتادن یا تکل بر روی پاها در طول ورزشهای تماسی رخ دهد.
- پیچ خوردگی پا همچنین ممکن است در اثر کشیدگی بیش از حد مچ پا یا انقباض بیش از حد عضلات رخ دهد.
علائم رگ به رگ شدن مچ پا
- تورم
- حساسیت
- کبودی
- درد
- عدم تحمل وزن توسط مچ آسیب دیده
- تغییر رنگ پوست ناحیه آسیب دیده
- سفتی
انواع رگ به رگ شدگی مچ پا
رگ به رگ شدگی (یا واریس) مچ پا یک وضعیت پزشکی است که زنان باردار بیشتر از سایر افراد دچار آن میشوند، اما ممکن است به هر طبقهسنی اتفاق بیافتد. این حالت ناشی از ضعف در دیواره وریدها است که منجر به انبساط و ظاهر ناقص آنها میشود. برخی از انواع رگ به رگ شدگی مچ پا عبارتند از:
- رگهای کبود و باریک: این نوع رگ به رگ شدگی معمولاً رگهایی کبود و باریک که در مچ پا یا پاها به نظر میرسند را شامل میشود.
- گلولهرگی: این نوع رگ به رگ شدگی مشخص میشود با ظاهر گرهها یا گلولههای بزرگ در سطح پوست، که نشان از وریدهای بزرگتر و غیرعمیق دارند.
- جوشرگی: این نوع رگ به رگ شدگی شامل وریدهای بعد از جوش یا زخمهای پوستی است که ممکن است منتج به رگ به رگ شدن مچ پا شود.
- وریدهای تپند: این نوع رگ به رگ شدگی مشخص میشود با ظاهر وریدهای تپند و برآمده بر روی سطح پوست، که ممکن است با درد و سنگینی پاها همراه باشد.
هر یک از این انواع رگ به رگ شدگی مراقبت و مداخله مناسبی نیاز دارند. اگر با هر یک از این نوع رگ به رگ شدن مچ پا مواجه هستید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب برای شما برنامهریزی شود.
تشخیص
رگ به رگ شدگی مچ پا را میتوان به راحتی تشخیص داد؛ چرا که یکی از آسیبهای شایع است. درد در قسمت خارجی مچ پا، حساسیت به لمس و تورم و پایی که دچار آسیب نوع وارونگی است، میتواند نشاندهنده پیچخوردگی مچ پا باشد. در این بیماران، عکسبرداری با اشعه ایکس معمولی نیز نشان میدهد که استخوان نشکسته و در عوض رباطهای مچ پا پاره یارگ به رگ شدهاند.
بسیار مهم است که یک آسیب را به راحتی، رگ به رگ شدگی قلمداد نکنید. زیرا ممکن است آسیبهای دیگری نیز رخ داده باشند؛ به عنوان مثال تاندونهای پرونئال میتوانند دچار پارگی شوند. همچنین ممکن است در استخوانهای دیگر در اطراف مچ پا شکستگی وجود داشته باشد؛ از جمله استخوان متاتارسال پنجم یا استخوان کالکانئوس (استخوان پاشنه). برای معاینه دقیق به یک جراح ارتوپدی پا و مچ پا در محل زندگی خود مراجعه کنید.
ممکن است در موارد بسیار شدید، به انجام MRI احتیاج باشد تا تضمین شود که سایر مشکلات مچ پا مانند آسیب به غضروف اتفاق نیفتاده است. معمولاً انجام MRI برای تشخیص پیچ خوردگی مچ پا ضروری نیست و برای بیمارانی انجام میشود که بهبودی آنها بسیار کند است یا روند بهبودی طبیعی در آنها سپری نشده است.
آشنایی با درجات بیماری
درجه ی رگ به رگ شدگی بستگی به میزان شدت کشیدگی یا پارگی رباط های مچ دارد. رگ به رگ شدگی ممکن است خفیف تا شدید بوده و با علائم زیر همراه باشد:
• رگ به رگ شدن خفیف: در این نوع رگ به رگ شدن، مچ پا به داخل چرخیده و رباط های داخلی دچار آسیب دیدگی می شوند. در این نوع رگ به رگ شدگی، فرد مصدوم می تواند با وجود درد راه برود.
