درمان آرتروز و ساییدگی مفصل شانه بدون جراحی با طب سوزنی و اوزون تراپی

شانه دارای دو مفصل است که هر دو می‌توانند به آرتروز دچار شوند. آرتروز، آسیب‌دیدگی سطح غضروف است که منجر به التهاب می‌شود.

آناتومی شانه

اول بهتر است در مورد آناتومی شانه بیشتر بدانیم. بخشی از اسکاپولا (تیغه شانه) که بالای شانه را تشکیل داده و به کلاویکل (ترقوه) متصل است آکرومیون نام دارد. مفصلی که آکرومیون و کلاویکل در آن به هم می‌رسند مفصل آکرومیوکلاویکولر است. این مفصل که تقریباً هم‌اندازه مفصل انگشت شست است، به ما امکان می‌دهد که دست‌هایمان را بالای سرمان ببریم. مفصل آکرومیوکلاویکولر دارای بافت غضروف، مینیسک‌ها، اعصاب، رگ‌های خونی و دو مجموعه رباط است. این مفصل آسیب‌پذیرترین نقطه در شانه بوده و آسیب‌دیدگی‌های این بخش از شانه می‌توانند بعدها منجر به آرتروز شوند.

مفصل گلنوهومرال که معمولاً به آن مفصل شانه گفته می‌شود، در محل برخورد هومروس (استخوان بازو) و اسکاپولا قرار دارد. این مفصل به بازو اجازه می‌دهد به صورت دایره‌ای بچرخد.

آرتروز شانه چگونه ایجاد می‌شود؟

آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر

در آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر، سطح غضروف بین ترقوه و بالای تیغه شانه به خاطر حرکات تکراری ساییده و نازک می‌شود. هرگونه فعالیتی که باعث وارد آمدن فشار طبیعی یا شدیدی بر این مفصل شود در نهایت منجر به آرتروز آن می‌شود.

آرتروز گلنوهومرال

آرتروز مفصل گلنوهومرال ناشی از تخریب غضروف پوشش دهنده استخوان‌های مفصل گلنوهومرال است. هنگامی که غضروف ساییده شد استخوان‌ها به همدیگر ساییده می‌شوند. این منجر به تولید خارهای استخوانی می‌شود؛ این خارها زائده‌هایی استخوانی هستند که باعث فشار بر استخوان‌های دیگر و ساییدگی آن‌ها می‌شوند. اصطکاک استخوان‌ها بیشتر شده و دیگر حرکت شانه راحت یا روان نخواهد بود. با زیاد شدن تعداد خارها، دامنه حرکتی شانه کمتر می‌شود.

چه کسانی در معرض آرتروز شانه قرار دارند؟

آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر معمولاً در افراد بالای 40 سال و ورزشکارانی اتفاق می‌افتد که از دست‌ها و شانه‌هایشان برای بلند کردن وزنه‌های سنگین یا انجام حرکات ورزشی بالای سر استفاده کرده یا دست‌هایشان را به سمت بالا می‌کشند. وزنه‌بردارها در معرض بیشترین خطر قرار داشته و بعد از آن‌ها هم شناگران، تنیس بازان و بازیکنان بیس‌بال قرار دارند. همچنین، عموماً افراد بالای 50 سال به آرتروز مفصل گلنوهومرال دچار می‌شوند. هر کسی که قبلاً دچار آسیب‌دیدگی جدی شانه شده باشد در معرض دچار شدن به هر دو نوع آرتروز شانه قرار دارد.

علائم

علائم آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولر

• تدریجی بودن شروع علائم
• درد و خشکی در جلو و بالای شانه
• افزایش درد هنگام بردن دست به پشت کمر
• درد در هنگام بردن دست به طرف دیگر بدن و لمس شانه مقابل
• دردی که به بخش بالایی گردن و ناحیه تیغه شانه منتشر می‌شود.
• حساسیت مفصل به لمس
• محدود شدن دامنه حرکتی
• شنیدن صدای تق یا احساس یک ضربه خفیف و ناگهانی در شانه، در هنگام حرکت دادن آن

علائم آرتروز مفصل گلنوهومرال

• خشکی و درد شانه
• درد گاه و بیگاهی که البته در طول چند سال افزایش می‌یابد.
• دردی که با حرکت دادن شانه افزایش می‌یابد.
• دردی که خواب را مختل می‌کند.

