بورسیت زانو التهاب یک کیسه کوچک پر از مایع (بورس) است که در نزدیکی مفصل زانو قرار دارد. این بورس‌ها، اصطکاک و نقاط فشار را بین استخوان‌ها و تاندون‌ها، ماهیچه‌ها و پوست نزدیک مفاصل کاهش می‌دهند. هر یک از بورس‌های زانوی شما می‌تواند ملتهب شود، اما بورسیت زانو بیشتر روی کاسه زانو یا در سمت داخلی زانو در زیر مفصل رخ می‌دهد. بورسیت زانو باعث درد شده و می‌تواند تحرک شما را محدود کند. درمان بورسیت زانو اغلب شامل ترکیبی از اقدامات خودمراقبتی و درمان‌های تجویز شده توسط پزشک برای کاهش درد و التهاب است.
بورسیت زانو چیست؟
بورس، یک کیسه نازک است که بین بافت‌ها، استخوان‌ها و مفاصل بدن شما قرار می‌گیرد. همچنین این بورس‌ها فراتر از زانوها و در سراسر بدن شما از جمله در باسن، شانه‌ها، آرنج‌ها و مچ پا وجود دارند. بورس، برای کاهش اصطکاک و نقاط فشار بین استخوان‌ها و تاندون‌های پای شما وجود دارد و هر یک از یازده بورس موجود در زانوی شما ممکن است ملتهب شود. "بورسیت زانو" التهاب یا تحریک یک یا چند بورس زانو می‌باشد.
انواع بورس زانو
بنابراین بیایید نگاهی به آناتومی بورس زانو بیاندازیم، به ویژه بر روی 5 بورس اصلی زانو، که بیشترین آسیب را می‌بینند، تمرکز کنیم. سپس به مشکلات احتمالی این بورس‌ها خواهیم پرداخت.
- بورس پیش کشککی: بورس زانو پیش کشککی دقیقاً در جلوی کاسه زانو، درست زیر پوست قرار داشته و برای کاسه زانو محافظت و حالتی بالشتک مانند ایجاد می‌کند.
- بورس زیر کشککی: در واقع دو بورس زیر کشککی زانو وجود دارند که به بورس زیر کشککی عمقی و سطحی معروف است. هر دو دقیقاً در زیر کاسه زانو یافت می‌شوند که از تاندون کشکک و توبروزیته تیبیا محافظت می‌کند، یک برجستگی استخوانی که در آن تاندون کشکک به تیبیا می‌چسبد.
- بورس زانو پس آنسرین: بورس زانو پس آنسرین (Pes Anserine)، در سمت داخلی زانو تقریباً 5 سانتی‌متر زیر مفصل بین تاندون‌های ماهیچه‌های سارتوریوس (Sartorius)، گراسیلیس (gracilis) و سمی تندینوسوس (semitendinosus) و رباط جانبی داخلی یافت می‌شود. بورسیت پس آنسرین، به ویژه در دوندگان و شناگران رایج می‌باشد.
- بورس نیم غشایی:
بورس نیم غشایی در پشت زانو قرار گرفته است؛ بین یکی از عضلات همسترینگ (نیمه غشایی) و سر میانی یکی از عضلات ساق پا (گاستروکنمیوس) قرار می‌گیرد. التهاب این بورس زانو به عنوان بورسیت نیمه غشایی یا معمولاً "کیست بیکرز" شناخته می‌شود که می‌تواند بسیار دردناک باشد. کیست بیکرز معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که مایع اضافی در زانو، معمولاً به دلیل آسیب یا آرتروز، به بورس نشت کرده و باعث تورم آن شود. در این حالت، یک توده در پشت زانو، مانند یک پرتقال، تشکیل می‌شود.
- بورس فوق کشککی زانو: بورس فوق کشککی زانو در بالای کاسه زانو قرار دارد. زیر تاندون چهارسر ران در پایین ران قرار می‌گیرد و به عضلات چهار سر ران اجازه می‌دهد تا با خم و صاف شدن زانو بدون اصطکاک به بالا و پایین حرکت کند.
دیگر بورس‌های زانو
- بورس قدامی (جلوی زانو): بورس زیر کشککی عمقی و بورس جلوی تیبیال
- بورس داخلی: بورس میانی گاستروکنمیوس، بورس بین تاندون سمی تاندینوز و سر استخوان درشت نی و گاهی اوقات بورس بین تاندون‌های نیمه غشایی و نیمه تاندینوزوس وجود دارد.