• رگ به رگ شدن متوسط: در این حالت مچ پا به سمت بیرون و پا به سمت داخل می چرخد. در نتیجه رباط های بیرون مچ پا دچار آسیب می شوند. با این شدت رگ به رگ شدن، راه رفتن برای شخص بسیار سخت و دردناک بوده و مچ پا کبود می شود.
• رگ به رگ شدن شدید: این نوع رگ به رگ شدن زمانی اتفاق می افتد که رباط بیرونی و داخلی پا پاره شوند. در نتیجه پا از سمت خارج به سمت داخل می چرخد. در این حالت شخص اصلا نمی تواند وزن بدن را تحمل کند و راه برود.
چه زمانی برای رگ به رگ شدن مچ پا باید به پزشک مراجعه کرد؟
وقتی با مشکل رگ به رگ شدن مچ پا روبرو هستین، باید به پزشک مراجعه کنید در صورتی که:
- رگ به رگ شدن مچ پا باعث درد، تورم یا قرمزی شده است.
- وضعیت تداوم ندارد و مدت زیادی از بین نمیرود.
- باعث محدودیت در حرکت و فعالیتهای روزمره شما میشود.
- استفاده از راهکارهای خانگی و تغییرات در سبک زندگی به بهبود وضعیت کمک نمیکند.
در این موارد، مراجعه به پزشک متخصص و اخذ نظر و راهنماییهای لازم از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک شما میتواند تشخیص دقیقتری برای وضعیت خودتون بگذارن و راهنماییهای لازم رو برای درمان یا مدیریت بدهند. همچنین، اگر وضعیت شما از نظر علایم و شدت نگرانکننده نباشد، اما هنوز دچار رگ به رگ شدن مچ پا میشوید، همچنان میتوانید بهترین راهنمایی رو از پزشکتون بگیرید تا بهبود در طول زمان حاصل بشه. به یاد داشته باشین که پزشک شما بهترین منبع برای تشخیص و درمان وضعیتهای پزشکی خودتون است.
درمان رگ به رگ شدن مچ پا
با توجه به شدت رگ به رگ شدن مچ پا، پزشکان از روشهای زیر برای درمان بیمار استفاده می کنند:
- درمان خانگی: برای رگ به رگ شدن خفیف میتوانید از بریس یا باند کشی برای بستن و بیحرکت کردن قوزک پا استفاده کنید ولی نباید پا را محکم ببندید. گاهی پای بیمار نیاز به گچ گرفتن دارد. همچنین استراحت، استفاده از عصا برای راه رفتن، گذاشتن کیسه یخ هر 2 ساعت یکبار به مدت 20 دقیقه و بالا نگه داشتن پا به بیمار توصیه میشود.
- درمان دارویی: معمولاً برای تسکین درد و کاهش التهاب، پزشکان داروهای مسکن و ضد التهابهای غیر استروئیدی برای بیماران خود تجویز میکنند. از این روش در کنار روشهای درمان خانگی و گچ گرفتن مچ پا استفاده میشود. در مواردی هم ممکن است برای کاهش التهاب رباط آسیب دیده، کورتون تزریق شود.
- فیزیوتراپی: بهترین درمان رگ به رگ شدن مچ پا با درجات شدید و متوسط استفاده از درمانهای فیزیوتراپی است. همچنین فیزیوتراپی میتواند به توانبخشی مچ پای آسیب دیده یا گچ گرفته شده کمک کند. فیزیوتراپی میتواند انعطاف پذیری و دامنه حرکتی مچ پا را به آن برگرداند.
- جراحی: در مواردی که رگ به رگ شدن مچ پا بسیار شدید است و رباط پاره شده حتی با فیزیوتراپی ترمیم نمیشود، پزشکان از روشهای جراحی برای ترمیم رباط استفاده میکنند. بعد از جراحی، برای بازتوانی مچ پا، از فیزیوتراپی استفاده میشود.