بیماری ام اس: درمان، علائم وعلت

ام اس (فلج چندگانه) یک بیماری پیچیده است و به همین ترتیب درمان آن نیز پیچیده است. اگرچه هیچ درمانی برای علائم بیماری ام اس وجود ندارد، اما داروها و روش‌های درمانی زیادی برای درمان بسیاری از علائم بیماران وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهد که درمان به موقع بیماری ام اس می‌تواند آسیب وارده به سیستم عصبی مرکزی را کاهش دهد و احتمالاً روند پیشرفت بیماری را کُند می‌کند.

چهار نوع بیماری ام اس وجود دارد. نام آن‌ها مطابق با روش عملکردشان روی بدن در طول زمان، انتخاب شده است.

چهار نوع بیماری ام اس

• ام اس عود کننده. فرونشانده شده (RRMS). این نوع رایج‌ترین شکل بیماری ام اس است. حدود 85 درصد از افرادی که ام اس دارند، در ابتدا در نوع RRMS تشخیص داده می‌شوند. افراد مبتلا به RRMS در هنگامی که علائم جدید در آن‌ها ظاهر می‌شوند، دوره‌های موقتی به نام برگشت یا عود دارند (عود و تشدید یا بد شدن).
• ام اس پیش‌رونده ثانویه (SPMS). در این نوع ام اس، به طور پیوسته و در طول زمان علائم بدتر می‌شوند، همراه با عود کردن و بهبود یافتن و یا بدون آن‌ها. اکثر افرادی که در نوع RRMS تشخیص داده می‌شوند در برخی درجات به نوع SPMS انتقال می‌یابند.
• ام اس پیش‌رونده اولیه (PPMS).این نوع از بیماری ام اس خیلی رایج نیست و فقط حدود 10 درصد از افرادی که ام اس دارند در این دسته قرار می‌گیرند. PPMS با مشخصه‌ی بدتر شدن علائم از آغاز و به صورت آرام و بدون هیچ عود یا بهبودی، توصیف می‌شود.
• ام اس پیش‌رونده – عود کننده (PRMS). یک شکل نادر (حدود 5 درصد) بیماری ام اس، PRMS است. PRMS با مشخصه‌ی پیوسته بدتر شدن حالت بیماری از آغاز (همراه با عود کردن بحرانی اما بدون بهبود یافتن) و همراه با بهبودی یا بدون آن، توصیف می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

بیماری ام اس می‌تواند باعث طیف گسترده‌ای از علائم شود و می‌تواند روی هر قسمت بدن تأثیر بگذارد. هر شخصی با توجه به شرایطش به طور متفاوت تحت تأثیر قرار می‎گیرد.

علائم غیرقابل پیش‌بینی هستند. در برخی افراد علائم به طور پیوسته و در طول زمان توسعه پیدا می‌کنند و بدتر می‌شوند، در حالی که این علائم برای دیگران گذرا است.

دوره‌هایی که در آن علائم بدتر می‌شوند با نام «عود» شناخته می‌شوند. دوره‌هایی که در آن علائم بهبود می‌یابند یا ناپدید می‌شوند با نام «بهبودی» شناخته می‌شوند.

برخی از علائم شایع بیماری ام اس عبارتند از:

• خستگی
• مشکلات بینایی
• بی‌حسی و سوزن سوزن شدن
• گرفتگی، سفتی و ضعف عضلات
• مشکلات حرکتی
• درد
• مشکل داشتن در فکر کردن، یادگرفتن و برنامه‌ریزی کردن
• افسردگی و اضطراب
• مشکلات جنسی
• مشکلات مثانه
• مشکلات روده و شکم
• سخت سخن گفتن و بلعیدن

اغلب افراد مبتلا به بیماری ام اس تنها تعداد کمی از این علائم را دارند.

درمان

روش‌های درمان دوره «عود»

معمولاً شامل دو روش زیر است:

• یک دوره پنج روزه‌ی مصرف قرص‌های استروئید در خانه
• تزریق داروی استروئید در بیمارستان به مدت سه تا پنج روز

استروئیدها می‌توانند به سرعت به بهبودی بیمار از دوره عود کمک کنند، اما آنها از عود کردن‌های بعدی جلوگیری نمی‌کنند و بدتر شدن ام اس در طول زمان را متوقف نمی‌کنند.