- بورس جانبی: گاستروکنمیوس جانبی، فیبولار، فیبولا پوپلیته و بورس ساب پوپلیتئال.
علت بروز بورسیت زانو
بورسیت زانو معمولاً در اثر آسیب یا استفاده بیش از حد از مفصل ایجاد می‌شود. کیسه بورس معمولاً کاغذی و نازک بوده و قابل تشخیص نیست. با این حال، عامل تحریک کنندهای می‌تواند منجر به التهاب شده که باعث می‌شود بورس با مایع ملتهب پر شود. با بدتر شدن بورسیت، بورس زانو بزرگ شده و حتی بیشتر مستعد ابتلا به بورسیت شدید می‌شود. بورسیت زانو، معمولاً از حرکات تکراری مانند خم شدن عمیق زانو ناشی می‌شود. همچنین می‌تواند از فشار طولانی مدت روی مفصل، مانند زانو زدن مکرر (به ویژه بورسیت پیش کشککی یا بورسیت زیر کشککی) ایجاد شود. این عارضه معمولاً در افرادی که در معرض مشاغلی هستند که به این موقعیت‌ها نیاز دارند (نجار و غیره) شایع است. در واقع، بورسیت پیش کشککی زانو گاهی "زانو خدمتکار خانه" نامیده می‌شود. با این حال، ممکن است ناشی از عفونت، آرتروز، آرتریت روماتوئید یا نقرس نیز باشد. بورسیت پس آنسرین نیز معمولاً همراه با آرتروز زانو دیده می‌شود. این ممکن است به این دلیل باشد که آرتریت، فشار بیشتری بر روی همسترینگ وارد می‌کند و در نتیجه باعث التهاب و در نهایت بورسیت پس آنسرین می‌گردد. با این حال، هنوز نیاز به مطالعات بیشتر در این باب وجود دارد.
علائم بورسیت زانو
علائم و نشانه‌های بورسیت زانو بسته به اینکه کدام بورس درگیر شده و چه چیزی باعث التهاب آن شده است متفاوت است. به طور کلی، قسمت آسیب دیده زانوی شما ممکن است زمانی که به آن فشار وارد می‌کنید، گرم، حساس و متورم شود. همچنین ممکن است هنگام حرکت یا حتی در حالت استراحت احساس درد کنید. یک ضربه ناگهانی به زانو می‌تواند باعث بروز سریع علائم شود. اما بیشتر موارد بورسیت زانو ناشی از اصطکاکی است که در مشاغلی که نیاز به زانو زدن زیاد روی سطوح سخت دارند رخ می‌دهد. بنابراین علائم معمولاً به تدریج شروع شده و می‌توانند در طول زمان بدتر شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بورسی که روی کاسه زانو شما قرار دارد گاهی اوقات ممکن است عفونی شود. اگر علاوه بر درد و تورم در زانوی خود داغی حس می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بورسیت زانو
پزشکان اغلب می‌توانند با گرفتن شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی، بورسیت زانو را تشخیص دهند. پزشک شما وضعیت هر دو زانو را مقایسه می‌کند، به خصوص اگر فقط یکی از آن‌ها درد داشته باشد. وی به آرامی نواحی مختلف زانوی شما را فشار داده، تا گرما، تورم و منبع درد را تشخیص دهد. همچنین پوست ناحیه حساس را از نظر قرمزی یا سایر علائم عفونت بررسی می‌کند. پزشک از بیمار می‌خواهد تا پاها و زانوهای خود را با دقت حرکت داده تا دامنه حرکت زانو را مشخص کند و اینکه ببیند آیا خم شدن یا خم کردن آن درد دارد یا خیر.
برای کمک به رد آسیب‌هایی که می‌توانند علائم و نشانه‌هایی مشابه علائم بورسیت ایجاد کنند، ممکن است پزشک یک یا چند مورد از آزمایش‌های تصویربرداری زیر را درخواست کند:
- اشعه ایکس، که می‌تواند در آشکار کردن مشکل استخوان یا آرتروز مفید باشد.
- MRI، که از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای بدن شما استفاده می‌کند. این فناوری بافت‌های نرم مانند بورس را به تصویر می‌کشد.
- اولتراسوند، با استفاده از امواج صوتی برای تولید تصاویری که می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تورم در بورس آسیب دیده را بهتر تجسم کند.