علت بروز آرتروز شانه

آرتروز شانه اگرچه به اندازه بیماری روتاتور کاف رخ نمی‌دهند اما یکی از شایع‌ترین دلایل درد شانه و از دست رفتن عملکرد طبیعی آن است. آرتروز مفصل شانه نسبت به آرتروز مفصل ران یا زانو کمتر رخ می‌دهد. افراد مبتلا به آرتروز یک مفصل به احتمال زیاد دچار آرتروز مفصل دیگر نیز می‌شوند. اگرچه علت دقیق آرتروز همیشه مشخص نیست اما محققان عوامل خطرزای خاصی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند یک شخص را مستعد آرتروز کنند:

• سن: معمولاً افراد در دهه 60 و 70 زندگی به آرتروز مبتلا می‌شوند، اما بعضی افراد در دهه 40 زندگی دچار تخریب شدید مفاصل می‌شوند که البته این به دلیل بیماری بستگی دارد.
• استفاده بیش از اندازه: شکی نیست که وارد کردن فشار بیش از اندازه به مفصل به ساییدگی غضروف سرعت می‌دهد. اگر نرخ تخریب از نرخ بهبود بیشتر شود، سطح مفصل دچار ساییدگی پیشرونده خواهد شد.
• سرعت تخریب غضروف ناشی از استفاده بیش از حد به ظرفیت بهبودی شخص و نوع فشار وارده به مفصل بستگی دارد.
• آسیب‌دیدگی: تخریب سطح مفصل به دلیل شکستگی، دررفتگی یا آسیب‌دیدگی رباط‌ها باعث پارگی سطح صاف غضروف می‌شود. البته بسته به شدت آسیب‌دیدگی، می‌توان آثار این آسیب‌ها را رفع کرد.
• جراحی‌های قبلی: انواع خاصی از جراحی‌هایی که برای پایداری شانه انجام می‌شوند در نهایت احتمال بروز آرتروز شانه را بالا می‌برند. امروزه به ندرت از این جراحی‌ها استفاده می‌شود.
• ژنتیک: آرتروز می‌تواند ارثی باشد. اگرچه این امر بیشتر در مورد روماتیسم مفصلی صادق است، اما در مورد آرتروز هم می‌تواند اتفاق بیفتد. در مواردی که استعداد ابتلا به آرتروز ارثی باشد، اغلب افراد در سنین پایین‌تر و در چند نقطه از بدن دچار این مشکل می‌شوند.

درمان

از آنجا که ما به طور کامل قادر به درک تمامی عوامل ایجاد کننده آرتروز نیستیم، بسیاری از درمان‌های ما با هدف کار بر روی اثرات یا علائم عارضه انجام می‌شوند. به هر حال، در صورت ناتوان کننده شدن آرتروز شانه می‌توان برای درمان آرتروز شانه از روش‌های درمانی  پی آر پی و شاک ویو و همچنین روشهای زیر استفاده کرد:

داروها

داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن (Aleve) و داروهای تجویزی مانند سلبرکس و موبیک، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هستند که برای کاهش درد و التهاب شانه تجویز می‌شوند. تأثیر این داروها در کاهش درد و افزایش دامنه حرکت شانه ثابت شده است.