استروئیدها فقط برای یک دوره کوتاه استفاده می‌شوند تا از بروز عوارض احتمالی جانبی آنها مانند پوکی استخوان (استخوان‌های ضعیف)، افزایش وزن و دیابت جلوگیری شود، هرچند برخی افراد باز هم این مشکلات را تجربه خواهند کرد.

در صورت امکان استروئیدها را بیشتر از سه بار در سال استفاده نکنید تا خطر عوارض جانبی کاهش پیدا کند.

درمان علائم خاص بیماری ام اس

اغلب برای افراد مبتلا به ام اس شُل‌کننده‌های عضلانی پیشنهاد می‌شود. دلیلش این است که شُل‌کننده‌های عضلانی به علائم بسیار رایج ام اس ازجمله درد، گرفتگی و خستگی کمک می‌کنند. تسکین این علائم همچنین می‌تواند به کاهش افسردگی کمک کند. داروهایی که برای سفتی عضلات وجود دارند عبارتند از:

• باکلوفن (Lioresal)
• سیکلوبنزاپرین (Flexeril)
• دیازپام (Valium)
• تیزانیدین (Zanaflex)

داروهایی که برای درمان خستگی استفاده می‌شوند ممکن است شامل هیدروکلرید آمانتادین (Symmetrel) و مودافینیل (Provigil) باشد. اغلب فلوکستین (Prozac) نیز تجویز می‌شود زیرا این داور هم با خستگی و هم با افسردگی مبارزه می‌کند.

بیش از دوازده نوع داروی تجویزشده برای مشکلات مثانه (مانند بی‌اختیاری در ادرار) مرتبط با ام اس وجود دارد. به نظر می‌رسد کارآمدترین داروها برای یبوست و مشکلات روده، نرم‌کننده‌های مدفوع باشد.

درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری

ورزش درمانی

خستگی نقش بزرگی در زندگی افراد مبتلا به ام اس بازی می‌کند. وقتی شما خسته‌اید، احساسی برای ورزش کردن ندارید. متأسفانه هرچه کمتر ورزش کنید، احساس خستگی بیشتری می‌کنید. به همین دلیل لازم است ورزش درمانی (PT) به دقت برای بیماران مبتلا به ام اس دنبال شود. مواردی مانند مداومت بر جلسات کوتاه مدت و افزایش ورزش در طول زمان عوامل مهمی هستند.

برنامه WA PT که به پیشرفت بیماری می‌پردازد ممکن است شامل خدمات حرفه‌ای همراه با فعالیت‌های مراقبت از خود مانند برنامه ورزش در خانه، آب درمانی و یا یک برنامه تناسب اندام در یک باشگاه ورزشی باشد. بیرون رفتن از خانه برای ورزش کردن همچنین می‌تواند به بهبود افسردگی و انزوای اجتماعی که آفتی برای بیماران مبتلا به ام اس است، کمک کند.

حرکات و فعالیت‌های مداوم برای مبارزه با بیماری ام اس بسیار لازم و حیاتی است. هنگامی که برنامه ورزشی خود را طراحی و تدوین می‌کنید، مطمئن شوید که ورزش‌های اساسی کششی که می‌توان آنها را در حالت نشسته و یا در حالت خواب انجام داد را نیز به برنامه ورزشی خود اضافه کرده‌اید. وقتی شما با آن ورزش‌ها احساس راحتی کردید، ورزش‌های بیشتری مانند پیاده‌روی، ورزش در آب و یا رقص را نیز به برنامه خود اضافه کنید. هر چیزی که شما می‌توانید آن را با دیگران انجام دهید، به خصوص ورزش‌هایی که واقعاً از آن‌ها لذت می‌برید، کمک‌بخش خواهد بود.

درمان‌های جایگزین

ممکن است افراد مبتلا به بیماری ام اس برای کاهش علائم بیماری از درمان‌های مکمل و جایگزینی استفاده کنند.