اگر پزشک مشکوک به عفونت یا نقرس در بورس باشد، ممکن است با وارد کردن یک سوزن در ناحیه آسیب دیده و تخلیه مقداری از مایع، نمونه‌ای از مایع بورس را برای آزمایش بردارد. این کار همچنین می‌تواند به عنوان درمان استفاده شود.
روش‌های درمان بورسیت زانو
بورسیت اغلب با گذشت زمان بهبود می‌یابد، بنابراین درمان معمولاً با هدف تسکین علائم انجام می‌شود. با این حال، بسته به علت بورسیت زانو و اینکه کدام بورس عفونی شده است، پزشک ممکن است یک یا چند روش درمانی را توصیه کند.
درمان‌های خانگی
ابتدا این مراحل ساده را امتحان کنید:
- استراحت: برای چند روز استراحت کنید. کاری که به نظر می‌رسد علائم شما را بدتر می‌کند، انجام ندهید. شما همچنان می‌توانید ورزش‌های کم شدت یا ملایم مانند پیاده‌روی سبک یا دوچرخه سواری ثابت انجام دهید.
- یخ: حدود 3 تا 4 بار در روز یک کیسه یخ روی زانوی خود قرار دهید. همچنین می‌توانید از یک کیسه سبزیجات منجمد مانند نخود فرنگی یا ذرت استفاده کنید. بگذارید هر بار 20 دقیقه بماند.
- دارو: یک داروی ضدالتهابی خفیف و بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم مصرف کنید.
- بالا بردن زانو: زانوی خود را در حالی که روی کاناپه استراحت می‌کنید، بالا نگه دارید. این ممکن است تورم را کاهش دهد. هنگام خواب، سعی کنید به پهلو با زانوی ملتهب دراز نکشید. این کار می‌تواند فشار روی مفصل دردناک را کاهش دهد. همچنین اگر به پهلو می‌خوابید، می‌توانید یک بالش بین زانوهای خود قرار دهید.
فیزیوتراپی
پزشک می‌تواند شما را به یک فیزیوتراپیست ارجاع دهد. به کمک فیزیوتراپیست، برای تقویت عضلات زانو و انعطاف پذیری مفصل، حرکات کششی و تمریناتی را یاد خواهید گرفت. وی همچنین می‌تواند برای شما یک زانوبند تجویز کند تا از زانوی شما حمایت بیشتری کرده و تورم را کنترل کند.
تمرینات فیزیوتراپی برای بورسیت زانو
در زیر، برخی از تمرینات فیزیوتراپی که معمولاً برای بورسیت زانو تجویز می‌شوند، آورده شده‌اند. مهم است که همیشه قبل از انجام هر گونه تمرینی با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
کشش عضلات همسترینگ به صورت نشسته
- کشش همسترینگ نشسته شامل نشستن روی لبه صندلی است. پایی که می‌خواهید کشیده شود صاف باشد.
- پا را صاف نگه دارید، به جلو خم شوید و وزن خود را تا زمانی که احساس کشیدگی در پشت ساق پا کنید، جابجا کنید.
- این تمرین را هر بار 30 تا 60 ثانیه حدود 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
کشش ساق
- در حالی که روی زمین نشسته‌اید، پاهای خود را در مقابل خود دراز کنید.
- یک کمربند یا بند کششی را به دور سینه پای خود قرار دهید و با هر دو دست آن را محکم نگه دارید.
- انگشتان پا را به سمت ساق پا به عقب بکشید تا جایی که در پشت ساق پا احساس کشیدگی کنید.
- این تمرین را هر بار 20 تا 30 ثانیه برای 5 ست روی هر پا انجام دهید.
کشش بچه
این تمرین به انعطاف پذیری زانو کمک شایانی می‌کند.
- خود را چهار دست و پا روی زمین قرار دهید.
- روی پاهای خود بنشینید، زانوها را خم کنید و قفسه سینه خود را به سمت ران‌های خود بکشید.
- در حالی که بازوهای خود را در مقابل خود دراز کرده‌اید، در حالت کشش استراحت کنید.
- این تمرین را هر بار 60 ثانیه در 2 تا 3 ست انجام دهید.