تزریق استروئیدها

این مواد جهت کاهش التهاب مفصل درگیر آرتروز به مفصل گلنوهومرال یا مفصل آکرومیوکلاویکولر تزریق می‌شوند. ماده استروئیدی معمولاً با یک داروی بی‌حس کننده ترکیب می‌شود که درد تزریق را کمتر کرده و به تأیید تشخیص آرتروز هم کمک می‌کند. شروع اثرگذاری تزریق استروئید حدود 24 تا 48 ساعت طول کشیده و دوام آن حدود 3 تا 6 ماه خواهد بود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به خوبی برای آرتروز شانه جواب می‌دهد. فیزیوتراپی عموماً با هدف تقویت عضلات حرکت دهنده شانه و کشش رباط‌های شانه با استفاده از یک برنامه ورزشی خانگی انجام می‌شود. اکثر بیماران بعد از یکی دو ماه فیزیوتراپی نتیجه درمان را مشاهده می‌کنند.

پزشکی جایگزین

اشکال مختلفی از درمان‌های جایگزین وجود دارد که می‌توانند علائم را تسکین داده و عارضه‌های مزمن را در دراز مدت بهبود دهند. این درمان‌ها شامل طب سوزنی، بیوفیدبک، درمان با لیزر سطح پایین، تحریک الکتریکی، مکمل‌های گیاهی و موارد دیگر می‌شوند. این مدالیته‌ها نیز مانند اکثر درمان‌های موجود برای آرتروز، از بروز این عارضه جلوگیری کرده یا آثار آن را معکوس می‌کنند. به هر حال، این مدالیته‌ها در صورت مؤثر بودن مکمل‌هایی بی‌نظیر برای سایر درمان‌های استاندارد هستند.

ورزش

تمرینات خانگی و فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپ، هر دو با یک هدف انجام می‌شوند. هدف آن‌ها تقویت عضلات کمربند شانه‌ای و کشش رباط‌های شانه‌ است.

1- در همان حال که با یک دستتان روی یک میز یا پشت یک صندلی تکیه داده‌اید کمی به جلو خم شده و اجازه بدهید دست دیگرتان به طرف پایین آویزان شود. دستتان را مثل یک پاندول عقب و جلو ببرید. حالا، دست را به حالت دایره‌ای (برای شروع به شکل یک دایره کوچک (به اندازه یک بشقاب)) در جهت عقربه‌های ساعت و در جهت خلاف آن بچرخانید.

2- خزیدن و بالا رفتن از دیوار: رو به یک دیوار بایستید. یک دستتان را طوری روی دیوار قرار دهید که نسبت به آن یک زاویه 90 درجه داشته باشد. انگشتانتان را به حالت خزیدن به طرف بالای دیوار حرکت دهید، و تا جایی که می‌توانید بالا بروید. این تمرین را با دست دیگر هم انجام دهید.

3- هر دو شانه را بالا برده و مدتی در این حالت بمانید. آن‌ها را به آرامی پایین بیاورید. می‌تواند برای تقویت بهتر عضلات، هنگام بالا بردن شانه‌ها یک وزنه کوچک را هم در دستتان نگه‌دارید. می‌توان با عقب و جلو بردن شانه‌ها خشکی عضلات آن‌ها را کاهش داد.

4- به پشت دراز بکشید. دست‌ها را مانند شکل باز کرده و در حالی که آرنجتان 90 درجه خم شده است آن‌ها را موازی با بدن رو زمین قرار دهید. آرنج‌ها را روی زمین نگه داشته و دست‌ها را به آرامی بالا بیاورید. حالا، دست‌ها را از آرنج با زاویه 180 درجه بالا و پایین ببرید.

5- روی شکم بخوابید. دست‌ها را بدون خم کردن آرنج به پشت کمر ببرید. دست‌ها را بکشید و انگشتان دو دست را در یکدیگر قفل کنید. دست دردناکتان را به آرامی و با کمک دست دیگر بالا ببرید.

6- روی شکم بخوابید، دست‌ها را طوری روی زمین قرار دهید که کف دست‌ها هم روی زمین قرار بگیرند. دست‌ها را در جهت عقربه‌های ساعت و با یک زاویه 180 درجه حرکت داده و آن‌ها را بالای سرتان ببرید.

جراحی

جراحی هر دو مفصل شانه برای تسکین درد و بازیابی عملکرد مجموعه شانه، بسیار مؤثر است.