بهترین روش های درمان خانگی و گیاهی پوکی استخوان

درمان پوکی استخوان به سن، جنسیت و شدت عارضه بستگی دارد. در این مقاله اطلاعات لازم در مورد روش‌های درمان خانگی و گیاهی پوکی استخوان ارائه می‌شود. به این منظور ممکن است از مواردی مانند مکمل ویتامین D، تغییر در رژیم غذایی و تمارین ورزشی استفاده شود. همچنین امکان دارد پزشک استفاده از دارو را به یبمار توصیه کند.

پوکی استخوان

با افزایش سن، امکان بروز عارضه‌های مربوط به استخوان افزایش پیدا می‌کند و یکی از این عارضه‌های شایع، پوکی استخوان می‌باشد. این عارضه در یک نفر از هر سه زن بالای 50 سال ایجاد شده و سالانه باعث بروز 9/8 میلیون مورد شکستگی در جهان می‌شود. با وجود این که پوکی استخوان به طور کامل درمان نمی‌شود، با روش درمانی مناسب می‌توان سرعت پیشروی تاثیرات آن را کاهش داد. به غیر از روش‌های پزشکی، روش‌های طبیعی دیگری مانند طب آیورودا نیز به جلوگیری از بروز پوکی استخوان کمک می‌کنند. در این مقاله روش‌های درمان خانگی و گیاهی پوکی استخوان شرح داده می‌شوند.

در اثر پوکی استخوان، استخوان‌های بدن متخلخل و شکننده می‌شوند. این عارضه سبب کاهش تراکم استخوان شده و منجر به تضعیف استخوان و از دست رفتن بافت و توده استخوان‌ها می‌شود. در اثر این عارضه استخوان‌ها چنان متخلخل خواهند شد که به راحتی مانند اسفنج فشرده می‌شوند. پوکی استخوان خطر شکستگی در دنده‌ها، لگن و حتی مهره‌های ستون فقرات را افزایش می‌دهد. اگرچه افزایش سن یکی از دلایل اصلی بروز پوکی استخوان محسوب می‌شود، امکان دارد این عارضه در مردان و زنان جوان نیز ایجاد شود.

عوامل موثر در بروز پوکی استخوان

عواملی که سبب افزایش احتمال بروز پوکی استخوان می‌شوند عبارتند از:

• جنسیت: زنان پس از دوره یائسگی
• سن: سنین 50 سال به بالا
• اندازه بدن: افرادی که دارای بدنی لاغر و استخوان‌های ظریف هستند.
• عوامل ژنتیکی: وجود سابقه پوکی استخوان در افراد خانواده
• تغییرات هورمونی: سطح پایین استروژن در زنان و سطح پایین تستوسترون در مردان
• رژیم غذایی: مصرف مقادیر کم ویتامین D و کلسیم، رژیم گرفتن بیش از حد و عدم مصرف پروتئین به مقدار کافی
• عارضه‌های جسمانی: بیماری‌های غدد، عارضه‌های هورمونی و بیماری‌های گوارشی، التهاب مفصل، برخی از سرطان‌ها، ویروس نقص ایمنی انسانی به نام (HIV) ایدز و بی‌اشتهایی
• مصرف دارو: گلوکو کورتیکوئید، هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک، داروهای ضد صرع، داروهای سرطان، داروهای مهارکننده پمپ پروتون، داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین، تیازو لیدیندیون
• سبک زندگی نامناسب: عدم تحرک، مصرف بیش از حد الکل و دخانیات

انواع درمان‌های خانگی پوکی استخوان

هدف از به‌کارگیری روش‌های درمانی جایگزین، بهبود عارضه بدون مصرف دارو می‌باشد. برخی از این روش‌ها را می‌توان برای درمان پوکی استخوان استفاده کرد. با وجود این که در بسیاری از موارد شواهد علمی کمی در مورد تاثیر این روش‌ها وجود دارد، طبق گزارش بسیاری از بیمارها این روش‌ها موثر می‌باشند.

همیشه پیش از استفاده از روش‌های درمانی جایگزین بایستی با پزشک مشورت شود. امکان دارد بین داروی گیاهی و داروهای دیگر تداخل وجود داشته باشد. پزشک بهترین گزینه درمانی را برای بیمار انتخاب می‌کند. استفاده از روش درمان گیاهی و درمان خانگی پوکی استخوان ساده می‌باشد. همچنین این روش‌ها بدون بروز عوارض جانبی سبب بهبود عارضه می‌شوند. در این قسمت برخی از روش‌های درمان خانگی پوکی استخوان شرح داده می‌شوند.

