کلمه کم تهاجمی یا جراحی بسته دیسک کمر بیشتر در شرایطی به کار برده میشود که مقصود روشهای جراحی است که از برشهای کوچک و سوزنهای ظریف برای دسترسی به منطقهای خاص از بدن که نیاز به درمان دارد، استفاده میشود. با اجتناب از یک برش بزرگ، نیروی انقباض کمتری بر بافتهای اطراف به وجود میآید، بافتهای کمتری از هم جدا میشوند و معمولاً نگهداری بهتری از جریان خون اطراف بافتی که مورد عمل دیسک قرار دارد، انجام میشود. در حالت ایده آل، همه این عوامل منجر به بهبود سریعتر و بهبود با درد کمتر میشود.
مزایای جراحیهای بسته ستون فقرات
برعکس عمل جراحی باز ستون فقرات، روش عمل بسته دیسک کمر میتواند سریعتر، بیخطرتر باشد و مدت زمان بهبود کمتری نیاز دارد. به دلیل کاهش یافتن زخمهای ایجادشده بر روی عضلات و بافتهای نرم بدن (در مقایسه با جراحی باز ) مزایای بالقوه عمل بسته دیسک کمر عبارتاند از:
- به دلیل کوچک بودن برشهای ایجادشده نتایج بهتری ازنظر ظاهر منطقه مورد جراحی به دست میآید (بعضی وقتها برشها فقط بهاندازه دو سانتیمتر هستند) .
- خون کمتری در حین عمل از دست میرود.
- به دلیل آنکه احتیاجی به برش دادن عضلات نیست، احتمال آسیب رسیدن به عضلات کاهش مییابد.
- ریسک ایجاد عفونت و دردهای بعد از عمل از بین میرود.
- بهبودی بعد از عمل سریعتر است و تجدید قوای کمتری بعد از عمل نیاز است.
- نیاز به استفاده از داروهای مسکن درد بعد از عمل کاهش مییابد
بهعلاوه اینکه بعضی از جراحیهای بسته دیسک کمر بهعنوان روشهای جراحی سرپایی محسوب میشوند و فقط به نقطهای که مورد جراحی قرار میگیرد ماده بیحسی زده میشود. بنابراین خطر کمتری برای واکنشهای جانبی به بیهوشی عمومی وجود دارد.
شرایط استفاده از روش جراحی بسته دیسک کمر
- بیماریهای فرساینده دیسک کمر
- دیسک کمر
- تنگی کانال نخاعی
- تغییر شکل ستون فقرات مانند اسکولیوز (انحنای غیرطبیعی ستون فقرات)
- عفونت ستون فقرات
- بیثباتی ستون فقرات
- تومور نخاعی
- کاهش درد سیاتیک
- همه انواع دردهای کمر
انواع جراحیهای بسته دیسک کمر
در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام، انواع روشهای انجام جراحی بسته دیسک کمر با توجه به نوع جراحی و تشخیص توسط دکتر سپهریان و همکارانش، ممکن است با استفاده از بیهوشی عمومی، بیحسی ستون فقرات یا بیحسی موضعی انجام شود. بسیاری از روشهای جراحی بسته دیسک کمر در کلینیک ما انجام میشوند اما ممکن است جراحیهای پیچیدهتر احتیاج به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
انواع جراحیهای بسته که در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی پیشگام انجام میشود عبارتاند از:
جراحی بسته با لیزر
لیزر دستگاهی است که نوعی انرژی نوری تولید میکند. لیزرهای جراحی عموماً برای جدا کردن و حذف کردن بافتهای غیرطبیعی و ناخواسته مورداستفاده قرار میگیرند. همان لحظه که بافتهای تحت تأثیر نور لیزر را جذب میکنند، نور تبدیل به گرما میشود. هنگامیکه بافت گرم میشود، بخار میشود، این فرآیند بهعنوان عصبکشی شناخته میشود. در عمل جراحی ستون فقرات، از لیزر میتوان به سه روش مختلف استفاده کرد. جراحی ستون فقرات با لیزر ممکن است شامل یک یا دو یا هر سه روش زیر گردد:
1. عصبکشی فاست مفصل به کمک لیزر (ریزوتومی)
تخریب اعصاب فاست (عصبکشی) بهمنظور کاهش کمردرد ناشی از ورم مفاصل که توسط فاست مفاصل تولید میشود.
2. کاهش فشار وارد بر دیسک با لیزر
از بین بردن (ساییدن) مواد دیسک کمر برای از بین بردن فشار وارد بر عصب که موجب درد پا میشود.
3. لیزر کردن آنولوپلاستی
درمان گسیختگیهای موجود در دیواره دیسک کمر (دوایر متحدالمرکز) بهمنظور کاهش درد کمر.