زانوبند
زانوبندهای مناسب برای درمان بورسیت، از شیوه فشرده سازی برای تسکین درد و بهبودی استفاده می‌کنند. زانوبند با حمایتی که از زانو فراهم می‌کند، می‌تواند به تثبیت زانو در حین بهبود بورس کمک کند. زانوبند BioSkin بسیار باکیفیت بوده و برای حمایت از مفصل زانو در طول فرآیند توانبخشی طراحی شده است.
جراحی و سایر روش‌ها
درمان‌های تهاجمی‌تر برای درمان بورسیت زانو عبارتند از:
تزریق کورتیکواستروئید
اگر بورسیت مداوم باشد و به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد، پزشک ممکن است یک داروی کورتیکواستروئیدی را به بورس آسیب دیده تزریق کند تا التهاب را کاهش دهد. التهاب معمولاً به سرعت فروکش می‌کند، اما ممکن است برای چند روز درد و تورم داشته باشید.
آسپیراسیون
پزشک شما همچنین ممکن است برای کاهش مایعات اضافی و درمان التهاب، بورس را آسپیره (بیرون کشیدن مایع) کند. او یک سوزن را به بورس آسیب دیده وارد می‌کند و مایع را به داخل سرنگ می‌کشد. آسپیراسیون ممکن است باعث درد و تورم کوتاه مدت شود و ممکن است لازم باشد برای مدت کوتاهی پس از تزریق از یک بی‌حرکت کننده زانو استفاده کنید تا احتمال تورم مکرر کاهش یابد.
جراحی
اگر بورسیت مزمن یا عود کننده شدید دارید و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهید، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن بورس توصیه کند.
روش‌های پیشگیری از بروسیت زانو
خبر خوب این است که چندین کار وجود دارند که می‌توانید برای جلوگیری از بورسیت زانو انجام دهید. اول اینکه، همیشه قبل از شرکت در هر فعالیت بدنی خود را گرم کنید. این کار به افزایش جریان خون در ناحیه و شل شدن عضلات و تاندون‌های اطراف زانو کمک می‌کند. دوم، حتماً به طور منظم خود را کشش دهید، به خصوص بعد از ورزش. این به انعطاف پذیری ماهیچه‌ها و تاندون‌های اطراف زانو کمک کرده و کمتر دچار کشیدگی خواهید شد. سوم، از فعالیت‌هایی که نیاز به خم کردن بیش از حد زانو یا زانو زدن دارند، اجتناب کنید. مورد بعدی اینکه، عضلات مرکزی، لگن و ران خود را قوی نگه دارید. این کار به جلوگیری از وارد شدن فشار اضافی به مفصل زانو کمک می‌کند. در نهایت، در صورت احساس درد یا ناراحتی در زانو، حتماً در اسرع وقت به آن استراحت داده و از کمپرس یخ استفاده کنید.
با رعایت این نکات ساده می‌توانید از بورسیت زانو جلوگیری کرده و زانوهای خود را سالم و قوی نگه دارید.
پرسش‌های متداول
چه کسانی به بورسیت زانو مبتلا می‌شوند؟
در حالی که هر کسی ممکن است به بورسیت زانو مبتلا شود، کارشناسان تخمین می‌زنند که حدود 80 درصد موارد در مردان رخ می‌دهد. مردان 40 تا 60 ساله بیشتر در معرض ابتلا هستند.
بورسیت زانو چقدر طول می‌کشد تا خوب شود؟
با استراحت و درمان خانگی، تورم و سایر علائم ناشی از بورسیت زانو ممکن است ظرف چند هفته از بین بروند. اگر علائم بیش از 2 یا 3 هفته پس از شروع استراحت و درمان خانگی باقی بماند، ممکن است درمان دارویی ضروری باشد. همچنین بورسیت زانویی که از بین نمی‌رود یا به طور مکرر می‌آید و می‌رود، بورسیت مزمن محسوب می‌شود. زمانی که بورسیت زانو مزمن باشد، درمان آن چالش برانگیزتر است.
بورسیت زانو چه حسی دارد؟
هنگامی که فشار داده می‌شود، توده در جلوی زانو ممکن است شبیه یک بادکنک آب باشد. همچنین ممکن است زانو حساس، سفت و دردناک باشد. جالب است که بورسیت زانو همیشه دردناک نیست. همچنین، بروز کمی درد، به خصوص زمانی که بورسیت زانو مزمن شده باشد، محتمل است.