مصرف مکمل ویتامینD

ویتامین D به جذب کلسیم کمک کرده و در نتیجه سبب تقویت و حفظ سلامت استخوان‌ها می‌شود. در صورت عدم مصرف این ویتامین به مقدار کافی، بدن قادر به جذب کلسیم به اندازه کافی نخواهد بود و علائمی مانند بی‌حوصلگی، درد مفاصل و مشکلات گوارشی ایجاد خواهد شد. کمبود ویتامین D، بزرگسالان را بیشتر در معرض شکستگی و پوکی استخوان قرار می‌دهد. مصرف مقادیر کافی این ویتامین، سبب کُند شدن روند کاهش تراکم استخوان شده و خطر شکستگی استخوان را کاهش می‌دهد.

ویتامین D تا حد زیادی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به دست می‌آید. بنابراین در مناطقی که هوا ابری باشد امکان بروز مشکلات مرتبط با کمبود ویتامین D وجود دارد. همچنین افرادی که زمان زیادی را در نور خورشید سپری نمی‌کنند (مانند کارمندان اداری و یا افراد مُسن که قادر به بیرون رفتن از منزل نیستند) بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند. مشکلات مرتبط با گیرنده ویتامین D و عدم مصرف کافی این ویتامین در رژیم غذایی نیز منجر به کمبود ویتامین D می‌شود. ویتامین D در ماهی‌های چرب، پنیر و زرده تخم مرغ وجود دارد. بنابر این گیاه‌خواران بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند.

مصرف مکمل ویتامین D برای افراد مبتلا به پوکی استخوان بسیار مناسب می‌باشد چرا که به جذب کلسیم کمک می‌کند. توصیه می‌شود از مکمل مایع به این منظور استفاده شود؛ چرا که بهتر توسط بدن جذب می‌شود.

افزایش مصرف منیزیم

مصرف منیزیم برای افراد مبتلا به پوکی استخوان از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که به جذب کلسیم کمک کرده و منجر به تبدیل ویتامین D به فعال‌ترین شکل آن می‌شود.

کمبود منیزیم که در کشورهای غربی بیشتر شایع می‌باشد، می‌تواند با مصرف مواد غذایی حاوی غلات کامل، دانه‌های گیاهی و میوه‌های خشک و همچنین با مصرف مکمل منیزیم جبران شود.

توصیه می‌شود از مکمل مایع به این منظور استفاده شود؛ چرا که بهتر در جریان خون جذب می‌شود.

درمان ترشح کم اسید معده

میزان پایین سطح اسید معده می‌تواند در اثر افزایش سن بروز کند. عوامل دیگر موثر در کاهش ترشح اسید معده شامل استرس، رژیم غذایی نامناسب، کمبود مواد مغذی و عفونت می‌باشند. مصرف داروهای ضد اسید نیز می‌تواند در بلندمدت سبب کم شدن سطح اسید معده شود.

کم بودن سطح اسید معده یک عامل موثر در بروز پوکی استخوان است چرا که حل شدن و یونیزه شدن کلسیم (که نقش بسیار مهمی در حفط سلامت استخوان دارد) را برای بدن دشوار می‌کند.

به این منظور می‌توانید پیش از مصرف غذا از گیاهانی تلخ مانند قنطوریون استفاده کنید. این گیاه به عملکرد گوارشی کمک کرده و بایستی 5 دقیقه پیش از مصرف غذا استفاده شود.

رفع استرس

استرس یک عامل موثر در بروز پوکی استخوان محسوب می‌شود چرا که سبب کاهش قابلیت گوارشی می‌شود. در این حالت ممکن است میزان اسید معده کاهش پیدا کرده و بر سطح کلسیم تاثیر بگذارد.

استرس معمولا باعث بی‌خوابی و اختلال در تنظیم قند خون می‌شود. این اختلال بر تراکم استخوان تاثیر می‌گذارد و در نتیجه استرس یک عامل موثر در بروز پوکی استخوان به شمار می‌رود.

تغییر در رژیم غذایی

مصرف زیاد پروتئین حیوانی، کافئین، مواد غذایی فرآوری شده و شکر تصفیه شده می‌تواند سب افزایش اسیدیته در جریان خون شود و بر سلامت استخوان‌ها تاثیر منفی بگذارد. به این منظور بایستی از رژیم غذایی حاوی مواد طبیعی استفاده شود. مصرف میوه‌ها و سبزیجات باعث می‌شود که ریزمغذی‌ها و مواد فیتوشیمیایی مهم که برای بازسازی استخوان مفید هستند برای بدن فراهم شوند.