• طب سوزنی
• درمان با زهر زنبور
• ورزش کردن
• رژیم‌های غذایی کم‌چرب
• درمان مغناطیسی
• ماساژ
• فکر کردن همراه با تمرکز حواس
• ویتامین D و کلسیم
• یوگا و بازتاب شناسی

انجام تمرین یوگا به صورت منظم می‌تواند به کاهش خستگی و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس کمک کند.

اگر شما علاقه‌مند به شروع ورزش یوگا هستید، از انجام حرکت‌های دشوار اجتناب کنید زیرا ممکن است درد و سفتی مفاصل را بدتر کند.

بازتاب‌شناسی شامل وارد آوردن فشار به صورت دستی روی نقاط خاصی از پاها، دست‌ها و یا گوش‌هایتان است. اعتقاد بر این است که این کار بین اعضای بدن ارتباط برقرار می‌کند.

شواهدی که تأثیر این روش درمانی را برای ام اس تأیید کند ضعیف است اما شواهد نشان می‌دهد که بازتاب شناسی به درمان حس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و دیگر احساس‌های پوستی مرتبط با بیماری ام اس کمک می‌کند.

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس از ماساژ درمانی استفاده می‌کنند تا آرامش پیدا کنند، تنش عضلانی آن‌ها کاهش یابد و همچنین استرس و افسردگی آنها نیز کم شود.

طب سوزنی که شامل وارد کردن سوزن‌های بسیار نازک به نقاط خاصی از بدن است، در بین افراد مبتلا به ام اس یک روش محبوب برای تسکین درد است.

برخی احساس می‌کنند طب سوزنی به گرفتگی عضلات و مشکلات مثانه نیز کمک می‌کند، هرچند شواهد علمی این احساسات تأیید نشده است.

اگر شما مبتلا به ام اس هستید، ورزش کردن می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد. پیاده‌روی و ایروبیک در آب برای افراد مبتلا به ام اس بسیار مفید هستند، زیرا این ورزش‌ها نسبت به ورزش‌های شدید کمتر باعث خستگی یا گرمازدگی و عرق کردن می‌شود.

ام اس و رژیم غذایی

ارتباط بین بیماری ام اس و رژیم غذایی به طور کامل شناخته نشده است، اما یک برنامه غذایی خوب و متعادل به طور یقین می‌تواند به سلامت عمومی کمک کند. گفته شده است که دنبال کردن یک رژیم غذایی کم‌چرب و گیاهی برای بیماران مبتلا به ام اس بی‌خطر و آسان است.

ویتامین D و کلسیم به ساخت استخوان‌هایی قوی کمک می‌کنند که این نقش مهم است زیرا اکثر افراد مبتلا به ام اس در معرض خطر نازک شدن استخوان و پوکی استخوان هستند (یا در حال حاضر مبتلا هستند).

اگر شما کمتر تحرک دارید و فعالیت فیزیکی شما کم است، در معرض خطر بیشتری هستید. همچنین اگر داروی استروئید مصرف می‌کنید، خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر است زیرا این داور می‌تواند استخوان‌ها را نازک کند.

شما می‌توانید کلسیم را از محصولات لبنی، تخم مرغ و سبزیجات برگ‌دار و سبزرنگ مانند اسفناج دریافت کنید. همچنین می‌توانید از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید.

دیگر درمان‌های جایگزین برای بیماری ام اس

درمان مغناطیسی شامل قرار دادن آهنربا روی پوست یا نزدیک پوست است. برخی شواهد متوسط نشان می‌دهد که درمان مغناطیسی می‌تواند به کاهش خستگی کمک کند.

درمان با نیش زنبور عسل نیز برای درمان بیماران مبتلا به ام اس استفاده می‌شود. برخی پزشکان معتقدند که این روش می‌تواند باعث کند شدن پیشرفت بیماری و کاهش علائم شود. روش زهر زنبور عسل معمولاً به صورت آمپول و چندین بار در هفته اجرا می‌شود.

توجه کنید در یسیاری از موارد ممکن است بیماری که به نظر خود مبتلا به ام اس می باشد، در واقع علایم ناهمگون و غیر معمولی از دیسک کمر را دارد. توصه می کنیم حتما قسمت مرتبط با دیسک کمر سایت را مطالعه بفرمایید.