تزریقات
1. تزریق فاست
تزریق مفصلی فاست نوعی تزریق استروئیدی ضدالتهاب در مفاصل فاست است ( مانند دگزا متازون یا تریامسینولون). مفاصل فاست ، که بهعنوان مفاصل زیگاپوفیشیال شناخته میشوند، قسمتی از چارچوب استخوانی ستون فقرات هستند. برای مفاصل فاست پایینی پشت (کمر)، الگوی درد معمولاً در پایین کمر رخ میدهد و این درد در سراسر پایین کمر، کمی پایینتر از پشت باسن و بالای ران پخش میشود. معمولاً ایستادن و به عقب خم شدن درد را بدتر میکند. برای مفاصل فاست گردن، الگوی درد یک نوع درد در گردن است که این درد در سرتاسر گردن و شانهها پخش میشود و علائم درد با چرخاندن سر به طرفین و بالا بیشتر میشود.
2. اوزون تراپی (اوزون درمانی)
اوزون تراپی یک نوع جراحی بسته دیسک کمر است که خصوصیات بیوشیمیایی مخلوط اکسیژن و ازن را به کار میگیرد. کاهش در حجم فتق دیسک یکی از اهداف درمانی تزریق ازن داخل دیسک است، که باعث انقباض دیسک و درنتیجه کاهش فشار بر ریشه اعصاب میگردد. دلیل دیگر استفاده از ازن پزشکی برای درمان دیسک کمر، خواص تسکین درد و ضدالتهابی آن است.
3. تزریق اپیدورال استروید
تزریق اپیدورال استروید (ESI) یک روش جراحی بسته دیسک است میتواند کمک کند تا درد ناحیه گردن، بازو، پا که توسط اعصاب نخاعی ملتهب به وجود میآید، از بین برود. تزریق اپیدورال استروید را میتوان برای از بین بردن درد ناشی از تنگی مجرای ستون فقرات، اسپاندیلولیسیس یا دیسک کمر استفاده کرد. داروها توسط فضای اپیدورال به اعصاب ستون فقرات میرسد، فضای اپیدورال همان فضای میان محافظ پوششدهنده اعصاب و مهرههای استخوانی است. مسکن درد ممکن است برای چند روز یا حتی چند سال باقی بماند. هدف از این کار آن است که درد کاهش یابد و درنتیجه شما بتوانید برنامه درمانی فیزیکی و فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرید.
4. رادیوفرکوئنسی
رادیوفرکوئنسی اعصاب روشی است که به بیمار برای دردهای مزمن (طولانیمدت) پایین کمر و گردن و همچنین دردهای ناشی از انحطاط مفاصل در آرتروز کمک میکند. حرارت تولیدشده توسط امواج رادیویی برای مورد هدف قرار دادن اعصاب خاص استفاده میشود تا موقتاً مانع انتقال سیگنالهای درد در آنها شود.
امواج رادیویی توسط سوزنهایی که در قسمت بالای نخاع وارد پوست شما میگردد، به اعصاب هدف منتقل میشود. در هنگام انجام رادیوفرکانسی اعصاب، استفاده از اسکن تصویری به دکتر کمک میکند تا از محل دقیق سوزن اطلاع یابد.
5. تزریق ترنسفورمینال
تزریق ترنسفورمینال یک تزریق از استروئید با مدت ماندگاری بالا است که در دهانه گوشههای ستون فقرات یعنی جایی که ریشههای اعصاب وجود دارند، انجام میشود. این دهانه باز بهعنوان فورامن شناخته میشود. یک مهره کوچک از فضای اپیدورال است که با فاصلهای کوتاه از ریشه عصب بیرون میآید. این ریشه مهره اپیدورال دقیقاً بیرون کانال نخاعی است. بعضیاوقات این تزریقات بهعنوان مسدودکنندههای ریشه مهره ، مسدودکنندههای ریشه یا ترنسفورمینال های ایپدورال هستند.
استروئید تزریق شده با ماندگاری بالا باعث کاهش التهاب و ورم ریشههای اعصاب نخاعی و دیگر بافتهای اطراف ریشه نخاعی میشود. این ممکن است بهخودیخود باعث کاهش درد، سوزن سوزن شدن، بیحسی و سایر علائم ناشی از چنین التهابهایی شود. همچنین، تزریقات ترنسفورمینال را میتوان برای شناسایی سطح یا سطوحی از ریشه عصب خاص نخاعی که منبع تولید درد هستند مورداستفاده قرار داد.
6. تزریق دیسکوژل
دیسکوژل یک نوع کاشت (ایمپلنت) است که توسط یک سوزن ظریف به دیسک تزریق میشود. با توجه به ناحیهای که دیسک کمر در آن قرار دارد میتوان از روشهای متفاوت برای این کار استفاده کرد. بهعنوانمثال در موارد گردنی تزریق از سمت قدامی و برای موارد سمت سینه و کمر تزریق از مناطق خلفی انجام میشود.
ممکن است دیسکوژل باعث کاهش فشار و حتی در دراز مدت باعث کاهش فتق دیسک گردد. دیسکوژل همچنین مانند مانعی میان واسطههای درد و ریشههای عصب و سیستم عروقی عمل میکند. همچنین این کار بهعنوان یک ایمپلنت، اثرات تقویتکننده بر روی دیسکهای آسیبدیده دارد.