تحقیقات مربوط به تاثیر مواد غذایی سالم بر سلامت استخوان نشان می‌دهند که میوه‌های خشک مانند آلو خشک می‌توانند با فراهم کردن مقادیر زیاد ویتامین k، منگنز، بور، مس و پتاسیم در حفظ سلامت استخوان موثر باشند.

مواد مغذی مانند سلنیوم، مس و آهن نیز نقش مهمی در بهبود سلامت استخوان دارند. بنابر این بایستی خصوصا در زمان حساسی مانند دوران یائسگی در رژیم غذایی از مواد سالم و متنوع استفاده شود.

بر طبق تحقیقات انجام شده، مصرف نمک می‌تواند بر سطح کلسیم در بدن تاثیر داشته باشد. سدیم اضافی از طریق ادرار دفع می‌شود. ولی کلسیم نیز همراه با سدیم دفع خواهد شد. مقادیر زیاد کلسیم در ادرار می‌تواند منجر به ایجاد سنگ کلیه شود و در عین حال ناکافی بودن میزان کلسیم در بدن می‌تواند سبب پوکی استخوان شود. به همین دلیل، جهت حفظ سلامت استخوان مصرف نمک بایستی کاهش داده شود.

مواد غذایی مانند چیپس، گوشت فرآوری شده، غذاهای از پیش تهیه شده و نان سفید دارای مقادیر زیاد نمک هستند. به جای این مواد غذایی بایستی از وعده‌های غذای خانگی استفاده شده و مصرف نمک کاهش داده شود.

نوشیدنی‌های گازدار و کافئین

مصرف مقادیر زیاد نوشیدنی‌های گازدار و کافئین سبب کاهش سطح فسفر شده و برای سلامت استخوان‌ها مضر می‌باشد. سطح بالای فسفات در خون بر سطح ویتامین D اثر منفی گذاشته و با توجه به این که ویتامین D به جذب کلسیم کمک می‌کند، این مسئله می‌تواند سبب ضعیف شدن استخوان‌ها شود.

انجام حرکات ورزشی ملایم

تمارین ورزشی در حفظ سلامت استخوان‌ها تاثیر به سزایی دارند و عدم تحرک با افزایش احتمال پوکی استخوان مرتبط می‌باشد. 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی در روز به این منظور بسیار مفید است ولی می‌توان از ورزش‌های کم‌برخورد مانند شنا و گلف نیز استفاده کرد. پزشک در ارتباط با ورزش مناسب در این زمینه بیمار را راهنمایی خواهد کرد.

بزرگسالان بایستی 160 دقیقه ورزش در طول هفته انجام دهند. به این منظور بیمار می‌تواند پنج روز در هفته (نیم ساعت در روز) از حرکات ورزشی استفاده کند.

مصرف کلسیم

کلسیم در بهبود سلامت استخوان‌ها دارای تاثیر بسیاری می‌باشد. افراد دارای اختلال‌های تغذیه، افراد مُسن دارای محدودیت در رژیم غذایی و اشخاصی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند در معرض کمبود کلسیم قرار دارند.

استفاده از رژیم غذایی متنوع سبب کاهش احتمال کمبود کلسیم می‌شود. بنابر این توصیه می‌شود به جای مصرف مکمل کلسیم، بیشتر از ویتامین D استفاده شود. همان گونه که توضیح داده شد، این وتامین به جذب کلسیم کمک می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهند که افزایش مصرف کلسیم از طریق رژیم غذایی و مصرف مکمل کلسیم سبب افزایش مختصر و غیر پیشرونده در تراکم مواد معدنی استخوان می‌شود و کاهش قابل توجه خطر شکستگی به این وسیله نامحتمل به نظر می‌رسد. در نتیجه حفظ سلامت استخوان تنها به وسیله ی افزایش مصرف کلسیم کافی نمی‌باشد و به اقدامات بیشتری در این زمینه نیاز است.

داروهای گیاهی

در ارتباط با درمان گیاهی پوکی استخوان بایستی توجه شود که برخی از داروها و مکمل‌های گیاهی سبب کاهش یا توقف روند کاهش تراکم استخوان ناشی از  پوکی استخوان می‌شوند.

شبدر قرمز

جهت درمان گیاهی پوکی استخوان می‌توان از شبدر قرمز استفاده کرد. این گیاه حاوی ترکیبات مشابه استروژن می‌باشد. استروژن طبیعی به محافظت از استخوان کمک می‌کند. بنابر این برخی از پزشکان مصرف شبدر قرمز را برای درمان پوکی استخوان توصیه می‌‌کنند. البته شواهد علمی جهت اثبات تاثیر این گیاه در کاهش سرعت پیشروی پوکی استخوان موجود نمی‌باشد.