آیا بورسیت زانو می‌تواند جدی باشد؟
کارشناسان تخمین می‌زنند که حدود یک سوم موارد بورسیت زانو ممکن است ناشی از عفونت باشد. وقتی بورس عفونی می‌شود، کیسه بورس پر از چرک می‌گردد. این بیماری، "بورسیت سپتیک" نامیده می‌شود و نیاز به درمان فوری دارد.
چه نوع پزشکی بورسیت زانو را درمان می‌کند؟
بسیاری از پزشکان برای تشخیص و ارائه درمان برای بورسیت زانو واجد شرایط هستند.
مثال‌ها عبارتند از:
- پزشکان عمومی، مانند پزشکان خانواده و پزشکان داخلی
- پزشکانی که در پزشکی ورزشی تخصص دارند، مانند فیزیاترها
- ارتوپدها
- روماتولوژیست‌ها
- کاردرمانگر
پزشک ممکن است بسته به شرایط سلامتی منحصر به فرد بیمار، وی را به متخصص دیگری ارجاع دهد.
اگر بورسیت زانو را درمان نکنید چه اتفاقی می‌افتد؟
- درد مزمن: بورسیت درمان نشده می‌تواند منجر به ضخیم شدن یا بزرگ شدن دائمی بورس شود که می‌تواند باعث التهاب و درد مزمن شود.
- آتروفی عضلانی: کاهش استفاده طولانی مدت از مفصل می‌تواند منجر به کاهش فعالیت بدنی و از دست دادن عضلات اطراف شود.
چه غذاهایی باعث ایجاد بورسیت زانو می‌شوند؟
غذاهایی که می‌توانند باعث التهاب شوند ممکن است درد شما را بدتر کنند، بنابراین در صورت امکان از مصرف آن‌ها اجتناب کنید. این شامل غذاهای فرآوری شده (غذاهای آماده، گوشت تکه شده)، کافئین، آب گازدار، قندها (کیک، بیسکویت و غیره) و الکل است.
آیا بورسیت زانو همیشه با درد همراه است؟
بورسیت باعث تورم، حساسیت و درد در نواحی اطراف مفصل می‌شود.
حرکت دادن مفصل آسیب دیده در تمام دامنه حرکتی آن دردناک خواهد بود.
درد بورسیت می‌تواند به طور ناگهانی رخ دهد، ممکن است روزها یا بیشتر طول بکشد و معمولاً با استراحت یا درمان بهتر می‌شود.
آیا بورسیت زانو به طور کامل بهبود می‌یابد؟
اگر استراحت کنید و ناحیه آسیب دیده را درمان کنید، بورسیت احتمالاً طی چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابد. اما اگر عضلات اطراف مفصل را کشش و تقویت نکنید و روش انجام برخی فعالیت‌ها را تغییر ندهید، ممکن است بازگردد.
چرا بورسیت زانو در شب بدتر می‌شود؟
سطح هورمون ضدالتهابی طبیعی شما، کورتیزول، به طور طبیعی در شب کمتر است. ثابت ماندن در یک حالت همچنین باعث سفت شدن مفاصل زانو می‌شود. دلیل دیگر می‌تواند مربوط به نحوه درک مغز شما از درد باشد و این ممکن است در ساعات مختلف تغییر کند.
چه ویتامینی برای بورسیت زانو مفید است؟
گلوکزامین یا اسیدهای چرب امگا 3 را امتحان کنید. تحقیقات نشان داده‌اند که مکمل‌های گلوکزامین بدون نسخه ممکن است به التهاب در بورسیت کمک کند.
آیا راه رفتن با بورسیت زانو دردناک است؟
بورسیت تروکانتریک باعث گرما، تورم و درد در قسمت بیرونی ران شما می‌شود که می‌تواند تا زانو گسترش یابد. پیاده‌روی درد را تشدید می‌کند، لنگیدن شایع است و بالا رفتن از پله‌ها می‌تواند دشوار شود. حساسیت در سمتی که روی آن دراز می‌کشید ممکن است در خواب شما اختلال ایجاد کند.
درد بورسیت زانو چگونه است؟
شایع‌ترین علامت بورسیت، زانو درد است. درد می‌تواند ناگهانی و شدید باشد یا ممکن است به آرامی افزایش یابد. به طور معمول، درد هنگام کشش مفصل آسیب دیده حس می‌شود. همچنین کاهش دامنه حرکتی زانو با یا بدون درد نیز رخ می‌دهد.