ترکیبات مشابه استروژن در شبدر قرمز ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته و برای برخی از افراد مناسب نباشد. پیش از مصرف این گیاه بایستی با پزشک مشورت شود؛ چرا که امکان دارد سبب بروز عوارض جانبی و تداخل دارویی قابل توجه شود.

سویا

از سویا برای تولید محصولاتی مانند توفو و شیر سویا استفاده می‌شود. سویا حاولی ایزوفلاون می‌باشد. ایزوفلاون‌ها ترکیباتی مشابه استروژن هستند که در محافظت از استخوان‌ها موثر هستند.

پیش از مصرف سویا برای درمان پوکی استخوان بایستی با پزشک مشورت شود؛ خصوصا اگر شخص در معرض ابتلا به سرطان سینه وابسته به استروژن قرار داشته باشد.

گیاه دم اسب

گیاه دم اسب دارای خواص دارویی می‌باشد. سیلیکون موجود در دم اسب با تحریک بازسازی استخوان از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. اگرچه شواهدی مبنی بر تاثیر این گیاه وجود ندارد اما برخی از پزشکان استفاده از این گیاه را جهت درمان پوکی استخوان توصیه می‌کنند.

گیاه دم اسب را می‌توان به عنوان چای یا کمپرس گیاهی مورد استفاده قرار داد. امکان دارد این گیاه با الکل، چسب نیکوتین و داروهای ادرار آور تداخل داشته باشد. در زمان استفاده از این گیاه بایستی به مقدار کافی آب مصرف شود.

جوانه‌های گیاهی

جوانه‌های گیاهی منبع بسیار مناسبی از ویتامین K هستند که برای حفظ تراکم استخوان و جلوگیری از بروز پوکی استخوان مورد نیاز می‌باشد. توصیه می‌شود روزانه یک کاسه کوچک از جوانه‌های گیاهی مصرف شود. می‌توان جوانه را به سالاد اضافه و مورد استفاده قرار داد.

شیر بادام

بادام سرشار از کلسیم می‌باشد و به محافظت از استخوان‌ها در برار عارضه‌هایی مانند پوکی استخوان کمک می‌کند. جهت تهیه شیر بادام، تعدادی بادام را به مدت یک شب در آب گرم قرار دهید. صبح روز بعد بادام‌ها را آسیب کنید تا خمیر نرمی به دست بیاید و سپس این خمیر را با شیر مخلوط کنید. مصرف روزانه شیر بادام سبب تقویت استخوان‌ها می‌شود.

سرکه سیب

استخوان‌های بدن به مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم نیاز دارند و سرکه سیب منبع مناسبی از این مواد محسوب می‌شود. 2 قاشق چای خوری سرکه سیب را با یک فنجان آب گرم مخلوط کرده و یک بار در روز جهت جلوگیری از بروز پوکی استخوان مصرف کنید.

روغن‌های ضروری

روغن‌هایی مانند روغن کاج، روغن مریم گلی و روغن آویشن از کاهش تراکم استخوان جلوگیری می‌کنند.1 تا 2 قطره از این روغن‌های ضروری را در یک لیوان آب داغ ریخته و خوب به هم بزنید و جهت دستیابی به نتیجه مورد نظر یک بار در روز میل کنید. (این روغن‌ها بایستی 100 درصد خالص باشند).

دانه کنجد

دانه کنجد سرشار از کلسیم، فسفر و انرژی خورشیدی است و برای حفظ سلامت استخوان مفید می‌باشد. مصرف دانه کنجد در زمان صبح سبب تقویت استخوان می‌شود. روغن کنجد را نیز می‌توان جهت جلوگیری از پوکی استخوان به همراه غذا یا سالاد مصرف کرد. دانه کنجد برای تهیه تونیک انرژی‌بخش خصوصا برای رفع اختلالات واتا (Vata) و بهبود بیماران مبتلا به پوکی استخوان مفید است. به این منظور نیمی از گیاه شاتاواری و مقداری زنجبیل و شکر را با هم مخلوط کنید. مصرف مقدار کمی از این تونیک یک بار در روز به پیشگیری از بروز پوکی استخوان کمک می‌کند.

جلوگیری از بروز پوکی استخوان

جلوگیری از بروز پوکی استخوان امکان‌پذیر می‌باشد. انجام تمارین ورزشی خصوصا تمرین با وزنه به حفظ توده استخوانی کمک می‌کند. سبک زندگی سالم مانند قطع مصرف سیگار یا مواد مخدر نیز سبب کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان می‌شود.

مکمل‌های ویتامین که به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنند (مانند ویتامین D، کلسیم و ویتامین K) بایستی جهت جلوگیری از بروز پوکی استخوان در رژیم غذایی مورد استفاده قرار بگیرند.